رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات: ۵۰ درصد استخدام‌ها متاثر از سفارش کمیشنران است
رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید، در گزینش کارمندان این کمیسیون بیش‌تر از آن‌که حکومت و دیگر نهادها مداخله کنند، کمیشنران بر حال این کمیسیون دخالت دارند. تا جایی که به گفته‌ی حبیب‌الرحمان ننگ، رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات، ۵۰ درصد گزینش کارمندان این نهاد در نتیجه مداخله اعضای این کمیسیون صورت گرفته است/ می‌گیرد.
در پی استخدام افراد خودی و به منظور جلوگیری از نفوذ افراد در کمیسیون مستقل انتخابات، پیش از این قانون انتخابات از سوی حکومت، احزاب سیاسی و نهادهای مدنی تعدیل شد و بر بنیاد آن، باید تمامی گزینش‌ها با نظارت مستقیم کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی صورت گیرد. با وجود این هم، ظاهراً بحث دخالت افراد در گزینش‌های کمیسیون مستقل انتخابات هم‌چنان ادامه دارد. رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات اعضای کمیسیون را به دخالت در گزینش‌ها متهم می‌سازند اما یک عضو این کمیسیون ارگ را به مداخله در کار این نهاد دخیل می‌داند.
نهادهای ناظر نیز که از روند استخدام در کمیسیون مستقل انتخابات نظارت کرده‌اند افراد در ارگ ریاست جمهوری و نیز اعضای کمیسیون مستقل انتخابات را در گزینش‌های کارمندان این نهاد دخیل می‌دانند. نهادهای ناظر می‌گویند که بیش‌تر گزینش‌ها در کمیسیون مستقل انتخابات متاثر از مسایل قومی و سیاسی بوده است. از سویی هم اسنادی که در اختیار روزنامه ۸ صبح قرار گرفته نشان می‌دهد، برخی از افرادی که در نتیجه رقابت به پست‌های مهم کمیسیون مستقل انتخابات کامیاب شده‌اند، به پست‌های‌شان راه نیافته‌اند و افراد یادشده در جاهای دیگر معرفی شده‌اند.
شیوه استخدام کارمندان
این در حالی است که مطابق به قانون، کمیسیون مستقل انتخابات متعهد است تا با استفاده از شیوه رقابت آزاد افراد شایسته را برای بست‌های خالی این نهاد به منظور پیش‌برد به موقع امور اداری به کار بگمارند.
برای حفظ شفافیت در روند استخدام کارکنان دایمی کمیسیون مستقل انتخابات، هر دو کمیسیون (کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی و کمیسیون مستقل انتخابات) از آغاز تا ختم پروسه امتحان با حضور نماینده نظارتی خویش، پروسه را نظارت می‌کنند.
با آن‌که در سال‌های قبل رهبری کمیسیون مستقل انتخابات در گزینش کارمندان دست باز داشت، اما پس از آن‌که قانون انتخابات در ماه حوت سال گذشته تعدیل شد، کمیسیون اصلاحات اداری مطابق به ماده ۲۳ ام این قانون موظف شد که از نحوه استخدام کارمندان در این کمیسیون نظارت کند. اکنون اما اظهارات رییس دبیرخانه و اعضای این کمیسیون و هم‌چنان گزارش نهادهای ناظر نشان می‌دهد که با وجود این تغییرات، گزیش‌ها متاثر از مداخله‌ها بوده است.
تشکیلات کمیسیون مستقل انتخابات
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، یکی از بزرگ‌ترین و عریض‌ترین نهادهای کشور است. این کمیسیون از یک رییس و شش عضو تشکیل شده است.
این نهاد بیش از ۳۵۰ کارمند دایمی دارد که از آن میان ۱۸۵ نفر در دفتر مرکزی کمیسیون مستقل انتخابات در کابل مشغول به کار اند و ۲۸۰ نفر در دفترهای ولایتی و همین طور تعدادی کارمندان دیگر به شکل قراردادی استخدام شده‌اند.
علاوه بر کارمندان دایمی، کمیسیون مستقل انتخابات حدود ۲۰۰ هزار کارمند را برای روز انتخابات استخدام می‌کند. این کارمندان تا کنون استخدام نشده‌اند و در روزهای نزدیک به برگزاری انتخابات از سوی کمیسیون برگزیده می‌شوند.
با همه این‌ها و پس از تعدیلاتی که در قانون انتخابات به وجود آمد، بسیاری از کارمندان قبلی کمیسیون مستقل انتخابات از کار برکنار و به جای آن‌ها افراد جدید استخدام شدند.
حبیب‌الرحمان ننگ، می‌گوید که تا کنون ۲۲ بست دایمی که شامل بست‌های اول و دوم در کمیسیون مستقل انتخابات می‌شد به اعلان سپرده شده و افراد جدید برای این پست‌ها استخدام شده‌اند.
در کنار این‌ها حدود ۴۲ بست که شامل بست‌های سوم و چهارم کمیسیون مستقل انتخابات می‌شد نیز خالی بودند که برای ۲۰ پست افراد جدید استخدام و برای ۲۲ پست دیگر در حال گزینش افراد هستند. در کنار این‌ها ده‌ها پست دیگر که شامل بست‌های هفتم تا هشتم کمیسیون مستقل انتخابات می‌شد نیز پر شده‌اند.
همین طور به گفته آقای ننگ، رییس‌های ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات نیز از نو استخدام شده‌اند. آن‌چه اما رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید، در گزینش‌های ذکر شده مداخله کمیشنران این کمیسیون به گونه‌ای کاملاً عریان وجود داشته است.
آقای ننگ در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح تصریح کرد که پیش از این، اعضای این کمیسیون تنها در ۲۰ درصد استخدام‌ها مداخله می‌کردند اما در ماه‌های پسین به گفته وی، این دخالت‌ها افزایش یافته و همین اکنون نصف استخدام‌های افراد در این نهاد بر اساس سلیقه و خواست کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات صورت می‌گیرد.
رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات با آن‌که به گونه‌ی مشخص از کمیشنران خاصی نام نگرفت، اما گفت که به استثنای دو کمیشنر، چهار عضو دیگر این کمیسیون عملاً می‌خواهند که افرادشان را به لحاظ مسایل تباری، قومی و سیاسی در این کمیسیون جابه‌جا کنند.
او گفت که سفارش‌های بسیاری را از سوی کمیشنران دریافت کرده که از او خواسته شده تا افراد مورد نظرشان را در پست‌های مهم و کلیدی به کار بگمارند. رییس دبیرخانه‌ی کمیسیون مستقل انتخابات که مسوولیت استخدام کارمندان جدید در کمیسیون مستقل انتخابات را بر عهده دارد، با تاکید گفت: «دخالت کمیشنران در استخدام افراد قبلاً ۲۰ درصد بود اما اکنون به ۵۰ درصد افزایش یافته است و این را من کاملاً تایید می‌کنم که کمیشنران می‌خواهند که خویش، دوست و افراد نزدیک به خودشان را در کمیسیون جابه‌جا کنند.»
رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات در حالی از گزینش‌های سلیقه‌ای و نفوذ اعضای کمیسیون در استخدام‌ها پرده بر می‌دارد که پیش از این یکی از اعضای این کمیسیون ادعا کرده بود که برخی از افراد در ارگ ریاست جمهوری در گزینش کارمندان این کمیسیون مداخله می‌کنند.
مولانا عبدالله از اعضای کمیسیون مستقل انتخابات پیش از این گفته بود که «شماری از داوطلبان که در پروسه رقابت کامیاب شده‌اند، برای منظوری به ریاست جمهوری پیشنهاد نمی‌شوند و یا این‌که پیشنهاد تقرری‌شان در ریاست جمهوری بدون کدام دلیل موجه معطل قرار می‌گیرد.»
این عضو کمیسیون مستقل انتخابات یادآوری کرده بود که «یک تعداد افراد به طور گزینشی بدون هیچ گونه توجیه قانونی به ریاست جمهوری پیشنهاد می‌شوند و حتا در ظرف دو یا سه روز حکم تقررشان از ریاست جمهوری صادر می‌گردد.»
به گفته مولانا عبدالله، شماری از بست‌های دایمی این کمیسیون در جریان پروسه رقابت متوقف می‌شوند و بعضی از بست‌ها اصلاً به اعلان داده نمی‌شوند اما به طور غیرقانونی توسط حکم رییس جمهور مقرر می‌شوند. برخی از ادعاهای مشابه دیگر نیز از سوی این عضو کمیسیون مطرح شده بود. اما آقای مولانا عبدالله سندی به خاطر این ادعایش در اختیار روزنامه ۸صبح قرار نداد.
اما حبیب‌الرحمان ننگ، به عنوان مسوول اجرایی و فردی که گزینش‌های جدید تحت نظر او صورت می‌گیرد، می‌گوید دخالتی از سوی ارگ و یا سیاسیون کشور در کار نیست بلکه این کمیشنران و اعضای برحال کمیسیون مستقل انتخابات هستند که در روند گزینش‌ها مداخله می‌کنند.
او در ادامه گفت: «فعلاً در روند استخدام مداخله تنها از طرف کمیشنران صورت می‌گیرد. من به صفت شخص اجرایی تا کنون هیچ‌گونه فشاری از سوی حکومت و سیاسیون دریافت نکرده‌ام به جز از این‌که کمیشنران در کار استخدام افراد مداخله می‌کنند. ممکن است که یک و یا دو کمیشنر مداخله زیاد نداشته باشد، اما مداخلات دیگر اعضای کمیسیون تا کنون ادامه دارد.»
گزینش‌های غیرقانونی
از سوی دیگر، سندی که در اختیار روزنامه ۸صبح قرار گرفته نشان می‌دهد که یک فرد متقاضی برای پست یکی از معاونین تخنیکی ریاست دارالانشا با آن‌که بلندترین نمره را در امتحان به دست آورده بود، اما دو کمیشنر با گزینش وی مخالفت می‌کردند و نمی‌خواستند که فرد کامیاب شده، این پست را تصاحب کند. افراد یادشده می‌خواستند که فرد موردنظرشان را در این پست استخدام کنند، اما سرانجام در پی فشارهای نهادهای ناظر کمیسیون مستقل انتخابات ناگزیر شدند که به گزینش او، تن دهند.
اما مسوولان در کمیسیون مستقل انتخابات پس از آن‌که نتوانستند فرد مورد نظرشان را در پست معاونیت تخنیکی جابه‌جا کنند، به شکل غیرقانونی و بدون طی مراحل روند رقابتی فرد مورد نظرشان را در پست معاونیت روابط استراتژیک ریاست دارالانشاء، جابه‌جا کردند. این پست پس از تعدیل قانون انتخابات در ساختار کمیسیون اضافه شده است. فردی که در این پست راه یافته تنها بر اساس پیشنهاد کمیسیون و منظوری ریاست جمهوری بوده است.
همین طور اسناد دیگری که در اختیار روزنامه‌ی ۸صبح قرار گرفته نشان می‌دهد کسی که در امتحان برای احراز کرسی ریاست انتخابات دفتر ولایت کابل بلندترین نمره را به دست آورده بود، به این پست راه نیافته است. کمیسیون مستقل انتخابات اما به جای این‌که از یک روند قانونی حمایت کند، فرد دیگری را به عنوان سرپرست دفتر ولایت کابل به ریاست جمهوری پیشنهاد کرده است. سندهایی که در اختیار روزنامه ۸صبح قرار گرفته نشان می‌دهد که کمیسیون مستقل انتخابات در سه تاریخ جداگانه و در سه مکتوب سه شخص را به ریاست جمهوری معرفی کرده است.
بر اساس اسناد با آن‌که در امتحان، شفیق زمانی بلندترین نمره را به دست می‌آورَد اما موفق نمی‌شود که به پست ریاست انتخابات ولایت کابل راه یابد. به تاریخ ۱۳۹۸-۵-۵ کمیسیون مستقل انتخابات خیبر سیدی را به عنوان سرپرست ریاست امور انتخاباتی (عملیاتی) ولایت کابل به ریاست جمهوری پیشنهاد می‌کند و ریاست جمهوری نیز آن را منظور کرده است. در فرجام اما کمیسیون مستقل انتخابات آقای زمانی را در ولایت قندهار به عنوان رییس کمیسیون این ولایت معرفی کرده است.
یوسف رشید، رییس اجرایی فیفا، با اشاره به این موضوع می‌گوید که این خود بیان‌گر یک نوع ناهم‌آهنگی در کمیسیون مستقل انتخابات است و از مشکلات درونی این نهاد حکایت دارد. او گفت که این گزینش‌ها بیش‌تر سلیقه‌ای است: «حوزه رأی‌دهی کابل بسیار مهم است و به همین دلیل کمیشنران نیز نتوانستند که روی گزینش یک فرد برای ولایت کابل جورآمد بکنند.»
نهادهای ناظر چه می‌گویند؟
از روند گزینش‌های افراد در کمیسیون مستقل انتخابات نهادهای ناظر بر انتخابات نیز نظارت کرده‌اند. یوسف رشید رییس اجرایی نهاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا)، می‌گوید در کنار افرادی در ارگ و اعضای کمیسیون شماری از مقام‌های محلی نیز در روند استخدام کارمندان مرکزی و ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات مداخله می‌کنند.
رییس اجرایی این نهاد هم‌چنان می‌گوید که کمیسیون مستقل انتخابات، آن شمار از کارمندانی را که پیش از این از سوی این نهاد در لیست سیاه قرار گرفته بودند، دوباره وارد امتحان کرده است.
او گفت که یک نظارت این نهاد از ولایت تخار نیز نشان می‌دهد که بیش‌تر استخدام افراد در دفتر ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات در این ولایت، متاثر از سلیقه‌های شخصی بوده است.
حبیب‌الله شینواری از دیده‌بان انتخابات و شفافیت نیز می‌گوید که نظارت آن‌ها نشان می‌دهد که برخی از افراد در ارگ ریاست جمهوری در گزینش‌های کمیسیون مستقل انتخابات مداخله می‌کنند. او جزییات بیش‌تری در این زمینه به دست نمی‌دهد. اما ارگ ریاست جمهوری همواره ادعاهایی که در این زمینه مطرح شده را رد می‌کند و مدعی است که کمیسیون مستقل انتخابات یک نهاد مستقل است و ارگ در کارهای آن مداخله نمی‌کند.
در کنار این آقای شینواری افزود که برخی از کاندیدان انتخابات ریاست جمهوری نیز افراد خودشان را در کمیسیون مستقل انتخابات جابه‌جا کرده‌اند تا به گفته وی از آن‌چه در این کمیسیون می‌گذرد به آن‌ها گزارش دهند.
مداخله یک نهاد دولتی در استخدام
در کنار آن‌چه یاد شد، نهادهای ناظر از دخالت کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی در روند استخدام در کمیسیون مستقل انتخابات نیز انتقاد می‌کنند و می‌گویند که این کمیسیون خود یک نهاد دولتی است و گزینش‌هایی که از طریق این نهاد انجام می‌شود، می‌تواند متأثر از سیاست‌های دولت باشد. به باور نهادهای ناظر یک نهاد حکومتی چطور در استخدام کارمندان یک نهاد مستقل دخالت داشته باشد.
همان طوری که در بالا یاد شد، پس از تعدیل قانون انتخابات، طرزالعمل خاصی ساخته شد و براساس آن استخدام‌ها تحت نظر کمیسیون‌های اصلاحات اداری و انتخابات به صورت مشترک صورت می‌گیرد.
اما حبیب‌الرحمان ننگ، رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات، گفت که تا کنون مواردی به مشاهده نرسیده که هیأت نظارت کمیسیون اصلاحات اداری در روند گزینش کارمندان این کمیسیون دخالت کرده باشد. آن طوری که آقای ننگ توضیح داد، نقش کمیسیون اصلاحات اداری در روند گزینش کارمندان کمیسیون مستقل انتخابات این است که در روند «شارت‌لیست» کاندیدان همکاری و امتحان تحریری آن‌ها را نیز برگزار کند. مالکیت سایر موارد این روند به گفته وی به کمیسیون مستقل انتخابات بر می‌گردد.
کارخانه‌گی انجام نشده
از سویی هم با آن‌که در یک فیصله‌نامه کمیسیون مستقل انتخابات که به تاریخ ۱۷ سرطان ۱۳۹۸ صورت گرفته در آن به ریاست دارالانشای این کمیسیون هدایت داده شده تا افرادی را که در جریان انتخابات پارلمانی سال گذشته به هر لحاظ در کارهای‌شان کوتاهی کرده و یا در بی‌نظمی‌های انتخابات و مفقود شدن وسایل انتخاباتی دست داشته‌اند، شناسایی کنند، اما یک منبع در کمیسیون مستقل انتخابات به روزنامه ۸صبح گفت که این کار تا کنون انجام نشده است.
در جریان انتخابات پارلمانی سال گذشته حدود ۳۰۰ دستگاه بایومتریک، بیش از چهار هزار پاوربانک و چندین چاپ‌گر مفقود شده است.
اما حبیب‌الرحمان ننگ، رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات گفت که این نهاد قبل از این فیصله‌نامه رهبری کمیسیون نیز در زمینه‌ی شناسایی افراد متهم کارهایی را انجام داده بود. به گفته وی، برخی از افراد به سارنوالی معرفی شده‌اند.
