کرسی خالی افغانستان در کنفرانس سازمان ­ملل درباره آب

فداحسین حسینی

کنفرانس سازمان ملل­ متحد در مورد آب برای نخستین بار در پنج دهه­ اخیر به مدت دو روز از ۲۲ تا ۲۴ مارچ با میزبانی مشترک هالند و تاجیکستان در نیویورک، مقر سازمان ملل، برگزار خواهد شد. کنفرانس سازمان ملل در زمینه آب، کوششی برای آگاهی­دهی، جلب‌و‌جذب هرچه بیشتر توجه جهانی، برجسته­سازی بحران آبی و از همه مهم­تر راه­حل­یابی برای آن‌ها است. این همایش دنباله­ برنامه دهه­ اقدام آب ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۸ این سازمان است که برگزاری آن در قطع‌نامه مجمع عمومی سازمان ملل پیش­بینی شده و برای برون­رفت از بحران آبی پیش­رو به ضرورت اقدام مشترک بین­المللی تاکید شده بود.

در کنفرانس برای آب، نماینده‌گان و سران و وزیران خارجی کشورها از سرتاسر جهان شرکت دارند. در این کنفرانس در کنار آن‌ها نهادهای پژوهشی و پژوهشگران نیز حضور دارند. هرچند افغانستان یکی از کشورهایی است که به‌گونه‌ جدی متأثر از تغییرات آب‌و‌هوایی بوده و درگیر بحران آب پاک، سالم و کافی مواجه است، اما هیچ نماینده‌ای از رژیم طالبان در این نشست مهم و حیاتی حضور ندارد.

از جنبه­های جالب این دور کنفرانس حضور فعالانه همسایه شمالی افغانستان یعنی تاجیکستان است. اگرچه اکثر کشورها با حضور در مجامع بین المللی در جست‌وجوی یافتن گریزگاهی از بحران کم‌آبی و چالش‌های ناشی از آن بوده و به دنبال حل اختلافات آبی از راه سهم‌گیری در همایش‌های بین‌المللی، ایجاد دستور کار و ترتیبات بین­المللی‌اند، اما رژیم طالبان در گیرودار سرکوب و چرخه‌ باطل خشونت و بی‌برنامه‌گی گیر مانده است. طالبان به دلیل نداشتن مشروعیت، عدم شناسایی بین‌المللی و همچنین به خاطر ناتوانی، قادر به نماینده‌گی از مردم افغانستان و دفاع از منافع آن‌ها در مجامع بین­المللی نیستند.

پنج موضوع اساسی مورد بحث در این کنفرانس عبارت‌اند از:

الف) آب برای سلامتی: دسترسی به آب آشامیدنی صحی و پاک و حق بشری دسترسی به آب سالم و بهداشتی؛

ب) آب برای توسعه پایدار: ارزش­گذاری، پیوند آب با غذا، انرژی و توسعه پایدار اقتصادی و شهری؛

ج) آب برای اقلیم، مقاومت و محیط زیست: منابع بحری، آب‌وهوا، تنوع زیستی و کاهش خطر فاجعه­های طبیعی (گفت‌وگو روی تغییرات آب­و­هوایی بدان جهت که فاجعه­های طبیعی از جمله سیلاب­ها تاثیر مستقیمی روی آب شیرین آشامیدنی دارد)؛

د) آب به هدف همکاری: همکاری و همیاری روی منابع آبی بین­المللی و فرامرزی؛ با شدت­گیری بحران کم­آبی تنش­ها و اختلافات روی آب­های فرامرزی افزایش می­یابد و در واقع این کنفرانس صحنه­ای است برای گفت‌وگو روی تنش­زدایی موارد اختلافی و چاره­جویی برای آن‌ها؛

ذ) دهه­ اقدام آب: سرعت‌بخشی و عملی­سازی اهداف برنامه دهه­ اقدام آبی از طریق دبیرکل سازمان ملل.

برمبنای ارزیابی­های گزارش جهانی خطر یا ریسک که در ماه جنوری ۲۰۲۳، که از سوی انجمن اقتصادی جهانی منتشر شد، بحران منابع طبیعی از جمله آب و غذا جزو ۱۰ خطر بزرگ بشر در دهه آینده است. افغانستان جزو کشورهایی است که بیشترین آسیب‌پذیری را از این ناحیه دارد. بحران کم‌آبی، عدم دسترسی به آب پاک و سالم در کشور چالش جدی است که جان شهروندان کشور را تهدید می­کند. به گزارش صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) هشت‌دهم مردم افغانستان آب ناسالم یا ناپاک می­نوشند و در کنار شمار زیادی از جمعیت کشور به امکانات بهداشتی از جمله سرویس بهداشتی دست‌شویی و آب کافی دسترسی ندارد.

ناتوانی طالبان در شکل­دهی به حکومت همه­­شمول و احترام نگذاشتن و نقض حقوق بشری به­ویژه حقوق زنان، کشور را منزوی ساخته است. خیال خام این گروه مبنی بر باج­گیری از جامعه جهانی برای بازگشایی مکتب­های دخترانه و باز کردن دانشگاه­ها به روی دختران شرایط را برای مردم افغانستان دشوار‌تر کرده است. این رژیم قادر به رفع نیازمندی­های اولیه و ابتدایی مردم کشور نبوده و با در پیش­گیری سیاست­های حذف، سرکوب، ترور و ترویج اسلام طالبانی، کشور را به سمت قهقرا سوق داده است.

عدم شرکت نماینده­ افغانستان پیامدهای ناگوار برای کشور و مردم به ­همراه خواهد داشت؛ چون افغانستان اختلافات و تنش­های آبی فعال روی آب­های فرامرزی و بین­المللی با همسایه‌گان خود دارد و عدم مدیریت و ناتوانی در استفاده از موقعیت­های پیش­آمده، برای کاستن تنش و اختلاف با همسایه­گان دودش بیش و پیش از همه به چشم مردم افغانستان می­رود. این کنفرانس فرصتی برای تجدید مساعدت­ها و امدادهای بین­المللی با کشورهای آسیب­دیده و آسیب­پذیر است. عدم حضور افغانستان در این کنفرانس، تبعات منفی بالای کمک‌های بین­المللی در زمینه آب داشته است. آنچه روشن و واضح است، اهمیت نداشتن منافع ملی و امنیت مردم افغانستان نزد طالبان است.

دکمه بازگشت به بالا