نمایش مبارزه با مواد مخدر؛ ۳۰۰ هکتار زمین در بدخشان زیر کاشت چرس است
۸صبح، بدخشان
مواد مخدر با نام افغانستان گره خورده است. این گیاه طبیعی دست‌کم در ۱۰ سال پسین یکی از منابع عمده عایداتی طالبان بوده است. براساس گزارش‌های جداگانه نهادهای ملی و بین‌المللی، طالبان در جریان جنگ‌های مسلحانه با نظام پیشین افغانستان بیشترین سود را از رهگذر قاچاق و تولید مواد مخدر در مناطق زیر حاکمیت‌شان به دست می‌‌آوردند. بدخشان در شمال‌شرق کشور به‌عنوان دروازه قاچاق مواد مخدر با آسیای میانه شناخته می‌شود. همچنان این ولایت بیشترین تولید مواد مخدر به‌ویژه چرس را به نام خود در شمال‌شرق افغانستان ثبت کرده است. منابع معتبر در بدخشان می‌گویند که از بدو روی‌کار‌آمدن رژیم طالبان تاکنون کاشت مواد مخدر در این ولایت افزایش چشم‌گیری داشته است. منابع خاطرنشان می‌سازند که در حال حاضر دست‌کم ۳۰۰ هکتار زمین در مرکز و ولسوالی‌های این ولایت زیر کاشت بوته‌های چرس قرار دارد و مسوولان محلی طالبان جلو کاشت و برداشت حاصلات مواد مخدر را نمی‌گیرند.
افغانستان در حال حاضر بزرگ‌ترین صادرکننده مواد مخدر در جهان شناخته می‌شود. قاچاق‌بران انواع مواد مخدر از جمله چرس، تریاک، مورفین و هرویین را از همین نقطه جرافیایی به بازارهای بین‌المللی قاچاق می‌کنند. بخش زیادی از عایدات مواد مخدر به جیب قاچاق‌بران و یک مقدار اندک آن به جیب کشاورزان واریز می‌شود.
کشاورزان در بدخشان می‌گویند که روند سهل و آسان کاشت و تولید چرس (حشیش) و بلند بودن بهای آن در بازارهای مواد مخدر سبب شده که آنان بیشتر به این کار اقدام کنند. صبور (نام مستعار) یکی از کشاورزان بدخشانی است که زمین‌هایش را بوته چرس کاشته است. او در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «یک جریب را ما گندم بکاریم، قیامت کند سه بوجی گندم می‌شود. چرس کشت کرده‌ام، هیچ که حاصل ندهد، ۱۰ پاو چرس می‌دهد که چهل هزار افغانی می‌شود. یک بوجی کود هشت هزار افغانی است، ما چه قسم کنیم. چرس و تریاک نه کود می‌خورد و نه دیگر چیز. مفت پول به دست می‌آید.»
کشاورزان بدخشانی که در زمین‌های‌شان بوته‌های چرس کاشته‌اند، می‌گویند در صورتی که طالبان محصول بدیل را در نظر بگیرند، دست از کاشت بوته چرس و تریاک می‌کشند و به جای آن «هنگ» یا گیاه‌های دیگری که درآمد بیشتری داشته باشد را خواهند کاشت.
مواد مخدر در کنار این‌که هویت فرهنگی کشور را زیر پرسش قرار داده است، بسیاری از شهروندان کشور را نیز معتاد ساخته و به کام نابودی کشانده است. فقیرمحمد، مرد ۳۶ ساله در بدخشان است که از سال‌ها به این سو رنج فراوانی بابت استفاده از چرس و تریاک می‌کشد. فقیرمحمد می‌گوید که از سر شوق مواد مخدر استفاده می‌کرد، اما اکنون تاوان آن را می‌پردازد. این باشنده بدخشان می‌افزاید: «نسوار و سگرت که نشئه‌مان را شکسته نتوانست، به چرس روی آوردیم. وقتی که چرس هم نتوانست، یک قدم بالاتر آمدیم که تریاک بود. سرانجام امروز نتیجه استفاده از تریاک و تبعات تریاک مثل هرویین خانه‌مان را سوخت، تباه و برباد شدیم. چرس را می‌زدیم که اشتهای‌مان خوب شود. فایده چرس همین بود، ولی تبعات بد آن این است که انسان را سبک می‌سازد که در مقابل اندک‌ترین موضوع حساسیت تند نشان می‌دهد.»
براساس آمارهای موجود، در حال حاضر حدود ۳۵ هزار تن در بدخشان به مواد مخدر معتادند. بیش از ۱۵ درصد این معتادان را زنان شکل می‌دهند. به گفته منابع، گسترش فقر، بیکاری و مشکلات خانواده‌گی سبب شده که شمار معتادان در این ولایت با گذشت هر روز افزایش یابد.
هرچند مقام‌های طالبان شمار افراد معتاد در کشور را حدود چهار میلیون تن تخمین کرده‌اند، اما یک سال پیش از روی‌کار‌آمدن رژیم طالبان در افغانستان، وزارت صحت عامه اعلام کرده بود که ۲.۵ میلیون تن در کشور به مواد مخدر معتادند. در این میان ۸۵۰ هزار زن نیز شامل‌اند.
گفتنی است که چرس از گل، برگ و ساقه گیاه «شاه‌دانه» به دست می‌آید و رنگ آن سبز تیره و گاه قهوه‌ای مایل به سبز و تقریباً شبیه گیاه «حنا» است. ولسوالی خاش بدخشان به‌عنوان مرکز تولید چرس در این ولایت شناخته می‌شود.
براساس تخمین‌های سازمان ملل متحد و وزارت مبارزه با مواد مخدر دولت پیشین افغانستان، تا زمان روی‌کار‌آمدن دوباره رژیم طالبان در افغانستان ۲۰۰ هزار هکتار زمین در کشور زیر کاشت تریاک و چرس قرار داشته است. ولایت‌های هلمند، قندهار، زابل و ارزگان در جنوب، بغلان، کندز، تخار و بدخشان در شمال‌شرق، جوزجان و بلخ در شمال و نیمروز در غرب کشور از ولایت‌هایی هستند که بیشترین کاشت مواد مخدر در آن‌ها صورت می‌گیرد.
هرچند ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان، حدود یک سال پیش طی حکمی کاشت، تولید، خرید، فروش و قاچاق مواد مخدر را در افغانستان ممنوع اعلام کرد، اما منابع در بدخشان می‌گویند که افراد طالبان هیچ کاری با کشاورزان ندارند و هیچ اقدامی برای محو کشت‌زارهای مواد مخدر به‌ویژه بوته چرس در این ولایت روی دست نگرفته‌اند. در ضمن رهبران طالبان به‌تازه‌گی برای قاچاق‌بران مواد مخدر سهولت ایجاد کرده‌اند تا مواد مخدر خود را به فروش برسانند. رهبر طالبان به قاچاق‌بران مواد مخدر ۱۰ ماه مهلت داده است تا مواد انبارشده خود را از کشور بیرون کنند.
