کافه‌نشینی؛ خاطر آرام در ناامن‌ترین پایتخت جهان
شمیم فروتن
کافه در نگاه نخست مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت به نظر می‌آید، اما در کُل فضای عمومی با مالکیت خصوصی است که افراد با مراجعه به آن ساعاتی از زنده‌گی روز‌مره خود را با افراد هم‌فکرشان سپری می‌کنند.
در این اواخر کافه‌گردی یکی از دورهمی پر‌طرفدار شهرنشینان به حساب می‌آید. علاقه‌مندی و استقبال گرم جوانان نسبت به کافه‌ها، باعث شده است که کافه‌های زیادی در مکان‌های مختلف شهر کابل با عناوین و رویکردهای متفاوت راه‌اندازی شود.
امین ارجمند، مدیر یکی از کافه‌های پل سرخ، می‌گوید: «روزی که با جمعی از دوستان به فکر ایجاد یک کافه افتادیم، هدف ما غنیمت‌سازی فرهنگ بود و وقتی راه‌اندازی این کافه را نهایی کردیم، در قدم نخست روی نام و مکان آن فکر کردیم و با مشورت دوستان این کافه را در یک مکان غنامند از فرهنگ، یعنی پل سرخ کابل، ایجاد کردیم و برای این‌که مشتریان ما هیچ‌گاهی احساس بیگانه‌گی نکنند، این کافه را به عنوان خانه دوست مسما کردیم.»
از ایجاد کافه دوست مدت سه سال می‌گذرد. یکی از کارهای شایسته این کافه، کاستن آسیب‌های اجتماعی است. اعضای این کافه را بیش‌تر جوانان فرهنگی تشکیل می‌دهند. این جوانان با ایده‌های بشر‌دوستانه‌شان توانسته‌اند برای عده‌ای از جوانانی که با معضل بیکاری مواجه‌اند، زمینه اشتغال‌زایی را فراهم کنند.
به گفته آقای ارجمند، مساله تجارت هیچ‌گاهی برای آن‌ها مطرح نبوده و نیست. آن‌ها نرخ‌ها را بر‌اساس کرایه، مالیه و معاش کارمندان می‌سنجند. او می‌افزاید: «ما با یک چاینک چای و چند حرف، نقل و نبات دوستان، این کافه را سر پا نگه داشته‌ایم.»
در نزدیک غروب که فضای این کافه را بوی قهوه فرا می‌گیرد، یک تعداد از جوانان در قالب گروه‌های دونفره تا پنج‌نفره فارغ از اوقات کاری و برای فرار از فضای شلوغ و ناامن کابل، در گوشه‌های دنج و آرام این کافه دور هم می‌نشینند.
بازی‌هایی مانند شطرنج که مغز را به چالش می‌کشد، یکی از بازی‌های معمول این کافه است. جاوید شایان، یکی از کافه‌نشین‌هایی که به گفته خودش هر روز بلا‌استثنا چند ساعتی را با دوستانش در این کافه شطرنج بازی میکند، کافه‌ها را مکان‌های ضروری یک جامعه تعریف میکند و می‌گوید: «فضای صمیمی و دور از تنش کافه‌ها، انسان‌ها را از تنهایی می‌رهاند.» به گفته آقای شایان، این گفت‌وگوها و تعاملات جوانان عطوفت و مهربانی را افزایش داده و صمیمیت را برای نسل جوانی که کوچک‌ترین امکانات را در دسترس ندارد، فراهم میکند.
فعالیت‌‌های چشم‌گیر کافه‌ها در مکان‌های مختلف شهر کابل که هر روز در حال گسترش است، نشان‌دهنده استقبال گرم مردم از کافه‌ها است.
غفور تابش، مدیر یکی از کافه‌های غرب کابل، هدف از ایجاد کافه آذر را یکی از نیازهای اجتماعی جوانان می‌داند و می‌گوید: «مردم برای کسب آرامش روحی و تفریح، به مکان‌های آرام‌بخشی چون کافه‌ها نیاز دارند.»
به گفته آقای تابش، شش سال پیش جمعی از جوانان به شمول او، از ولایات مختلف برای ادامه تحصیل به کابل می‌آیند. با پول ناچیزی که در دست دارند، فقط می‌توانند یک اتاق نمناک را به کرایه بگیرند. آن‌ها که جای مناسبی برای نشستن ندارند، گاهی در رستورانتی واقع در پل‌خشک دشت برچی جمع می‌شوند و روی موضوعات درسی بحث می‌کنند؛ اما این رستورانت جای مناسبی برای تبادل افکار آن‌ها نیست. از همان موقع آقای تابش، جای خالی یک کافه را در این مکان احساس میکند و در روز جشن فراغتش در حالی که بقیه دوستانش مشغول برگزاری جشن هستند، او جشن افتتاحیه کافه آذر را برگزار میکند.
کافه آذر با نما و چیدمان کم‌نظیری که دارد، گویا تمام ذوق‌ها و سلیقه‌ها را در خود جا داده است.
از ایجاد این کافه، مدت چهار سال می‌گذرد. کافه آذر، دفترچه خاطرات بسیاری از جوانان شده است. هر روز قصه‌ها و خاطرات فراموش‌ناشدنی در سینه این کافه ثبت می‌شود.
حمید یکی از مشتریان کافه آذر است که با جمعی از دوستانش سرگرم گفت‌وگوهای دوستانه هستند. پیاله چایش را بر‌می‌دارد و می‌گوید: «عصرها فارغ از اوقات کاری‌ام، ناخود‌آگاه به سمت این کافه کشیده می‌شوم و این کافه را با تمام شیرینی‌ها و تلخی‌هایش دوست دارم، زیرا این کافه بازتاب‌دهنده خاطرات چندین‌ساله‌ام است.»
کافه آذر برای جوانان نویسنده و شاعر نیز به یک حلقه خوب ادبی و فرهنگی مبدل شده است.
کابل، شهری کوچک و پرنفوس است. این شهر برای تفریح و سرگرمی جوانان مکانی زیاد ندارد. کافه‌ها در ناامن‌ترین پایتخت جهان، برای جوانان فضایی ایجاد کرده است که چند دقیقه‌ای دور از همه دغدغه‌ها آرام باشند و از زنده‌گی خود لذت ببرند.
با این حال طبق آمار شهرداری کابل ۱۱۱۹ رستورانت بدون مهمان‌خانه و ۱۳۴ رستورانت مهمان‌خانه‌دار که کافه‌ها نیز شامل آن می‌باشند، از شهرداری جواز فعالیت را دریافت کرده‌اند.
به گفته معروف علی‌زی، مسوول هماهنگی با رسانه‌ها در شهرداری کابل، برای ایجاد یک کافه هیچ‌گونه محدودیتی وضع نشده است و هر کسی می‌تواند با در نظر داشت طرزالعمل‌های شهرداری کابل، جواز فعالیت به دست بیاورد.
