نامزدان و ناظران: کمیسیون مستقل انتخابات آماده برگزاری انتخابات نیست
با آن‌که تنها ۱۰ روز دیگر به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است، کمیسیون مستقل انتخابات هنوز هم آماده‌گی لازم را برای برگزاری انتخابات ششم میزان ندارد. نهادهای ناظر بر روند انتخابات و نامزدان انتخابات ریاست جمهوری با ابراز این مطلب می‌گویند، کارکرد این کمیسیون از نظر «تخنیکی، مدیریتی و استقلال»، تا کنون برای آنان رضایت‌بخش نبوده است. آنان از کمیسیون مستقل انتخابات می‌خواهند، از آماده‌گی‌های لازم این کمیسیون برای برگزاری انتخابات شفاف و حفظ استقلالیت کامل آن، اطمینان بدهد.
نامزدان انتخابات ریاست جمهوری با انتقاد از آماده‌گی‌های کمیسیون مستقل انتخابات می‌گویند، در صورتی که نگرانی و بی‌اعتمادی آنان نسبت به برگزاری انتخابات برطرف نشود، میزان اشتراک رأی‌دهنده‌گان کاهش خواهد یافت. کندی در روند انتقال مواد حساس انتخاباتی به مراکز رأی‌دهی، تکمیل نشدن استخدام کارمندان موقت روز رأی‌دهی و آماده‌سازی آنان برای کارهای اجرایی روز رأی‌دهی از نگرانی‌های عمده نهادهای ناظر و نامزدان انتخابات ریاست جمهوری است.
محمدعارف کیانی، سخنگوی دسته انتخاباتی «امنیت و عدالت» به رهبری رحمت الله نبیل روز دوشنبه، ۲۵ سنبله در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت، کمیسیون مستقل انتخابات از نظر مدیریت با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است و در صورتی که این چالش‌ها در زمان معیّن آن برطرف نشود، انتخابات ریاست جمهوری آن‌چنانی که لازم است برگزار نخواهد شد. آقای کیانی گفت، کمیسیون مستقل انتخابات تا کنون نتوانسته کارمندان موقت روز رأی‌دهی را استخدام کند. آقای کیانی هم‌چنان خاطرنشان ساخت، کندی کار کمیسیون انتخابات در استخدام کارمندان موقت سبب می‌شود که آنان آموزش‌های لازم را فرانگیرند و در نهایت سبب نارسایی‌هایی در روز رأی‌دهی شوند. هم‌چنان نهادهای ناظر بر روند انتخابات می‌گویند، روند انتقال مواد حساس انتخاباتی از کابل به دفترهای ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات تا کنون تکمیل نشده است. حبیب‌الله شینواری، مسوول برنامه‌های بنیاد انتخابات افغانستان (ایتوا) گفت: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که هنوز هم مواد حساس انتخابات دست‌کم به هشت ولایت انتقال نیافته است.» به سخن او، این امر سبب می‌شود که روند انتقال این مواد به مراکز رأی‌دهی در ولسوالی‌ها با تاخیر مواجه شود.
این در حالی است که بر اساس تقویم انتخابات، کمیسیون مستقل انتخابات مکلف بود روند انتقال مواد حساس را از کابل به دفترهای ولایتی این کمیسیون چهار روز پیش در ۲۲ سنبله تکمیل کند. هم‌چنان بر اساس تقویم انتخابات، روند انتقال این مواد از دفترهای ولایتی به مراکز رأی‌دهی در ۲۲ سنبله آغاز می‌شد.
انتقال مواد انتخاباتی به ولایات تکمیل شده است
مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات اما می‌گویند، روند انتقال مواد حساس انتخابات از دفتر مرکزی به دفترهای ولایتی در ۲۲ سنبله تکمیل شده است و روند انتقال آن به مراکز رأی‌دهی پس از اطمینان‌دهی نهادهای امنیتی آغاز خواهد شد.
میرزامحمد حق‌پرست، از سخنگویان کمیسیون مستقل انتخابات در پیوند به استخدام کارمندان موقت روز رأی‌دهی می‌گوید که استخدام کارمندان موقت برای ششم میزان ۷۰ درصد تکمیل شده است و این روند به زودی ۱۰۰ درصد تکمیل خواهد شد. این درحالی است که لایحه «استخدام کارکنان موقت انتخاباتی» کمیسیون مستقل انتخابات را مکلف دانسته تا روند استخدام همه‌ی کارمندان موقتش را حدود ۱۴ روز پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، تکمیل کند. در بند (الف) ماده سوم این لایحه آمده است: «کارکنان موقت روز انتخابات به مدت حد اقل دو هفته و حد اکثر یک ماه استخدام گردیده و این کارکنان مراکز و محلات رأی‌دهی و شمارش آرا را تشکیل می‌دهند.» اکنون اما که تنها ۱۰ روز دیگر به روز رأی‌دهی باقی مانده است، این روند تکمیل نشده است.
از سویی هم، عطامحمد نور، رییس شورای اجرایی حزب جمعیت اسلامی افغانستان روز گذشته در دیدار با نیکلاس کی، سفیر ملکی ناتو در افغانستان، جنرال بروتس فرمانده نیروهای حمایت قاطع در شمال و گریگوری بلیدیان معاون قنسلگری آلمان در بلخ گفته است که در پیوند به برگزاری انتخابات شفاف نگران است و احتمال بحرانی شدن انتخابات ششم میزان نیز وجود دارد.
بی‌اعتمادی نامزدان
افزون بر نگرانی‌ها از آماده‌گی کمیسیون مستقل انتخابات برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ششم میزان، نامزدان انتخابات ریاست جمهوری می‌گویند، انتقال دستگاه‌های انگشت‌نگاری به دفترهای ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات بدون بررسی مجدد آن از سوی نامزدان و نهادهای ناظر، چگونه‌گی مدیریت برگه‌های اضافی رأی و جلوگیری دستگاه‌های انگشت‌نگاری از آرای تکراری در انتخابات ریاست جمهوری از مواردی است که آنان را نسبت به برگزاری یک انتخابات شفاف بی‌اعتماد ساخته است.
فرامرز تمنا، رییس دسته‌ی انتخاباتی «تدبیر و توسعه» می‌گوید، پس از اثبات این‌که دستگاه‌های انگشت‌نگاری ظرفیت لازم برای جلوگیری از آرای تقلبی را ندارد، به دفترهای ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات فرستاده شده و کمیسیون مستقل انتخابات هنوز هم نامزدان ریاست جمهوری را اطمینان نداده است که این دستگاه‌ها آرای تکراری را شناسایی خواهند کرد. آقای تمنا افزود: «در صورتی که بحث استفاده از بیومتریک پیش از انتخابات حل نشود، نامزدان با اطمینان کامل به سوی انتخابات نخواهند رفت و در نتیجه میزان مشارکت مردم در انتخابات پیش رو کاهش خواهد یافت.»
این در حالی است که نامزدان ریاست جمهوری، مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات، نماینده‌گان احزاب سیاسی و نماینده شرکت «درمالوگ» آلمانی در یک بررسی مشترک دریافتند که دستگاه‌های انگشت‌نگاری که قرار است برای ثبت مشخصات رأی‌دهنده‌گان در ششم میزان استفاده شود، ظرفیت شناسایی و جلوگیری از آرای تکراری را ندارد.
پس از آن، بر اساس یک توافق‌نامه سه‌جانبه احزاب سیاسی، نماینده‌ی شرکت درمالوگ و کمیسیون مستقل انتخابات تصمیم گرفته شد که یک نرم‌افزار جدید در سیستم مرکزی کمیسیون مستقل انتخابات نصب شود تا از آرای تکراری جلوگیری کند؛ زیرا نماینده شرکت درامالوگ خاطرنشان ساخته است که این دستگاه‌ها نمی‌تواند چهره و شست رأی‌دهنده‌گان را شناسایی و از تکرار آن پیش‌گیری کند.
رییس دسته انتخاباتی «تدبیر و توسعه» هم‌چنان از چاپ برگه‌های اضافی برای انتخابات ششم میزان انتقاد کرد و کمیسیون مستقل انتخابات را مکلف به پاسخ‌گویی در برابر هر برگه اضافی دانست. فرامرز تمنا، نامزد ریاست جمهوری از کمیسیون مستقل انتخابات خواست از سوء استفاده این برگه‌ها و یا پرکردن صندوق‌های رأی به نفع نامزدان مشخص جلوگیری کند. آقای تمنا در حالی از سوءاستفاده شدن برگه‌های رأی‌دهی نگرانی‌اش را ابراز کرده است که کمیسیون مستقل انتخابات برای انتخابات ششم میزان حدود یک‌ونیم میلیون برگه رأی‌دهی اضافی چاپ کرده است. حبیب‌رحمان ننگ، رییس عمومی دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات از این پیش دلیل چاپ این برگه‌های اضافی با «تدابیر احتیاطی» عنوان کرده و گفته است که تلاش خواهد شد از این برگه‌ها سوء استفاده صورت نگیرد.
نهادهای ناظر بر روند انتخابات هم‌چنان در بحث استقلالیت کمیسیون مستقل انتخابات می‌گویند که هرچند نامزدان به توافق هم‌دیگر اعضای کمیسیون‌های انتخابات را گزینش کرده‌اند، اما این اعضا از فیلتر ارگ ریاست جمهوری عبور کرده است. مسوول برنامه‌های مؤسسه دیده‌بان انتخابات افغانستان می‌گوید، نگرانی‌های وجود دارد که شماری از کمیشنران به برخی از نامزدان ریاست جمهوری ارتباط مستقیم دارند و معلومات این کمیسیون را با آنان در میان می‌گذارند. او اما مشخص نساخت که کمیشنرانی با کدام نامزدان در ارتباط است.
انتخابات به تعویق بیفتد
با این همه، نهادهای ناظر بر روند انتخابات پیشنهاد می‌کنند که برای سلامت انتخابات نیاز است برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با ۲۰ روز تأخیر برگزار شود. حبیب‌الله شینواری، مسوول برنامه‌های مؤسسه دیده‌بان انتخابات افغانستان (ایتوا) می‌گوید، از آن‌جایی که کمیسیون مستقل کارمندان موقت روز رأی‌دهی را طبق جدول زمانی استخدام نکرده است و آموزش این کارمندان نیز نیاز به زمان بیش‌تر دارد، لازم است برگزاری انتخابات ریاست جمهوری از ششم میزان به بیست‌وچهارم میزان به تعویق بیفتد. آقای شینواری می‌گوید این پیشنهاد در هم‌آهنگی با جمعی از نهادهای ناظر صورت گرفته و در کنار این که کمیسیون مستقل انتخابات با استفاده از این فرصت آماده برگزاری انتخابات بهتر و سالم می‌شود، نامزدان نیز فرصت کافی برای کمپین بیش‌تر دریافت خواهند کرد.
کمیسیون مستقل انتخابات اما می‌گوید، تأخیر انتخابات ریاست جمهوری به هیچ عنوانی پذیرفتنی نخواهد بود. میرزا محمد حق‌پرست، از سخنگویان این کمیسیون می‌گوید، نهادهای ناظر حق دارند پیشنهادشان را با کمیسیون مستقل انتخابات در میان بگذارند، اما این کمیسیون آماده‌گی لازم برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را در ششم میزان دارد. آقای حق‌پرست هم‌چنان خاطرنشان ساخت که کمیسیون مستقل انتخابات مسوولیت‌های بزرگش را از قبیل انتقال مواد حساس انتخاباتی، چاپ برگه‌ها و تصمیم‌های بزرگ در پیوند به برنامه‌های اجرایی روز رأی‌دهی را تکمیل کرده و تلاش خواهد شد هیچ کاستی در انتخابات پیش رو به میان نیاید.
از سویی هم، نهادهای امنیتی می‌گویند برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ششم میزان آماده‌گی کامل دارند. سخنگویان وزارت‌های داخله دفاع گفته‌اند که برای روز رأی‌دهی حدود ۷۲ هزار نیروی امنیتی توظیف خواهد شد و حدود ۳۰ هزار نیروهای دیگر در حالت آماده باش قرار خواهند داشت.
