ریاست عمومی پولیس ترافیک وزارت امور داخله زیر اداره طالبان در فرمان تازه از تاکسیرانان خواسته تا موترهای خود را تغییر رنگ دهند. طبق این دستور، مالکان تاکسیها در پایتخت و ولایتها مکلفند رنگ موترهای خود را از «زرد و سفید» به «آبی و سفید» تغییر دهند. براساس لایحه ریاست ترافیک، تاکسیرانان تنها سه ماه مهلت دارند تا در کنار تغییر رنگ موترها، خودشان را نیز بهعنوان راننده با محدوده جغرافیایی مشخص، نزد این ریاست ثبت کنند. رانندهگانی که به هر دلیلی از این دستور اطاعت نکنند، پس از مهلت تعیینشده مواخذه خواهند شد. اما شماری از رانندهگان تاکسیها در شهر کابل این دستور تازه طالبان را اقدام ناسنجیده و استفاده نادرست از قدرت عنوان میکنند. آنان خاطرنشان میسازند که با معضل اقتصادی و نبود کار دستوپنجه نرم میکنند و بنابراین، هزینه تغییر رنگ تاکسیهایشان را ندارند. این تاکسیرانان میگویند که طالبان به آنان اجازه نمیدهند تا موترهای خود را در بازار آزاد تغییر رنگ دهند.
ظریفالله، یکی از رانندهگان تاکسی در شهر کابل است. او در مسیر قصبه تا چهارراهی شهید مسافرکشی میکند. عوایدی که او روزانه از مسافرکشی به دست میآورد، حدود 200 افغانی است. به گفته او، این درآمد ناچیز کفاف مخارج خانوادهاش را نمیکند. ظریفالله دستور جدید ریاست ترافیک طالبان را در شرایط کنونی اقدام ناسنجیده توصیف میکند و میگوید: «در شرایطی که حتا ما نمیتوانیم پیسه نان خشک خود را پوره کنیم، 30 یا 32 هزار از کجا شود که به طالبان بدهیم و موترهای خود را رنگ کنیم.»
نظر به سخنان این راننده، طالبان کار تغییر رنگ تاکسیها را نیز بر عهده مالکان این موترها نگذاشته، بلکه خود این گروه قرار است تاکسیهای شهری را تغییر رنگ دهد. رانندهگان تاکسیها باید در مقابل تغییر رنگ موترهایشان بین 30 تا 32 هزار افغانی به ریاست ترافیک تحویل دهند. این مقدار پول در شرایط کنونی برای تاکسیرانان یک مبلغ کمرشکن است. ظریفالله میافزاید: «اگر طالبان رنگ موتر را بر عهده خود ما بگذارند، نهایت نه یا ده هزار مصرف خواهد شد، اما اینها این کار را نمیکنند.»
افزون بر این، مطابق به دستور اعلامشده از سوی ریاست ترافیک طالبان، رانندهگان در همه ولایتها مکلفند در جریان سه ماه بعدی موترهای خود را تغییر رنگ دهند و خودشان را نیز بهعنوان راننده نزد این ریاست ثبت کنند. در صورت سرپیچی از این دستور، رانندهگان مطابق به قانون طالبان، مواخذه خواهند شد.
رانندهگان تاکسیها در اوج بیچارهگی مجبورند از این دستور طالبان اطاعت کنند. آنان اما از طالبان میخواهند تا مهلت بیشتری برای تاکسیرانان در نظر بگیرند و هزینه تغییر رنگ تاکسیها را نیز قسطوار از نزد آنان گردآوری کنند. امید، راننده دیگر تاکسی شهری میگوید: «حالی خو این کار را سر ما جبری کردهاند. حداقل برای ما اجازه بدهند تا پول رنگ موتر را بهگونه قسط که هرچند ماه بعد ما یک مقدار پول را در هر جایی که خودشان تعیین میکنند، بانک یا ریاست ترافیک پرداخت کنیم.»
پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، اعمال فشار بر شهروندان بدون در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و اقتصادی آنان همچنان ادامه دارد. شهروندان به دلیل ترس از حاکمیت استبدادی این گروه مجبورند به دستورهای آن تن دهند. امید میافزاید: «دولت را ملت میسازد، وقتی دولت در پهلوی خود ملت را نداشته باشد، سر پا ایستاد شدن دولت کار بسیار مشکل است.»
حسیبالله مختار، رییس عمومی پولیس ترافیک طالبان، در 19 ثور سال روان خورشیدی دستور تغییر رنگ تاکسیها را صادر کرد. این مقام طالبان رنگ و کدهای تاکسیها در حکومت پیشین را غیرمعیاری خوانده و گفته است که رنگی که از سوی این گروه برای موترها تعیین شده، معیاری و دارای کد مشخصی است که در کنوانسیون بینالمللی نیز ثبت میباشد. به باور حسیبالله مختار، تغییر رنگ موتر و ثبت نام رانندهگان در همه ولایتها باعث کاهش سطح جرایم در کشور خواهد شد.
رنگ تاکسیها از دهها سال به اینسو در کشور زرد بوده و در کنار تاکسیهای زرد، موترهای شخصی با رنگهای مختلف نیز در پایتخت و ولایتها آزادانه و بدون قیدوشرط مصروف مسافربری بودند. این رانندهگان در نبود شغل دیگر، بهویژه پس از حاکمیت طالبان از این طریق امرار معاش میکردند. اکنون اما نظر به اقدام جدید ریاست ترافیک زیر اداره طالبان، موترهای شخصی برای ادامه فعالیت باید جواز تاکسی بگیرند و در مقابل یک مقدار پول به ریاست ترافیک طالبان تحویل دهند.
محمدامین، یکی از رانندهگان در شهر کابل است. او با سقوط نظام جمهوری وظیفهاش را از دست داده و اکنون در نبود کار با موتر شخصی خود مسافربری میکند. دستور تازه ریاست ترافیک زیر اداره طالبان اما سبب شده او از این کار دست بردارد. این راننده که پس از روی کار آمدن رژیم طالبان، از طریق مسافرکشی هزینههای زندهگی را تامین میکرد، میگوید: «من در هفته 400 تا 500 افغانی درآمد دارم. مقداری که حتا نمیتوانم خرج و خوراک اعیال خود را تامین کنم، به همین خاطر چند روز است خانه هستم و به دنبال کار دیگری میگردم. حالا من پول راجستر شدن یا تغییر رنگ موتر را از کجا کنم.»
محمد امین در اوضاع کنونی نمیتواند جواز تاکسی بگیرد و رنگ موترش را تغییر دهد. او حاکمیت طالبان را استبدادی میخواند و میافزاید که افراد این گروه به هر بهانهای از مردم پول میگیرند و در مقابل هیچ خدمتی به مردم انجام نمیدهند. او علاوه میکند: «مطمین هستم اگر برای راجستر شدن موترم اقدام کنم، پول گزافی از من خواهند گرفت؛ چون این دولت نمیخواهد دست مردم را بگیرد و مردم را کمک کند؛ بلکه به هر عنوانی مانند جواز سیر، صفایی، امر فعالیت و حتا لوحه دکانها از مردم پول جمعآوری میکند، در حالی که بیکاری به اوج خود رسیده است.»
این تاکسیرانان از طالبان میخواهند که پیش از منظمسازی شهر، نظام اقتصادی کشور را تقویت کنند و به شهروندان زمینه کار فراهم سازند تا دغدغه نبود کار و نان که بیش از دو سال است مردم را در تنگنا قرار داده، کاهش یابد.