تعطیلی رسانه‌های محلی بامیان و دایکندی؛ تنها دو رادیو در این ولایت‌ها نشرات دارند

پس از سقوط حکومت پیشین به دست گروه طالبان، بسیاری از رسانه‌های محلی در ولایت‌های دایکندی و بامیان در مرکز کشور، از فعالیت باز مانده‌اند.

برخی مسوولان رسانه‌های محلی که نشرات‌شان به دلایل مختلف از جمله نداشتن هزینه تامین برق و دیگر مصارف متوقف شده است، می‌گویند که با خاموشی رسانه‌ها در این ولایت‌ها، شمار زیادی از خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای شغل‌شان را از دست داده و خانه‌نشین شده‌اند.

حامد رحیمی، خبرنگار و مسوول رادیوی محلی پیوند در ولایت بامیان، به روزنامه ۸صبح می‌گوید که پس از سقوط حکومت پیشین، بسیاری نهادهای غیردولتی خارجی و داخلی فعالیت‌های‌شان را متوقف کرده‌اند. به گفته رحیمی، رسانه‌های محلی به همین دلیل قادر نیستند از پس هزینه‌های برق و پرداخت حقوق کارمندان برآیند. این خبرنگار محلی هم‌چنان می‌افزاید که طالبان محدودیت‌های زیادی بر نشرات رسانه‌ها وضع کرده‌اند و این مساله سبب ایجاد مشکل در تولید برنامه‌ها و محتوای رسانه‌ای شده است. افزون بر این، منع کارمندان زن از فعالیت‌های رسانه‌ای و دولتی، عامل دیگری است که این رسانه محلی فعالیت‌هایش را متوقف کرده است. از میان دوازده کارمند این رادیو، هفت تن آنان زن بودند.

این خبرنگار می‌گوید که لت‌وکوب برخی خبرنگاران و فعالان مدنی در کابل و ولایات، نشان‌دهنده آن است که برخورد طالبان با روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها توأم با خشونت است. با این وجود، خیلی از رسانه‌ها و خبرنگاران جرأت نمی‌توانند به کار اطلاع‌رسانی آزاد ادامه دهند که رادیوی محلی پیوند، یکی از همین رسانه‌ها است.

اتحادیه ملی ژورنالیستان افغانستان نیز روز یک‌شنبه، یازدهم میزان، با نشر نتایج یک نظر‌سنجی تازه گفت که در حال حاضر ۳۳ درصد خبرنگاران مصروف کار بوده و ۶۷ درصد دیگر بیکار شده‌اند. این اتحادیه گفته است: «یافته‌های این نظرسنجی نشان می‌دهد که با روی کار آمدن حکومت طالبان، ۷۰ درصد فعالیت رسانه‌های کشور متوقف شده و ۳۰ درصد دیگر به فعالیت ادامه می‌دهند.»

در همین حال محمدانور شهاب، صاحب امتیاز رادیو «صدای قریه» در ولایت دایکندی، نیز می‌گوید که از زمان روی کار آمدن حکومت طالبان، فعالیت رسانه‌اش متوقف شده است. طبق معلومات شهاب، از مجموع پنج رسانه محلی در ولایت دایکندی، تنها یک رسانه نشرات دارد و دیگران همه از فعالیت باز مانده‌اند. شهاب می‌افزاید که رسانه‌اش اکنون تنها در شبکه‌های اجتماعی رویدادهای روز را اطلاع‌رسانی می‌کند و برنامه‌های تولیدی رادیویی ندارد. هم‌زمان با تعطیلی این رسانه محلی، ۱۵ کارمند به ‌شمول ۶ زن بیکار شده‌اند.

در حال حاضر تنها یک رادیو در ولایت دایکندی و همین‌طور یک رادیوی دیگر در بامیان فعالیت نشراتی دارند. مسعود اختیاری، خبرنگار رادیوی محلی «نسیم» در بامیان، به روزنامه ۸صبح گفت که این رسانه دو روز پس از سقوط بامیان به دست طالبان، فعالیت نشراتی‌اش را دوباره آغاز کرد. اختیاری اما افزود که دیگر هیچ‌ چیزی مانند گذشته نبوده و قوانین دوره جمهوریت دیگر نافذ نیست. این تغییرات، بر کار سانه‌ای تأثیر منفی گذاشته است.

همین‌طور به گفته اختیاری، مشکلات این رسانه با از دست دادن درآمدهایش، چندین برابر بیش‌تر شده و در تأمین برق و سایر مصارف با مشکل بسیار مواجه شده است. خبرنگاران محلی در مناطق مرکزی می‌گویند در برخی موارد با افرادی مواجه می‌شوند که از قوانین رسانه‌ای آگاهی ندارند و در جریان کار رسانه‌ای با برخورد نادرست نیروهای طالبان بر‌می‌خورند. به گفته آن‌ها، اجازه ندادن به کارمندان زن از سوی طالبان، نیز به محدود شدن کار رسانه‌ای انجامیده است.

خبرنگاران می‌گویند که برخی فعالان مدنی و حقوق زن از طالبان می‌هراسند و حاضر نمی‌شوند تا در پیوند به مسایل سیاسی و اجتماعی صحبت کنند. به گفته آن‌ها، این مساله دسترسی به اطلاعات و کار اطلاع‌رسانی را دشوار کرده است. آنان می‌افزایند که دسترسی طالبان به رسانه‌های محلی آسان‌تر است و ممکن است نشر موضوعات انتقادی به یک درد سر بزرگ مبدل شود. طبق معلومات خبرنگاران محلی، آنان دست به خودسانسوری می‌زنند.

نظر به گفته‌های خبرنگاران رسانه‌های محلی، تنوع برنامه‌های رادیویی از جمله برنامه‌های تفریحی، فرهنگی و موسیقی وجود ندارد. برنامه‌های تولیدی در رسانه‌ها کم شده و فقط رویدادهای روزمره پوشش داده می‌شود. طبق معلومات آنان، بسیاری از رویدادهای ناگفته مناطق مرکزی آن‌چنان که لازم است، پوشش داده نمی‌شود.

از سویی هم، مولوی سیف‌الرحمان محمدی، رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان برای ولایت بامیان، به روزنامه ۸صبح گفت که پیش از این رسانه‌های زیادی در این ولایت فعالیت می‌کردند، اما اکنون تنها رادیو بامیان و شبکه رادیویی نسیم که دفتر مرکزی آن در ولایت دایکندی است، نشرات‌شان را از سر گرفته‌اند. محمدی گفت که به سایر رسانه‌‎های محلی نیز دعوت فرستاده شده تا کار‌شان را دوباره آغاز کنند. به گفته رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان، رادیو و تلویزیون ملی این ولایت نیز به دلایل مشکلات فنی غیرفعال است. او افزود که تلاش‌ها برای رفع مشکل فنی این رسانه دولتی جریان دارد. پیش از تسلط طالبان بر کشور، نزدیک به ده رسانه شنیداری، دیداری و چاپی در ولایت بامیان فعالیت می‌کردند که اکنون تنها دو رسانه شنیداری دوباره فعال شده‌اند.

هم‌زمان با توقف فعالیت بیش از ۱۵۰ رسانه پس از تسلط گروه طالبان بر کشور، اتحادیه‌ اروپا فعالیت آزاد رسانه‌ها برای رشد جامعه افغانستان را ضروری دانسته است. اتحادیه‌ اروپا گفته است که نظارت و بررسی رسانه‌ای به حکومت‌داری بهتر و عدالت منجر می‌شود.