این روزها علاوه بر سایر مشکلات و بحران موجود در افغانستان، قاچاق دالر به پاکستان از معضلات جدی دیگر به شمار می‌رود. صرافان و تاجران کشور از افزایش قاچاق دالر به پاکستان ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند که در صورت تداوم این وضعیت، ارزش پول افغانی در بازارهای کشور سقوط می‌کند و جای آن را کلدار پاکستانی خواهد گرفت.
این در حالی است که پس از سقوط نظام جمهوری، افغانستان با کمبود نقدینه‌گی مواجه شده و ارزش افغانی در برابر دالر به‌شکل بی‌پیشینه‌ای افت کرده است. گفته می‌شود طالبان از اوایل سال میلادی تاکنون بیش از ۹۵۳ میلیون دالر را به‌گونه نقدی از سوی سازمان ملل متحد دریافت کرده‌اند؛ اما درباره چگونه‌گی مصرف این کمک‌ها و این‌که تاکنون چه میزان از این پول مصرف شده است، اطلاعاتی در دست نیست.
براساس اطلاعات منابع، پیوسته دالر از افغانستان به پاکستان قاچاق می‌شود. طالبان در جریان همین ماه اعلام کرده‌اند که از قاچاق بیش از ۵۰ هزار دالر به پاکستان جلوگیری کرده‌اند. این در حالی است که رژیم طالبان از پاکستان در بدل زغال‌سنگ کلدار پاکستانی دریافت می‌کنند. این اقدام طالبان عملاً گردش کلدار پاکستانی در بازارهای افغانستان را افزایش می‌دهد که به نفع پاکستان است. از نظر کارشناسان مسایل اقتصادی، فروش زغال‌سنگ به پاکستان در بدل کلدار، ضربه بزرگی بر ارزش پول افغانی وارد می‌کند.
از طرف دیگر صرافان می‌گویند پس از آن‌که در پاکستان محدودیت بر خرید و فروش دالر در بازارهای این کشور وضع شده، روند قاچاق دالر از بازارهای افغانستان به پاکستان، آن هم در بدل کلدار پاکستانی، افزایش یافته است. این صرافان با ابراز نگرانی از قاچاق دالر می‌گویند که روزانه میلیون‌ها کلدار پاکستانی به کشور سرازیر و در بدل آن دالر به پاکستان قاچاق می‌شود.
احمد میلاد، صراف در کابل، می‌گوید قاچاق‌بران پول کلدار پاکستانی را به ولایت‌های مرزی وارد بازار می‌کنند و در بدل آن دالر خریداری و به پاکستان قاچاق می‌کنند. آقای میلاد این کار را برای قاچاق‌بران سودآور می‌خواند، اما تأکید می‌کند که این روند ضربه بزرگی بر پیکر اقتصاد کشور و ارزش افغانی وارد می‌کند. این صراف از طالبان می‌خواهد که جلو قاچاق دالر از کشور را بگیرند. به گفته او، تداوم این وضعیت به دلیل کمبود دالر در بازارها و بانک‌های کشور، ارزش افغانی را به‌گونه روزافزون کاهش می‌دهد و حتا منجر به سقوط افغانی در برابر کلدار خواهد شد.
در همین حال شماری از آگاهان اقتصادی می‌گویند اگر جلو قاچاق دالر به پاکستان گرفته نشود، ارزش افغانی بیش از گذشته سقوط خواهد کرد. آگاهان اقتصادی به این باورند که قاچاق دالر «سبب تورم بزرگ» در کشور می‌شود و پیامدهای ناگواری برای اقتصاد متزلزل و بحرانی کشور در پی خواهد داشت.
به گفته این آگاهان، پس از فروپاشی نظم جمهوریت، روند عرضه دالر در بازارها از سوی بانک مرکزی به منظور ثبات پول افغانی درست نظارت نمی‌شود و بی‌توجهی با در‌نظرداشت قطع کمک‌های جامعه جهانی و توقف انتقال دالر از بیرون به کشور، میزان ارزش افغانی را به‌شدت کاهش می‌دهد. این آگاهان تصریح می‌کنند که با در‌نظرداشت خرید کالاها از خارج با دالر، احتمال دارد بازارهای کشور بیش از این با کمبود جدی دالر روبه‌رو شوند.
احمد ستاری، آگاه امور اقتصادی، از افزایش قاچاق دالر به کشورهای همسایه به‌ویژه پاکستان ابراز نگرانی می‌کند. او ورود کلدار پاکستانی به کشور را کار حلقاتی می‌داند که به خاطر تأمین منافع شخصی‌شان به اقتصاد کشور صدمه می‌زنند و هیچ تعهدی به کشور و منافع مردم ندارند.
آقای ستاری از بانک مرکزی که در حال حاضر در کنترل طالبان قرار دارد، می‌خواهد که تدابیر جدی را به منظور جلوگیری از قاچاق دالر و ثبات پول افغانی روی دست بگیرد و مانع کاهش ارزش افغانی در برابر ارزهای خارجی شود.
این آگاه امور اقتصادی قاچاق دالر به پاکستان را زیان‌بار توصیف می‌کند و می‌افزاید که افزایش میزان بیکاری، بلند رفتن قیمت‌ها، کاهش ارزش پول افغانی و تضعیف توان خرید و فروش مردم در کشور، از زیان‌های عمده قاچاق دالر از افغانستان است. آقای ستاری تصریح می‌کند که مردم افغانستان در شرایط بد و ناگواری قرار دارند و در صورتی که جلو قاچاق دالر گرفته نشود، اقتصاد ضعیف کشور با بحران گسترده‌تری مواجه خواهد شد.
احمدولید سعیدی، از آگاهان امور اقتصادی، توضیح می‌دهد که قاچاق اسعار برنامه و سیاست اقتصادی را مختل می‌سازد و منجر به کاهش تولیدات داخلی، پول‌شویی، تورم و افزایش نرخ بیکاری در کشور می‌شود. به گفته او، قاچاق اسعار به بیرون از مرزهای یک کشور سبب می‌شود که انگیزه سرمایه‌گذاری در داخل کشور کاهش یابد.
آقای سعیدی می‌افزاید که گسترش قاچاق بر قيمت‌ها در بازار داخلی تأثیرات نامطلوبی برجا می‌گذارد. از نظر او، قاچاق اسعار به‌ویژه دالر، باعث افزايش قيمت‌ها و بروز فشارهای تورمی خواهد شد و فشارهای زيادی را بر پول رسمی كشور وارد خواهد کرد. به سخن او، قاچاق اسعار توازن در تجارت خارجی کشور را نیز برهم می‌زند.
این آگاه امور اقتصادی می‌افزاید که افزایش قاچاق اسعار علاوه بر وارد كردن ضربه به توليدات داخلی، حقوق مصرف‌كننده‌گان را نيز ضايع مي‌كند. او تصریح می‌کند که با بررسی اسعار قاچاقی که وارد بازار شده است، معلوم مي‌شود كه یک تعداد از اسعار تقلبی بوده و در حقيقت در اثر بی‌توجهی يا ناآگاهی نسبت به اين مسایل، مصرف‌كننده‌گان افغانستان اسعار تقلبی را خريداری مي‌كنند که زیان زیادی بر سرمایه‌گذاری و زنده‌گی شهروندان برجا خواهد گذاشت.
این‌همه در حالی است که بانک مرکزی پاکستان به‌گونه رسمی اعلام کرده که ذخایر دالری این بانک رو به اتمام است. با این حال، شماری از شهروندان نیز از افزایش قاچاق دالر به پاکستان ابراز نگرانی می‌کنند و می‌افزایند که نانی در دسترخوان ندارند، اما این کار زنده‌گی رقت‌بار آنان را نیز با چالش‌های جدی‌تر و بحران عمیق‌تری مواجه ساخته است. آنان از افزایش بیکاری، فقر و تنگ‌دستی قصه‌ها و غصه‌های جانکاه و دردناک دارند و تأکید می‌ورزند که اگر جلو قاچاق پول به کشورهای همسایه گرفته نشود، روند مافیایی‌سالاری در کشور تقویت می‌شود و آنان بیش از پیش چشم‌انتظار قاچاق‌بران خواهند ماند و دست فرزندان‌شان به بزهکاری‌های اقتصادی آلوده خواهد شد.
