نتایج یک ارزیابی نشان میدهد که حدود 70 هزار نفر در سطح ولایت دایکندی به مواد مخدر معتاد شدهاند. بربنیاد یافتههای این ارزیابی، 30 درصد این معتادان را زنان و کودکان تشکیل میدهند؛ آماری که ریاست امور زنان دایکندی نیز آن را تأیید میکند. داکتر علیخان آرام، سرپرست ریاست صحت عامه دایکندی، در گفتوگو با روزنامه 8صبح، از گسترش پدیده اعتیاد در این ولایت ابراز نگرانی میکند. آقای آرام میگوید که دسترسی آسان به مواد مخدر، سبب افزایش شمار معتادان در این ولایت شده و مبارزه با این پدیده را نیز با مشکل مواجه ساخته است. اما مسوولان مدیریت مبارزه با مواد مخدر فرماندهی پولیس دایکندی میگویند که این اداره مسوولیتهایش را در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر به درستی انجام داده است.
با آنکه آمار درشتی از زنان معتاد در دایکندی به ثبت رسیده، تاکنون اما هیچ مرکز تداوی زنان معتاد در این ولایت ایجاد نشده است. در حال حاضر تنها یک شفاخانه ترک اعتیاد با ظرفیت 20 بستر آن هم برای مردان در دایکندی فعالیت دارد که به گفته مسوولان صحی با توجه به شمار معتادان، هرگز کافی نیست. سرپرست ریاست صحت عامه دایکندی اما میگوید که تلاشها جریان دارد تا زنان و کودکان معتاد، خارج از ظرفیت شفاخانه، مورد تداوی خانهگی قرار گیرند.
سمیه (نام مستعار)، یکی از زنان معتاد به مواد مخدر در دایکندی است. میگوید در آغاز مشکل عصبی داشت و هرازگاهی بیهوش میشد؛ اما استفاده از مواد او را آرام میکرد و جلو غش کردنش را میگرفت. او «پودر» و «شیشه» استفاده میکند. با چشمان گریهآلود میگوید که «خانه و زندهگیاش برباد رفته است» و از خانوادهاش هیچ کسی نیست تا او را از این وضعیت نجات دهد. سمیه همچنان تأکید میکند اگر کسی برای تداوی و نجات او از چنگ هیولای اعتیاد پا پیش بگذارد، حاضر است به قصد ترک اعتیاد خودش را بستری کند. این بانوی جوان شبها و روزهایش را در هوتل و گاه حتا در خیابانهای شهر سپری میکند: «قوم و خویش دورتر دارم، اما به فکر من نیست».
با این حال، بینظیر جعفری، رییس امور زنان دایکندی، میگوید که در حال حاضر هیچ مرکز تداوی معتادان زن در این ولایت وجود ندارد تا زنان معتاد در آن تحت درمان قرار گیرند. بانو جعفری میافزاید که یک تعمیر ده بستر برای درمان بانوان معتاد در نیلی، مرکز دایکندی، ساخته شده، اما به دلیل نبود تشکیل، امکانات، تجهیزات و لوازم طبی، هنوز فعال نشده و بلااستفاده باقی مانده است. به گفته رییس امور زنان دایکندی، اگر هرچه زودتر چارهای در این خصوص سنجیده نشود، افزون بر پیامدهای ناگوار بسیار، شمار زنان و کودکان معتاد در این ولایت افزایش خواهد یافت. بانو جعفری یک مورد را به عنوان نمونه نقل میکند که شخصاً با زنی سر خورده که کودک هشتماههاش به دود مواد عادت کرده و معتاد شده است.
رقیه راسخ، از فعالان حقوق زن در دایکندی، نیز گسترش پدیده اعتیاد در میان مردان و زنان این ولایت را بسیار نگرانکننده میداند. به گفته بانو راسخ، دسترسی معتادان به انواع مواد مخدر آسان است و این خود سبب افزایش معتادان در ولایت دایکندی شده است. این فعال حقوق زن میافزاید که قاچاقبران مواد مخدر از ولایتهای همجوار و ناامن ارزگان، غزنی، غور و هلمند به راحتی میتوانند وارد دایکندی شوند. به باور راسخ، در جهت مبارزه با مواد مخدر و شناسایی و بازداشت قاچاقبران و فروشندهگان آن، اراده جدی وجود ندارد. وی همچنان گفت که طبق گزارشهای غیررسمی، در ولسوالی میرامور، اکثر خانوادهها به صورت دستهجمعی به مواد مخدر معتاد هستند: «این واقعاً نگرانکننده و یک فاجعه است. ما حیران هستیم که آینده این مردم چه خواهد شد». او تأکید میکند که اداره محلی و نهادهای امنیتی باید جلو قاچاق و فراهمآوری مواد مخدر در دایکندی را بگیرند، در غیر آن این پدیده از بین نمیرود و روزبهروز گسترش خواهد یافت.
با اینهمه، مهرالله ناصری، مدیر مبارزه با مواد مخدر فرماندهی پولیس دایکندی، در گفتوگو با روزنامه 8صبح، قاچاق مواد مخدر از ولایتهای همجوار به دایکندی را تأیید میکند. آقای ناصری تأکید میکند که این اداره، مطابق استراتژی ملی مبارزه با مواد مخدر و پالیسی وزارت داخله در این خصوص، به صورت جدی وظایف و مسوولیتهایش را انجام میدهد. وی میافزاید که پولیس مبارزه با مواد مخدر دایکندی، تاکنون دستآوردهای قابل ملاحظهای نیز داشته است. طبق معلومات آقای ناصری، تنها در سال گذشته بیش از صد قاچاقبر و فروشنده مواد مخدر در دایکندی بازداشت و به پنجه قانون سپرده شدهاند. مسوولان مدیریت مبارزه با مواد مخدر پولیس دایکندی میگویند که در این ولایت کشت کوکنار نزدیک به صفر است، اما کوهستانی بودن دایکندی و داشتن مرز مشترک با ولایتهای ناامنی چون هلمند، ارزگان، غزنی و غور، زمینه ترانزیت و قاچاق مواد مخدر به این ولایت را فراهم کرده است.
گفتنی است که فقر اقتصادی، بیکاری، فشارهای روانی برخاسته از آن، بیسوادی و همینطور رسمورواجهای ناپسند، از عمدهترین عوامل روی آوردن مردم به ویژه زنان دایکندی به اعتیاد گفته میشود.