محرومیت از آموزش؛ جوانان رضاکار در کابل مکتب رایگان تاسیس کردند
۸صبح، کابل
گروهی از جوانان رضاکار در شهر کابل، برای بیش از ۳۰۰ کودک بازمانده از آموزش، مکتب حضوری رایگان تأسیس کرده‌اند. هرچند این مکتب در فضای باز و بدون امکانات ایجاد شده، اما مسوولان این نهاد آموزشی می‌گویند که آنان در نقاطی که هیچ مکتبی وجود ندارد، کودکان دختر و پسر را جذب می‌کنند و برای دو سال آموزش می‌دهند. به گفته این جوانان رضاکار، قرار است مکاتب رایگان در شماری از ولایت‌های دیگر کشور نیز ایجاد شود. در کنار آموزش، این جوانان کارزار آگاهی‌دهی درباره فراگیری تعلیم و تحصیل را نیز برای خانواده‌ها در نقاط دوردست پایتخت و برخی از ولایت‌ها راه‌اندازی کرده‌اند. با این حال، شماری از دانش‌آموزان این مکتب خواستار بازگشایی مکاتب دولتی به روی دختران بالاتر از صنف ششم هستند.
وزیرخان و ۲۰ تن از جوانان دیگر به شمول بانوان رضاکار، یک مکتب رایگان را زیر عنوان «کودک امروز» در منطقه بُت‌خاک، از مربوطات دوردست شهر کابل، ایجاد کرده‌اند. وزیر خان هدف این اقدام را «آموزش کودکان بازمانده از تعلیم» عنوان می‌کند. او در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «ما فعالیت خود را در ماه دسامبر سال ۲۰۲۲ [شش ماه پیش] در منطقه بت‌خاک کابل آغاز کرده‌ایم. در منطقه‌ای که این مکتب را ایجاد کرده‌ایم، از گذشته‌ها تاکنون هیچ مکتب دولتی یا خصوصی وجود نداشت و کودکان این محل از رفتن به مکتب باز مانده بودند.»
به گفته خان، در حال حاضر بیش از ۳۰۰ کودک در سن‌های مختلف به این مکتب جذب شده‌اند و قرار است برای دو سال در پنج بخش آموزش ببینند. او می‌افزاید: «دانش‌آموزان را هفته‌ای سه روز و دو ساعت در پنج مضمون درسی مکتب که شامل پشتو، انگلیسی، سیرت‌النبی، رسامی و فن بیان می‌شود به‌صورت رضاکار آموزش می‌دهیم. دانش‌آموزان ما از سنین ۵ تا ۱۷ سال مشمول دختران می‌باشند که پس از دو سال آموزش می‌توانند به مکاتب دولتی نیز شامل شوند و با آماده‌گی کامل دروس خود را ادامه بدهند. چون از نظر ما کتاب‌هایی که در مکاتب دولتی هم برای صنف اول مد نظر گرفته شده، خیلی مشکل است، کودکانی که مستقیم به صنف اول مکاتب دولتی شامل می‌شوند، به درستی یاد نمی‌گیرند. حتا وقتی فارغ می‌شوند، درست نوشتن را هم یاد نمی‌داشته باشند.»
هرچند مکتبی را که جوانان رضاکار در منطقه بت‌خاک کابل ایجاد کرده‌اند، در فضای باز و بدون میز و چوکی است، اما کودکان زیادی با شور و علاقه و همچنان در هوای سرد زمستان در آن حضور پیدا می‌کنند. وزیرخان، بنیادگذار این مکتب، از افراد خیر و نهادهایی که در عرصه آموزش کار می‌کنند، خواستار فراهم‌سازی امکانات بیشتر و ایجاد ساختمان مکتب و لوازم آموزشی برای دانش‌آموزان است. به گفته او، قرار است در آینده نزدیک شماری از جوانان رضاکار، مکاتب رایگان دیگری را در برخی از نقاط دوردست ولایت‌های کشور ایجاد کنند.
در کنار آموزش، این جوانان کارزار آگاهی‌دهی درباره فراگیری تعلیم و تحصیل را نیز برای خانواده‌ها در نقاط دوردست کابل و برخی از ولایت‌ها راه‌اندازی کرده‌اند. وزیرخان تصریح می‌کند: «ما در دو بخش کار می‌کنیم؛ یک بخش آن ایجاد مکتب بود و بخش دیگر آن کارزار آگاهی‌دهی است. همکاران ما در کارزار خانه‌به‌خانه به نقاط دوردست کابل می‌روند و خانواده‌ها را در مورد درس و تعلیم و تحصیل و همچنان جلوگیری از استفاده مواد مخدر، صحت و حقوق آگاهی‌دهی می‌کنند.» آن‌چنانی که رضاکاران جوان توضیح می‌دهند، آنان از سوی هیچ فرد یا نهادی حمایت مالی نمی‌شوند، بلکه به‌گونه رضاکار و افتخاری فعالیت می‌کنند.
در همین حال شماری از دانش‌آموزان مکتب «کودک امروز» با ابراز خرسندی از ایجاد این مکتب، خواستار بازگشایی مکاتب دولتی به روی دختران بالاتر از صنف ششم هستند. ثریا، یکی از دانش‌آموزان این مکتب، در حالی که خنده بر لب دارد، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «من خیلی خوشحالم از این‌که دو ماه می‌شود شامل مکتب شده‌ام و درس می‌خوانم.»
عابد، دانش‌آموز دیگر این مکتب است که صورتش از سردی هوا ترکیده است. بالای سنگی نشسته و مصروف آموزش است. عابد می‌گوید: «ما با مشکلات زیادی مواجه هستیم. صنف، میز و چوکی نداریم، اما بازهم می‌آییم و به خاطری که مکتب در منطقه وجود ندارد، به روی زمین نم‌ناک و برفی نشسته و درس می‌خوانیم. می‌خواهیم که مکتب برای ما ساخته شود.»
نجیب‌الله یکی دیگر از این دانش‌آموزان، خواستار بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران است.
شماری از جوانان رضاکار در حالی مکتب رایگان تأسیس کرده‌اند که اخیراً صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) اعلام کرده که در حال حاضر دست‌کم ۴.۲ میلیون کودک در افغانستان از آموزش باز‌مانده‌اند. یونیسف در گزارشی در ۱۸ قوس سال روان خورشیدی آورده است که ۶۰ درصد از ۴.۲ میلیون کودک محروم از آموزش، دختر هستند. این سازمان گفته است که به ۳۰۰ هزار کودک در افغانستان در سال جاری کمک کرده و برای سال آینده، نیاز به بودجه ۱.۶۵ میلیارد دالری دارد. به گفته این صندوق، افغانستان وسط یکی از بدترین بحران‌های بشری جهان گیر کرده که ناشی از دهه‌ها درگیری و بحران اقلیمی است.
گفتنی است که طالبان پس از تسلط دوباره بر کشور، دروازه‌های مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران بسته‌‌اند؛ اقدامی که واکنش‌های گسترده داخلی و خارجی را در پی داشته است. پیش از این جامعه بین‌المللی به کرات از طالبان خواسته است تا زنان و دختران را از حق کار و آموزش محروم نکنند و هر چه زودتر دروازه‌های مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران بگشایند؛ اما مقام‌های این گروه استدلال می‌کنند که شرایط برای برگشت دختران به مکتب فراهم نیست.
