مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی ریاستالوزرای طالبان بهعنوان سرپرست کابینه این گروه گماشته شده است. ملاهبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان، او را به جای ملا محمدحسنآخوند تعیین کرده است. پیش از این منابع به روزنامه ۸صبح گفته بودند که رییسالوزرای طالبان به بیماری قلبی مبتلا است و احتمال میرود ملا عبدالغنی برادر به جای او گماشته شود. ملا محمدحسن آخوند در این اواخر در ولایت قندهار به سر میبرد. با این حال، منابع آگاه از اختلافهای میانگروهی طالبان سخن میگویند و براساس ادعای آنان، تلاشها بر این بوده تا ملا غنی برادر بهعنوان رییسالوزرای رژیم طالبان تعیین شود؛ اما رهبر طالبان خلاف تصور اعضای رهبری این گروه، مولوی عبدالکبیر را سرپرست کابینه تعیین کرده است. از سوی دیگر، منابع احتمال میدهند که طالبان طرح بازگشایی مکتبهای دخترانه را متناسب با طرح خودشان آماده و با بسته مطالبات خود از امریکا، به نخستوزیر قطر تسلیم کرده باشند.
ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان، سهشنبهشب، ۲۶ ثور، مولوی عبدالکبیر را بهعنوان سرپرست کابینه (رییسالوزرا) رژیم این گروه تعیین کرده است. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، نیز روز چهارشنبه، 27 ثور، در رشتهتوییتی نوشته است که ملا محمدحسن آخوند بیمار است و مولوی عبدالکبیر برای جلوگیری از سکتهگی در امور حکومتداری بهگونه موقت کفیل رییسالوزرا تعیین شده است. شماری از رسانهها نیز به نقل از منابع خود در میان طالبان ادعا کردهاند که این تصمیم در پی بیماری ملا محمدحسن آخوند گرفته شده است.
این در حالی است که پیش از این منابع آگاه به روزنامه ۸صبح گفته بودند که ملا محمدحسن آخوند به بیماری قلبی مبتلا است. این منابع در ۱۵ حمل ۱۴۰۱، توضیح داده بودند که او برای بررسی صحی به شفاخانه فرانسویها در کابل مراجعه کردهاست. به گفته منابع، بیماری ملا محمدحسن آخوند«Congestive heart failure»» تشخیص شده است. براساس رهنمودهای پزشکی، عدم کفایه احتقانی قلب از بیماریهای جدی است که طی آن، قلب مقداری از ظرفیت پمپ کردن خون را از دست میدهد.
ملا محمدحسن آخوند کیست و چرا برکنار شد؟
ملا محمدحسن آخوند از اعضای رهبری طالبان است. او در دوره نخست حاکمیت این گروه بهعنوان وزیر خارجه و معاون رییسالوزرای رژیم این گروه کار کرده است. محمدحسن آخوندبه تاریخ ۷ سپتامبر ۲۰۲۱ بهعنوان سرپرست ریاستالوزرای طالبان گماشته شد. او پیش از احراز این کرسی، ریاست شورای رهبری این گروه را برعهده داشت. محمدحسن آخوند در فهرست تحریمهای سازمان ملل متحد قرار دارد. او همچنان از نزدیکان ملا محمدعمر، بنیانگذار طالبان است و با ملا هبتاللهآخوندزاده، رهبر کنونی این گروه، نیز رابطه صمیمانه دارد. او بیش از ۳۰ روز میشود که به قندهار رفته و یکی از دفترهای اداری والی طالبان در قندهار را برای پیشبرد کار خود برگزیده است. ملا محمدحسن آخوند از نسل اول و رادیکال طالبان شمرده میشود. او در ماههای نخست حاکمیت این گروه به صحبت نکردن شهرت یافته بود.
تغییرات در سطح رهبری گروه طالبان در حالی اتفاق افتاده که اختلافهای شدیدی میان اعضای رهبری این گروه درباره چگونهگی مدیریت و اجرای فرمانهای سختگیرانه رهبر طالبان، به وجود آمده است. پیش از این وزیران داخله و دفاع طالبان بهگونه صریح از رهبرشان انتقاد کردهاند. در تازهترین مورد، سراجالدین حقانی، وزیر داخله این گروه، از «خودکامهگی» ملا هبتالله آخوندزاده انتقاد کرده است.
یک منبع معتبر به روزنامه ۸صبح میگوید: «اختلافها میان اعضای طالبان زیاد است. چند روز قبل، پیش یکی از مقامهای این گروه رفته بودیم. دعا میکرد که خداوند رژیمشان را حفظ کند؛ چون میگفت اختلافها بسیار زیاد است.» این منبع همچنان تصریح میکند که طالبان در دوراهی تطبیق فرمانهای «زنستیزانه و ضد حقوق بشری» و مصلحتهای سیاسی شماری از تعاملخواهان با جهان گیر ماندهاند.
در همین حال، برخی از منابع ادعا میکنند که طالبان طرح بازگشایی مکتبهای دخترانه و بستههای مطالبات خود از ایالات متحده را به نخستوزیر قطر سپردهاند. نخستوزیر قطر طی سفرش به افغانستان از قندهار دیدن کرد و با مقامهای بلندپایه طالبان نیز دیدارهایی داشت. براساس ادعای منابع، طالبان طرح بازگشایی مکتبها را مطابق به معیارهای خود آماده ساختهاند و مورد تاییدی رهبر این گروه نیز قرار گرفته است. این در حالی است که وزارت خارجه ایالات متحده نیز رد نکرده که نخستوزیر قطر حامل پیام این کشور به طالبان بوده است. شماری از تحلیلگران در هنگام سفر نخستوزیر قطر به قندهار گفته بودند که او حامل پیام امریکا به طالبان است.
آیا اختلافهای اعضای رهبری طالبان تشدید خواهد شد؟
منابع میگویند که طالبان برای جانشینی ملا محمدحسن آخوند ماهها چانهزنی کردهاند. به گفته منابع، انتقادهای صریح و تند برخی از مقامهای طالبان ریشه در بازی تاجوتخت قدرت دارد. منابع سال گذشته به روزنامه ۸صبح گفته بودند که تلاشهای برخی از اعضای دوحهنشین طالبان بر آن است تاملا عبدالغنی برادر بهعنوان چهره میانرو این گروه رییسالوزرا تعیین شود. منابع تایید میکنند که ملا محمدحسن آخوند به دلیل بیماری شدید، قادر به اجرای امور اداری و اجرایی طالبان نبوده است.
مولوی عبدالکبیر کیست و چگونه رییسالوزرای طالبان شد؟
مولوی عبدالکبیر، سرپرست ریاستالوزرای طالبان، پیش از این بهعنوان معاون سیاسی این ریاست کار میکرد. او از ولایت پکتیا است. گفته میشود که به قوم زدران متعلق است. مولوی عبدالکبیر در زمان حاکمیت نخست طالبان بهعنوان والی این گروه در ننگرهار و معاون اقتصادی رییسالوزرای دور نخست رژیم طالبان وظیفه اجرا کرده است. او همچنان از اعضای کلیدی شورای پشاور طالبان است. مولوی عبدالکبیردر ولایت بغلان نیز بودوباش داشته است. او همچنان یکی از اعضای ۲۰ نفری هیات مذاکرهکننده طالبان در قطر بود. افزون بر این، در اتحاد شبکه حقانی با طالبان نقش کلیدی داشته و یک دوره زندان پاکستان را نیز در کارنامه دارد. مولوی عبدالکبیر از جناح شبکه حقانی طالبان است و متهم به طراحی حمله بر جان سیدمصطفا کاظمی، وکیل دور پانزدهم شورایملی در بغلان مرکزی، شناخته میشود. ظاهراً ملا هبتالله آخوندزاده پس از انتقادات مبنی بر انحصار قدرت به دست شاخه طالبان قندهاری، دست به این انتصاب زده است.