نویسندهگان: گوردون براون و یاسمین شریف
منبع: Project Syndicate
سیاستهای واپسگرایانه طالبان و موجی از حملات تروریستی که دانشآموزان دختر را در یک سال اخیر هدف قرار میدهند، اعتراضهایی را در سراسر افغانستان برانگیخته است. جامعه بینالمللی باید در کنار زنان افغان بایستد و خواستار حق اساسی آنان برای کسب تحصیل باشد و اطمینان حاصل کند که دختران افغان اجازه بازگشت آزادانه به مکاتب متوسطه را دارند.
هزاران زن و دختر در اعتراض به نقض مداوم حقوقشان در آموزش، در خیابانهای شهرهای افغانستان راهپیمایی کردهاند. محرک اعتراضات (که همزمان با اعتراضات در ایران روی داد) حمله تروریستی ماه گذشته به یک مرکز آموزشی در کابل بود که منجر به کشته شدن 53 دانشآموز و زخمی شدن بیش از 110 تن شد که بیشتر آنها دختران و زنان جوان بودند. اما این آخرین مورد از یکسری حملات طولانی علیه دانشآموزان دختر بود که بسیاری از آنها دختران جامعه هزاره را هدف قرار دادهاند.
حمله مرگبار سپتامبر، در حالی رخ داد که دانشآموزان دختر در حال آماده شدن برای شرکت در امتحان آزمایشی برای ورود به دانشگاه بودند. این حمله، در پایان یک سال نحس برای دختران در افغانستان رخ داد.
زمانی که طالبان پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان در آگست 2021 کنترل افغانستان را به دست گرفتند، رهبران آن وعده دادند که تمام مکاتب ابتدایی، متوسطه و عالی را برای پسران و دختران باز نگه دارند؛ اما خیلی زود عقبنشینی کردند. در مارچ سال جاری، دختران را از رفتن به مکتب بالاتر از صنف ششم منع کردند و عملاً حق آموزش را از آنان گرفتند. هنگامی که زنان در کابل و دیگر شهرها تظاهرات کردند، نیروهای طالبان با خشونت پاسخ دادند، معترضان را مورد ضربوشتم قرار دادند و گلولههای هشداردهنده هوایی شلیک کردند. بیشتر مکاتب متوسطه دخترانه در افغانستان در حال حاضر تعطیل است و طالبان تهدید کردهاند، مکاتبی را که فعال هستند، خواهند بست.
در همین حال، افزایش سطح منازعات و خشونت در کنار خشکسالی شدید و رکود اقتصادی، دختران و زنان افغان را آسیبپذیرتر کرده است. این تحولات منجر به آسیبپذیری بیشتر حقوق زنان شده است، همانطوری که نرخ بالای ازدواج زودهنگام و کار کودکان در افغانستان از زمان تسلط طالبان افزایش یافته است.
آنچه تصمیم طالبان را برای ممنوعیت آموزش متوسطه دختران غمانگیزتر میکند، این است که پیشرفت قابل توجه در گسترش دسترسی دختران به آموزش در افغانستان را نقش برآب کرد. تعداد دختران افغانستان که در مکتب ثبت نام کردهاند، از تنها 100 هزار نفر در سال 2000 به بیش از 3.5 میلیون نفر در سال 2019 افزایش یافته است و سواد زنان بین سالهای 2011 تا 2018 دو برابر شده است. هرچند نهادهای حامی همچنان به تلاش برای رسیدهگی به وضعیت این دختران ادامه میدهند، اما ممنوعیت طالبان بدون شک بسیاری از دختران را مجبور به ترک تحصیل کرده است.
ما باید از زنان و دختران افغان که در خیابانها تظاهرات میکنند و زندهگیشان را در مسیر مبارزه برای حقوق اساسیشان به خطر میاندازند، پیروی کنیم و دست به اقدام فوری بزنیم. برای شروع، اعضای سازمان همکاری اسلامی باید از پلتفرم خود استفاده کنند و از مقامهای بالفعل افغانستان بخواهند که اطمینان حاصل دهند تا دختران لیسه به مکتب بازمیگردند و موسسات آموزشی، معلمان و دانشآموزان، بهویژه دختران، از حملات محافظت میشوند. علاوه بر این، هر دختر جوان و نوجوانی باید با معلمان، زیرساختها و وسایل مورد نیاز برای آموزش باکیفیت به کلاسهای درس بازگردد.
با توجه به وضعیت فاجعهبار اقتصادی و بشردوستانه در افغانستان، جامعه جهانی باید اطمینان حاصل کند که مکاتب منابع کافی برای فراهم کردن فضاهای امن و حفاظتی و آموزش باکیفیت برای همه دختران و پسران، از جمله کسانی که دارای معلولیت هستند، دارند. ما همچنین باید به مربیان افغانستان آموزش و مواد لازم را برای آموزش شاگردانشان فراهم کنیم.
در کشوری مانند افغانستان که از جنگ و فاجعه ویران شده است، ما باید تضمین کنیم که همه دختران و پسران به منابع بهداشت روانی و حمایتهای روانی اجتماعی دسترسی داشته باشند. همه ما باید برای ایجاد محیطهای آموزشی جایگزین برای دختران و پسرانی که نمیتوانند در مکاتب دولتی آموزش ببینند، تلاش کنیم.
«The Education Cannot Wait fund» که یکی از نهادهای حامی تحصیل دختران است، از سال 2017 تاکنون بیش از 58 میلیون دالر را روی آموزش و پرورش در افغانستان سرمایهگذاری کرده است که بخشی از آن از طریق واکنشهای اضطراری و برخی از طریق برنامه چندینساله که در سال 2019 راهاندازی شد، به مصرف رسیده است. به دلیل کار اختصاصی همکاران ما، این بودجه به 51 درصد رسیده است. از دانشآموزان دختر جوان افغانستان و بیش از 181 هزار دختر و پسر در مجموع. بهزودی، ما برنامه چندساله جدیدی را برای افزایش دسترسی دختران و پسران به آموزش مبتنی بر جامعه، حتا در دورافتادهترین و چالشبرانگیزترین محیطها، راهاندازی خواهیم کرد.
اما کارهای بیشتر نیاز است که انجام شود. زنان و دختران افغانستان در برابر حملات خشونتبار برای حقوق خود میجنگند و کمک میخواهند. وظیفه جمعی ما این است که به ندای آنها توجه کنیم.