چالش‌های انتخاباتی؛ از مراکز رای‌دهی «دروغین» تا «تبعیض» در استخدام‌ها
خلیل اسیر
مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایات انتخاباتی روز سه‌شنبه، بیست‌وششم سنبله، در یک نشست ملی – مشورتی با نماینده‌گان احزاب سیاسی، نهادهای ناظر بر انتخابات و نامزدان، از پیش‌رفت‌ها در امور انتخابات و چالش‌های مربوط به آن گزارش دادند. حوا علم نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات، در این نشست با توضیح اقدامات انجام‌شده در زمینه انتخابات گفت که آماده‌گی «عام و تام» برای برگزاری انتخابات در ششم میزان گرفته شده است و تا کنون «کم و کاستی» در این زمینه موجود نیست. دین‌محمد عظیمی، معاون کمیسیون شکایات انتخاباتی، نیز اعلام کرد که کمیسیون شکایات انتخاباتی برای ثبت و رسیده‌گی به شکایات انتخاباتی آماده‌گی کامل دارد. او هم‌زمان از ثبت شکایاتی در این کمیسیون یاد کرد که به گفته او، وزارت‌های دفاع و داخله امکانات لازم را برای بعضی از نامزدان به منظور سفر به ولایات فراهم نکرده‌اند. هم‌چنان مولانا محمد عبدالله، کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات، از وجود بعضی از چالش‌ها در خصوص مراکز رأی‌دهی، استخدام کارکنان انتخاباتی و همین‌طور سیستم مرکزی معلومات کمیسیون مستقل انتخابات یاد کرد. او گفت که گزارش‌ها در باره باز بودن بعضی از مراکز رأی‌دهی در شماری از ولایات «دروغ» است، در پروسه استخدام کارکنان انتخاباتی تبعیض قومی، زبانی، سمتی و خویش‌خوری وجود دارد و مشکلاتی هم در سیستم مرکزی معلومات کمیسیون مستقل انتخابات موجود است.
حوا علم نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات، در نشست ملی – مشورتی روز گذشته گفت که تمام تلاش‌های این کمیسیون بر برگزاری انتخابات شفاف و قابل قبول برای مردم متمرکز است. او گفت که تمام کارها تا کنون مطابق تقویم بدون کم و کاستی پیش رفته است و کمیسیون مستقل انتخابات آماده‌گی عام و تام برای برگزاری انتخابات در ششم میزان دارد. طبق معلومات نورستانی، مواد حساس انتخاباتی به ۳۳ ولایت انتقال داده شده است و اکنون در حال انتقال به مراکز ولسوالی‌ها است. او گفت که این روند تا پنجم ماه میزان تکمیل می‌شود و جای تشویش در این باره نیست. حوا علم نورستانی هم‌چنان بیان داشت که کار استخدام کارکنان موقت برای روز انتخابات نیز جریان دارد؛ البته مشکلاتی هم در برابر آن موجود است. او از این مشکلات یاد نکرد. نورستانی تأکید کرد که کمیسیون مستقل انتخابات تا این‌جای کار مستقل عمل کرده و بعد از این نیز مستقل عمل خواهد کرد تا به این ترتیب انتخابات را عاری از تقلب برگزار کند.
در این نشست، فروتن، معاون عملیاتی دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات، نیز در‌باره تازه‌ترین پیش‌رفت‌ها در زمینه انتخابات معلومات دارد. طبق معلومات او، کار انتقال مواد حساس به ۳۳ ولایت تکمیل شده است و این مواد از مراکز ولایات به مراکز ۶۵ ولسوالی نیز انتقال یافته است. فروتن تصریح کرد که مواد حساس به ۱۲ ولسوالی از طریق زمین و ۵۳ ولسوالی از طریق هوا انتقال شده است.
معاون عملیاتی دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات هم‌چنان گفت که کارکنان روز رأی‌دهی نیز در ده ولایت استخدام شده‌اند. به گفته فروتن، این ولایات شامل کنر، لغمان، نیمروز، ارزگان، کندز، بدخشان، پنجشیر، دایکندی، بامیان و خوست می‌شود. او افزود که کار استخدام کارکنان روز رأی‌دهی در سایر ولایات جریان دارد. او گفت که آموزش کارکنان مراکز و محلات رأی‌دهی به جز میدان‌وردک و فاریاب، در سایر ولایات آغاز شده است.
فروتن از جانب دیگر گفت که تا کنون هشت حزب سیاسی برای نظارت از روند انتخابات ۱۷ هزار و ۷۴۸ قطعه کارت نظارت دریافت کرده‌اند. به همین شکل هفت رسانه ۲۰۷ قطعه کارت و پانزده نهاد مدنی نیز ۹ هزار و ۶۲۲ قطعه کارت نظارت به دست آورده‌اند. فروتن افزود که هشت دسته انتخاباتی نیز تا کنون ۵۱ هزار و ۴۷ قطعه کار نظارت دریافت کرده‌اند. به صورت مجموعی، احزاب سیاسی، نهادهای مدنی، رسانه‌ها و دسته‌های انتخاباتی تا کنون ۷۷ هزار و ۲۵۶ قطعه کارت نظارت به دست آورده‌اند.
چالش‌های انتخابات
مولانامحمد عبدالله، کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات، در نشست ملی – مشورتی این کمیسیون با نماینده‌گان احزاب، نهادهای ناظر و نامزدان، از بعضی چالش‌ها در خصوص مراکز رأی‌دهی، استخدام کارکنان انتخاباتی و همین‌طور سیستم مرکزی معلومات کمیسیون مستقل انتخابات یاد کرد. عبدالله گفت، طبق گزارش‌هایی که از سوی نیروهای امنیتی، والی‌ها و مسوولان امور ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات به این کمیسیون رسیده است، ۴۳۱ مرکز رأی‌دهی بسته است، ۶۷۵ مرکز در تهدید بلند و ۹۰۷ مرکز در تهدید پایین امنیتی قرار دارد و ۳ هزار و ۳۶۰ مرکز دیگر نیز مصون است. این کمیشنر افزود که طبق این گزارش، مراکز بسته رأی‌دهی در ولایاتی قرار دارد که از نظر او، واقعیت ندارد و در آن دروغی نهفته است. طبق اظهارات عبدالله، به کمیسیون مستقل انتخابات گزارش داده‌اند که در ولایات درگیر جنگ ارزگان، زابل، هلمند، نیمروز، پکتیا، پکتیکا، خوست، کنر، ننگرهار، لوگر و غزنی، هیچ مرکزی بسته نیست. در حالی که طبق گفته او، مشکلات در این ولایات بسیار زیاد است و گزارش بسته بودن ۴۳۱ مرکز دروغ است و برای جلوگیری از تقلب در انتخابات باید بازنگری شود.
این کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات هم‌چنان از روند استخدام کارکنان انتخاباتی در کمیسیون مستقل انتخابات انتقاد کرد و آن را غیرشفاف خواند. او گفت که بعضی از کارکنان کمیسیون مستقل انتخابات به شکل غیرقانونی استخدام شده‌اند که صلاحیت بعضی از آن‌ها بالاتر از هفت کمیشنر این کمیسیون است. به گفته او، این کارکنان «اجیر» که هژده هزار افغانی معاش می‌گیرند، قادر اند معلومات را با یک کلیک از بین ببرند و باید استخدام آن‌ها مطابق قانون طی مراحل شود. مولانا محمد عبدالله افزود که در رده‌های بالای دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات، افراد به شکل غیرقانونی گماشته شده‌اند و در عین حال افرادی که در نتیجه امتحان کامیاب اعلام شده‌اند، هنوز به این اداره راه نیافته‌اند. عبدالله تأکید کرد که در استخدام‌ها تبعیض قومی، زبانی، خویش‌خوری، مداخلات بیرونی و ضعف مدیریت موجود است. او هشدار داد که این کار می‌تواند انتخابات را به بحران ببرد و کمیشنران را نیز پشت میله زندان قرار دهد.
مولانا محمد عبدالله از جانبی هم گفت که بعضی از کارکنان کمیسیون مستقل انتخابات که باید امتحان می‌دادند، امتحان آن‌ها در کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی متوقف است. او گفت که در توقف این امتحان، دست‌هایی در کار است که او نمی‌داند این دست‌ها مربوط به مافیای تقلب است یا زورمندان و کسانی در داخل کمیسیون مستقل انتخابات. او افزود که ممکن نیست از یک طرف به سوی روز انتخابات پیش رفت و از جانب دیگر، پست‌هایی در کمیسیون مستقل انتخابات خالی باشد، یا امور این ادارات توسط افراد سرپرست و گماشته‌های غیرقانونی پیش برده شود.
اما کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی، ادعای توقف امتحان کارکنان کمیسیون مستقل انتخابات در این کمیسیون را تکذیب می‌کند. عبدالفرید احمد، سخنگوی این کمیسیون، می‌گوید که کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی تسهیلات برگزاری امتحان ۲۱ بست مربوط به کمیسیون مستقل انتخابات را فراهم کرده و این امتحان نیز سپری شده است. به گفته احمد، از این میان ۱۹ نفر استخدام شده‌اند، کار استخدام یک نفر دیگر به تازه‌گی تکمیل شده است و امتحان متقاضیان بست مسوول مالی و اداری دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات نیز در هفته پیش‌رو اخذ می‌شود. احمد تصریح کرد که امتحان متقاضیان این بست‌های «۱ و ۲» در هم‌آهنگی با هر دو کمیسیون اخذ شده است و کمیسیون اصلاحات اداری تنها نقش تسهیل‌کننده در این روند داشته است.
مولانا محمد عبدالله پیش از این حلقاتی در درون ارگ را نیز متهم به دخالت در امور استخدام‌ها در کمیسیون مستقل انتخابات کرده بود. با این حال، صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری، در توییتی گفته است که تقرری‌ها توسط کمیسیون‌های انتخاباتی پیشنهاد می‌شود و ریاست جمهوری هیچ‌گونه دخل و تصرف و علاقه دخالت در امور این کمیسیون‌ها را ندارد.
امنیت و کارکرد سیستم مرکزی معلومات کمیسیون مستقل انتخابات تا هنوز به خوبی روشن نشده است. مولانا محمد عبدالله روز گذشته خاطرنشان ساخت که سیستم مرکزی معلومات این کمیسیون مشکلاتی دارد که باید حل شود. او اما مشخص نساخت که چه مشکلاتی در این زمینه موجود است و باید چگونه برطرف شود.
او از جانب دیگر خاطرنشان ساخت که دستگاه‌های انگشت‌نگاری قابل اعتماد نیست و ممکن است معلومات آن‌ها حذف و یا خود این دستگاه‌ها غیرفعال شود. عبدالله هم‌زمان گفت که کمیسیون مستقل انتخابات تدابیری برای این مشکلات سنجیده است. طبق معلومات او، برای هر مرکز رأی‌دهی یک دستگاه اضافی فرستاده شده است تا در صورت نیاز از آن‌ها نیز استفاده شود. قرار است دستگاه‌های «احتیاطی» بیش‌تری به مراکز ولسوالی‌ها فرستاده شود تا به گفته عبدالله در هنگام نیاز از این دستگاه‌ها نیز کار گرفته شود.
انتخابات ریاست جمهوری در ششم میزان برگزار می‌شود. برای این انتخابات هژده نفر نامزد شده بودند که با پیوستن زلمی رسول به تیم دولت‌ساز، شمار آن‌ها به هفده تن رسید. کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در این انتخابات واجد شرایط رأی‌دهی هستند و فهرست این شمار رأی‌دهنده را نهایی کرده است. کمیسیون شکایات انتخاباتی اعلام کرده است که با حدود پنج‌ونیم هزار نفر «ناظم و ناظر» از این روند نظارت و به شکایات مربوط به این انتخابات رسیده‌گی خواهد کرد. این کمیسیون از زمان شروع کارزارهای انتخاباتی تا کنون ۶۹ شکایت را ثبت و به ۶۶ مورد آن رسیده‌گی کرده است. این شکایت‌ها، به گفته دین‌محمد عظیمی، معاون کمیسیون شکایات انتخاباتی، از نوع تخطی و تخلف است و شامل جرایم انتخاباتی نمی‌شود.
