پس از فروپاشی نظم جمهوریت، حکومت سرپرست طالبان دستور داد که مکاتب دخترانه تا اطلاع ثانوی به روی دختران مسدود باشد و زنان از رفتن به وظایفشان نیز تا امر بعدی در خانه بمانند. این اقدام واکنشهای گسترده داخلی و جهانی را در قبال داشت، اما هیچیک از این واکنشها بر روند تصمیمگیری حکومت سرپرست طالبان تأثیر نگذاشت.
پس از این اقدام، زنان در خیابانهای کابل و شماری از ولایتها دست به اعتراضات گسترده زدند و خواهان بازگشایی مکاتب دخترانه و حضور زنان در وظایفشان گردیدند، اما این اعتراضات پس از پنج ماه با «دستگیری، ربودن و فشار» متوقف شد.
در این مدت جامعه جهانی به ویژه ایالات متحده امریکا پیوسته بر موضع رعایت حقوق بشری زنان تأکید کرده و گفته است، تا زمانی که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد و ارزشهای حقوق بشری، حقوق زنان و مشارکت همهگیر به میان نیاید، حکومت سرپرست طالبان را به رسمیت نخواهند شناخت.
پس از آن، رهبری حکومت سرپرست طالبان در دیدارهای خود با نمایندهگان جامعه جهانی از بازگشایی مکاتب دخترانه در سال جدید تعلیمی خبر داده بودند و حتا در آخرین روزهای سال گذشته، وزارت معارف از همه دانشآموزان مکاتب دخترانه خواسته بود که با رعایت حجاب اسلامی به مکاتب بازگردند. اما پس از هشت ماه انتظار، اکنون وزارت معارف دستور داده است تا برای طرح لباس شرعی بیشتر انتظار بکشند.
خبرگزاری دولتی باختر روز چهارشنبه، 3 حمل با نشر اعلامیهیی از تمدید مسدودبودن درهای مکتبها به روی دختران خبر داد. بر اساس دستور وزارت معارف «تمام مکاتب دخترانه به شمول متوسطه و لیسه تا اطلاع بعدی این وزارت تعطیل میباشد.»
این در حال است که شماری از نهادهای کمککننده بشری گفتهاند، اگر مکاتب دخترانه باز نشود، کمکهایشان را به بخش آموزش و پرورش در افغانستان کاهش میدهند.
در همین حال سازمان ملل متحد از عدم بازگشایی مکاتب ابراز تأسف کرده است. دفتر معاونت سازمان ملل متحد با نشر توییتی گفته است: «از اعلام گزارش امروز طالبان مبنی بر تمدید ممنوعیت نامحدود، برای دانشآموزان دختر بالای صنف ششم برای بازگشت به مکاتب ابراز تأسف میکند.»
از سوی دیگر هیدر بار، مدیر بخش زنان دیدهبان حقوق بشر، این تصمیم حکومت سرپرست طالبان را «ظالمانه» خوانده و گفته است: «فکرکردن به توضیحی ]در این مورد[ جز ظلم عمدی، سخت است.»
مککری، کاردار سفارت امریکا برای افغانستان نیز در پیوند به این تصمیم واکنش نشان داده و گفته است: «این تصمیم بسیار ناامیدکننده است و با بسیاری از تضمینها و اظهارات طالبان در تناقض است.» او تأکید کرده است که همه جوانان افغانستان شایسته تحصیلاند.
شماری از معلمان افغانستان از ولایتهای مختلف در صحبت با روزنامه 8صبح، تأیید میکنند که مکاتب دخترانه به روی دانشآموزان دختر همچنان مسدود است.
پروانه یکی از آموزگاران کشور به روزنامه 8صبح میگوید: «با دنیایی از آرمان و عشق به آموختاندن، خستهگیها و دلهرهگیها را کنار گذاشتم و بیصبرانه منتظر حضور در صنفها بودم که این نیز به یأس مبدل شد.» او تأکید میکند که زنان و دختران همه ارزشها و دستورالعملهای حکومت سرپرست طالبان را برای بازگشایی مکاتب پذیرفتهاند و هیچ نوع ممانعت شرعی را فراراه این موضوع نمیبینند.
گیتی مهرآیین، آموزگاری که به قول خودش موی خود را در راه تطبیق آموزشهای دینی و فرهنگی سفید کرده است، تأکید میکند که هیچ بهانهیی برای مسدودنبودن مکاتب وجود ندارد. این آموزگار میافزاید که جامعه افغانستان، یک جامعه اسلامی است که سنتهای و ارزشهای دینی در آن به گونه جدی رعایت میشود.
بانو مهرآیین تصریح میکند که با پذیرفتن همه قواعد و پیششرطهای حکومت، بستنن مکاتب دخترانه «جز نفرت و زنستیزی چیزی دیگر بوده نمیتواند.»
شیبا رووفی یکی از آموزگاران کابل با گلوی پر از بغض و اندوه که از طنین صدایش غم آشکار بود، به روزنامه 8صبح میگوید: «امروز مکتب رفتم، همه دخترها آمده بودند، اما برایشان اجازه ورود داده نشد، آنان با گریه و ناامیدی برگشتند.»
بانو رووفی میگوید، همه آموزگاران مکاتب دخترانه دلشان برای آموزش و پرورش نسل نوین افغانستان میتپد، از همینرو، روزگار را با «درد و اندوه» میگذرانند، اما از ترس زندان و شکنجه و عرف ناپسند جامعه صدای خود را بلند کرده نمیتوانند.
بیشتر شهروندان کشور با این اقدام تازه حکومت سرپرست طالبان واکنش نشان داده و تأکید کردهاند که هیچ دلیلی برای مسدودبودن مکاتب دخترانه در افغانستان نمیبینند. شماری از فعالان حقوق زن در پیوند به این اقدام واکنش نشان داده و تصریح کردهاند: «طالبان از بازگشایی مکاتب دخترانه به عنوان یک حربه و اهرم فشار برای به رسمیت شناختهشدنشان استفاده میکنند.» آنان تأکید میورزند که هیچ دلیلی مبنی بر عدم رعایت قواعد شرعی در مکاتب دخترانه وجود ندارد.