ایالات متحده امریکا پس از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ با حضور نظامی و حمایت از نیروهای مخالف طالبان، به حاکمیت پنجساله این گروه در افغانستان نقطه پایان گذاشت. این کشور پس از دو دهه حضور نظامی در افغانستان، موافقتنامهای را با طالبان در قطر امضا کرد که براساس آن، از کشور بیرون شد و طالبان بار دیگر بر کابل حاکم شدند. بربنیاد این موافقتنامه، طالبان به امریکا تعهد دادهاند که از خاک افغانستان تهدیدی متوجه ایالات متحده و متحدانش نخواهد شد و نیز این گروه به دشمنان امریکا پناه نخواهد داد. در سند استراتژی جدید امنیت ملی کاخ سفید نیز گفته شده که افغانستان دیگر پناهگاه امن تروریستان برای طرح حمله بر امریکا و متحدانش نخواهد بود. با این حال، رییس جمهور روسیه و مقامهای ارشد شماری از کشورهای دیگر به شمول پاکستان و قطر میگویند که افغانستان یکی از جدیترین چالشهای امنیتی در منطقه است.
جو بایدن، رییس جمهور امریکا، در حالی گفته است که افغانستان پناهگاه امن تروریستان برای حملات تروریستی در برابر امریکا و متحدانش نخواهد بود که در ۱۱ اسد سال جاری، ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده و طراح حملههای تروریستی 11 سپتامبر ۲۰۰۱، در یکی از مکانهای دیپلماتیک کابل (شیرپور)، توسط هواپیماهای بیسرنشین این کشور کشته شد. پس از کشته شدن ظواهری، ایالات متحده و طالبان، همدیگر را به نقض توافقنامه دوحه متهم کردند.
جو بایدن روز چهارشنبه، ۲۰ میزان، در هنگام نشر سند استراتژی امنیت ملی امریکا، گفته است که براساس این سند افغانستان دیگر پناهگاه امن تروریستان برای طرح حملات تروریستی در برابر ایالات متحده و متحدانش نخواهد بود. او تأکید کرده که طالبان به تعهداتشان در امر مبارزه با تروریسم پاسخگو ساخته خواهند شد.
رییس جمهور ایالات متحده افزوده است، از زمانی که تهدیدها جدی شده، رویکردهای ضدتروریسم ایالات متحده نیز تغییر کرده است. او تغییر این رویکرد را دلیل امریکا برای پایان بخشیدن به طولانیترین جنگ این کشور دانسته و تصریح کرده است که کشورش مدتها پیش با کشتن اسامه بن لادن و دیگر رهبران کلیدی القاعده به هدف خود در اجرای عدالت برای خانوادههای قربانیان ۱۱ سپتامبر دست یافته است.
در سند استراتژی جدید امریکا تاکید شده است که این کشور به توان خود در حفظ نبرد علیه القاعده، داعش و دیگر نیروهای تروریستی از فراز آسمانها مطمین است؛ زیرا امریکا بنا بر همین روش ایمن الظوهری، رهبر القاعده را در کابل از بین برده است. در این سند گفته شده است که تهدید تروریستی امروز از نظر ایدیولوژیک متنوعتر و پراکندهتر از زمانی است که واشنگتن جنگ علیه تروریسم را در افغانستان آغاز کرده بود.
با این حال ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، روز پنجشنبه، ۲۱ میزان، در نشست سیکا یا «کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا» در قزاقستان گفته است: «افغانستان همچنان یکی از جدیترین چالشهای امنیتی منطقه است» و نتوانسته با دو دهه حضور نظامی امریکا و ناتو، تهدیدهای تروریستی را مستقلانه حل کند.
رییس جمهور روسیه از حمله بالای سفارت این کشور در کابل یادآوری کرده و گفته است که تداوم حملههای تروریستی در افغانستان نشاندهنده تهدید جدی تروریسم در این کشور است. به گفته او، این تهدید همچنان پابرجا است.
در همین حال، فردوس کاوش، روزنامهنگار، در صحبت با روزنامه ۸صبح، در مورد سند جدید استراتژی امنیت ملی امریکا میگوید: «سند استراتژی امنیت ملی امریکا، نشان میدهد که مبارزه با تهدیدات تروریستی در افغانستان همان طوری که در گذشته بخشی از ایجابهای امنیت ملی این کشور بود، حالا هم در یک مقیاس کوچکتر بخشی از ایجابهای امنیت ملی ایالات متحده است.» به گفته آقای کاوش، ایالات متحده امریکا در حال حاضر طالبان را مانعی برای مبارزه با جهادیستهای مخالف امریکا نمیداند و نیز تلاش میکند که این گروه را در این زمینه با خود همسو بسازد. به باور این تحلیلگر مسایل سیاسی، گفتوگوهای اخیر مقامهای استخبارات امریکا و طالبان نشاندهنده این است که تعامل کنونی مقامهای امریکا با طالبان در مورد رفع تهدیدهای تروریستی است.
کاوش میافزاید: «دو طرف تلاش میکنند سطح تعامل موجود را حفظ کنند. به رغم اینکه ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده در کابل کشته شده است، تعامل امریکا با طالبان در زمینه مبارزه با جهادیستهای مخالف امریکا آسیب ندیده و امریکاییها از مذاکرات دوحه در بخش مبارزه با جهادیستهای مخالفش از طالبان رضایت داشتهاند. هرچند از بخشهای دیگر توافقنامه دوحه رضایت نداشتهاند، اما در تلاشاند که این تعامل را حفظ کنند.»
او همچنان معتقد است که از نظر ایالات متحده، مبارزه با تروریسم در افغانستان ایجاب حضور نظامی یا تغییر رژیم را نمیکند و نیز باور دارد که تعامل استخباراتی میان امریکا و طالبان به مقیاسی نیست که رقیبهای امریکا از جمله روسیه و چین را نگران بسازد.
این تحلیلگر مسایل سیاسی تعامل امریکا با طالبان را برای جریانهای مخالف طالبان حرف تازهای نمیداند و میگوید که این جریانها قبلاً درک کردهاند که امریکا و همپیمانانش در ناتو علاقهای برای حمایت از مقاومت مسلحانه به هدف ایجاد تغییرات اساسی در افغانستان ندارند و این سند برای آنان چیز جدیدی نیست.
پیش از این، شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان، در هفتادوهفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت که افغانستان به پایگاه تروریسم بدل شده و فعالیت گروههایی مانند داعش، القاعده و تحریک طالبان پاکستان در این کشور افزایش یافته است.
قطر از همپیمانان منطقهای امریکا و پاکستان نیز از مبدل شدن افغانستان به پناهگاه امن تروریستان ابراز نگرانی کرده است. تمیم بن حمد آل ثانی، به تاریخ ۲۹ سنبله، در هفتادوهفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحده، گفت که افغانستان نباید به پایگاه گروههای تروریستی و افراطی تبدیل شود. با این حال، تاجیکستان، همسایه شمالی افغانستان، نیز از تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه امن تروریستان ابراز نگرانی کرده است. سراجالدین مهرالدین، وزیر خارجه تاجیکستان، در مجمع عمومی سازمان ملل گفته است که افغانستان بهسرعت در حال تبدیل شدن به مکان امن تروریستان است.
جبهه مقاومت ملی افغانستان نیز بارها اعلام کرده که افغانستان زیر حاکمیت طالبان به پناهگاه امن تروریستان خارجی تبدیل شده است. این جبهه گفته است، در صورتی که جهان به این امر توجه نکند، حادثه دیگری از نوع حملات 11 سپتامبر ۲۰۰۱ به وقوع خواهد پیوست.