برخی تاجران میوه در قندهار از بررسی مکرر موترها هنگام صادرات شکایت دارند. آنان میگویند که طالبان در گمرک و ایستهای بازرسی اقدام به تلاشی موترها میکنند و این کار سبب فاسد شدن محصولات میشود. به گفته تاجران، هرچند آنان چهار ماه قبل و هنگام آغاز صادرات میوه این نگرانی را مطرح کرده بودند، اما طالبان به آن توجه نکردهاند. در این جریان، رانندهگان موترهای یخچالی با مشکلات جدیتری مواجه هستند، زیرا پس از خالی شدن موترها، یخ داخل موتر آب و محصولات نیز در جریان راه فاسد میشود. گفتنی است که هرچند مقامهای طالبان در گمرک قندهار وعده همکاری با تاجران دادهاند، اما تا کنون در این راستا گامهای جدی برنداشتهاند.
«جر زدن» در زبان محلی به روندی میگویند که در جریان آن، کارتنهای مواد موترها به هدف بررسی در گمرک یا ایست بازرسی تخلیه میشود. اکنون برخی تاجران میوه در قندهار میگوید که طالبان در گمرک ولسوالی اسپین بولدک هنوز هم موترها را بهگونه غیرمحتاطانه بررسی میکنند به گفته تاجران، این کار سرانجام سبب میشود که میوهها فاسد شود و آنان نتوانند که محصولات را صادر کنند. این تاجران هفتههای گذشته در این مورد نشستی با مسوولان بخشهای تجارت و گمرک طالبان در اتاق تجارت و سرمایهگذاری قندهار نیز داشتند. تاجران میگویند که صادرات میوه تا حال یکی از مشکلات جدی فرا راه کار آنان در افغانستان است.
به گفته محمدصدیق مهمند، رییس اتاق تجارت و سرمایهگذاری این ولایت، پس از بررسی در ایستهای بازرسی طالبان، برخی مواقع محصولات حتا برای صادر کردن مناسب نمیباشد. رییس اتاق تجارت و سرمایهگذاری قندهار افزود: «موتر را بهگونهای جر میزنند [بررسی میکنند] که میوهها فاسد میشوند. در این میان یک نوع موترها یخچالی و دیگری موترهای میوه خشک است. کارتنها پاره میشود و بسیار بیاحتیاطی میکنند که آن میوه دیگر قابل صادر کردن نمیباشد».
همچنان عبدالاحد صدیقی، رییس اتحادیه میوه خشک در قندهار میگوید که بیشتر آسیب بررسی موترها به تاجران و باغداران میرسد. او خواستار جلوگیری از چنین اقدامات شده است. به گفته صدیقی، در گمرک چمن موترهای میوه در موترهای دیگر تخلیه میشوند و نیاز است که بررسی دوباره نشوند. او افزود: «من فهرست شرکتهایی که معتبر هستند و صادرات زیاد دارند را به مسوولان گمرک میدهم تا مشکلی برایشان پیدا نشود. اگر این گونه بررسی ادامه یابد، به ما میلیونها افغانی صدمه وارد میشود».
در این نشست، عبدالبصیر پیمان، رییس اتحادیه ادویه قندهار نیز از بررسیهای طالبان ابراز نگرانی کرد. او گفت که هنگام ورود به کابل، طالبان رانندهگان را در چوک ارغندی متوقف میکنند و با تغییر کدها، اظهارنامه محلی جدید به آنان میدهند. به گفته پیمان، رانندهگان با تاخیر مواجه میشوند و باید از ایجاد مشکلات فرا راه تجارت جلوگیری شود.
در همین حال، رییس گمرک طالبان در قندهار به تاجران اطمینان داده است که مشکلاتشان را حل میکنند. به گفته وی، هیچ فردی حق ندارد که روند صادرات را با مشکل مواجه کند.
گفتنی است که هرچند تاجران این موضوع را چهار ماه پیش، هنگام آغاز روند صادرات میوه با طالبان شریک کرده بودند، اما این گروه برای حل آن اقدام نکرد. مشخص نیست که طالبان این بار نیز به خواست تاجران پاسخ خواهند داد یا خیر.