غنی در آستانه سفر به امریکا
خلیل اسیر
منابع رسمی، برنامه سفر محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور، به امریکا را تأیید کردند. وحید عمر، رییس عمومی اداره ارتباطات عامه و استراتژیک ریاست جمهوری، روز گذشته به روزنامه ۸صبح گفت که رییس جمهور غنی قرار است در رأس یک هیأت دولتی به امریکا برود. نبی مصداق، مشاور رییس جمهور در امور مطبوعات، نیز در صحبت با روزنامه ۸صبح، برنامه سفر رییس جمهور غنی به امریکا را تأیید کرد. او گفت که این، یک سفر رسمی است. این دو منبع اما درباره زمان و اهداف این سفر چیزی نگفتند. صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری، روز گذشته گفت که او در حال حاضر برنامه سفر غنی به امریکا را نه رد و نه تأیید می‌کند.
رسانه‌ها روز جمعه، پانزدهم سنبله، به نقل از منابع رسمی – بدون افشای هویت این منابع – گزارش کردند که قرار است محمداشرف غنی، روز شنبه (امروز) در رأس یک هیأت سیزده نفری رهسپار امریکا شود. بعدتر گزارش‌هایی از تعویق این سفر منتشر شد. طبق این گزارش‌ها، برنامه سفر محمداشرف غنی به امریکا پیش از اعلام موضع حکومت افغانستان در قبال توافق‌نامه امریکا و طالبان ریخته شده بود. طبق این برنامه، رییس جمهور غنی قرار بود روز دوشنبه همین هفته با دونالد ترمپ نیز ببیند. رسانه‌ها گفته‌اند که این برنامه به دنبال آن‌که حکومت افغانستان نگرانی خود نسبت به «پیامدها و خطرات ناگوار» توافق‌نامه امریکا و طالبان را اعلام کرد، به تعویق افتاده است. حکومت افغانستان روز چهارشنبه هفته گذشته نگرانی خود درباره پیامدهای احتمالی این توافق‌نامه را اعلام کرد و درباره آن خواستار وضاحت شد.
یک روز پس از آن وحید عمر، رییس عمومی اداره ارتباطات عامه و استراتژیک ریاست جمهوری، نیز در مرکز رسانه‌های حکومت اعلام کرد که نگرانی‌ها در مورد تبعات توافق‌نامه امریکا و طالبان نه تنها در نزد حکومت که در نزد مردم نیز موجود است. او افزود که این نگرانی‌ها با جانب امریکا در میان گذاشته شده است. عمر تأکید کرد، خطرات پیش رو که ناشی از یک معامله «عجولانه» خواهد بود، خطرات واقعی است و معامله‌ای که افغانستان حس مالکیت آن را نداشته باشد، نمی‌تواند آینده مطمئنی را رقم بزند. این مقام حکومتی بیان داشت که حکومت هنوز هم به پروسه صلح به عنوان یک فرصت نگاه می‌کند، اما در صورتی که درست مدیریت نشود، آینده افغانستان مبهم خواهد بود. با این حال، وحید عمر توضیح نداد که چه خطراتی از توافق‌نامه امریکا و طالبان ناشی خواهد شد و این خطرات می‌تواند چگونه افغانستان را به سوی آینده مبهم سوق دهد.
زلمی خلیل‌زاد، نماینده امریکا در امور صلح افغانستان، هفته گذشته اعلام کرد که توافق‌نامه امریکا و طالبان «در پرنسیپ» نهایی شده است. او گفت که این توافق‌نامه به دنبال تأیید دونالد ترمپ، امضا و اجرایی می‌شود. حکومت افغانستان پس از سه روز، نگرانی خود درباره توافق‌نامه امریکا و طالبان را اعلام کرد. صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری، روز چهارشنبه گذشته گفت که حکومت افغانستان با توجه به نگرانی‌ای که از «پیامدها و خطرات ناگوار» این توافق‌نامه دارد، خواستار وضاحت درباره آن است.
متن توافق‌نامه امریکا و طالبان در اختیار حکومت افغانستان گذاشته نشده است. زلمی خلیل‌زاد می‌گوید که محمداشرف غنی و عبدالله عبدالله هر دو این توافق‌نامه را «خوانده‌اند». وحید عمر، رییس عمومی اداره ارتباطات عامه و استراتژیک ریاست جمهوری، گفته است که خلیل‌زاد کاپی مسوده توافق‌نامه امریکا و طالبان را به رییس جمهور غنی تنها «نشان» داده است.
یک منبع در ریاست جمهوری می‌گوید که حکومت افغانستان روی ۲۳ مورد این توافق‌نامه انگشت گذاشته و از آن انتقاد دارد. به گفته این منبع، یکی از این موارد، شامل نبودن «آتش‌بس جامع و گفت‌وگوهای بین‌الافغانی» در متن توافق‌نامه امریکا و طالبان است. این منبع اما درباره ۲۲ مورد دیگر اشاره‌ای نکرد.
زلمی خلیل‌زاد پیش‌تر گفته بود که توافقات امریکا و طالبان شامل چهار بخش خواهد بود: خروج سربازان امریکایی از افغانستان، تضمین این‌که از افغانستان علیه امریکا و متحدان آن استفاده نشود، آتش‌بس جامع و فراگیر بین طالبان و دولت افغانستان و هم‌چنان شروع گفت‌وگوهای بین‌الافغانی. او تأکید کرده بود در صورتی که روی یکی از این موارد بین امریکا و طالبان توافق حاصل نشود، روی هیچ مورد دیگری توافق نخواهد شد.
این مقام امریکایی اما هفته گذشته گفت که از بین این چهار موضوع تنها روی دو موضوع نخست (خروج سربازان امریکایی و استفاده نشدن از خاک افغانستان بر ضد امریکا و متحدان آن) در اصول توافق حاصل شده است. او هم‌چنان گفت که آتش‌بس و گفت‌وگوهای بین‌الافغانی از مسایل داخلی افغانستان است که باید خود افغان‌ها روی آن کار کند. خلیل‌زاد تصریح کرد که او هرچند روی این مسایل نیز با جانب طالبان گفت‌وگو کرده است، اما توافق درباره آن مربوط به خود افغان‌ها می‌شود. خلیل‌زاد افزود که طالبان به شروع گفت‌وگوهای بین‌الافغانی تعهد کرده‌اند و برای این کار نیاز است که حکومت افغانستان یک هیأت فراگیر و قدرتمند تشکیل کند.
با این حال، نبی مصداق، مشاور ریاست جمهوری در امور مطبوعات، نگرانی حکومت از پیامدهای توافق‌نامه امریکا و طالبان را موجه خواند. او گفت که به عنوان مشاور رییس جمهور نه بلکه به عنوان یک روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسایل سیاسی، نظرش این است که جانب امریکا در عملی کردن وعده خود به مردم و دولت افغانستان کم آمده است.
به گفته او، آن‌گونه که وعده داده شده بود، باید خروج سربازان امریکایی در کنار آن‌که به قطع رابطه طالبان با گروه‌های تروریستی مشروط شده است، به آتش‌بس جامع و شروع گفت‌وگوها با دولت افغانستان نیز مشروط می‌شد. او گفت که حالا هیچ ضمانتی وجود ندارد که گروه طالبان به دنبال خروج سربازان امریکا از افغانستان به آتش‌بس جامع و شروع گفت‌وگوها با دولت افغانستان تن بدهند.
نبی مصداق از جانب دیگر افزود که گروه طالبان خواست‌هایی دارد که هرگز عملی به نظر نمی‌رسد. به گفته او، نصب پرچم این گروه در کنار پرچم کنونی، اضافه کردن «امارت» در کنار «جمهوری اسلامی»، از بین بردن سهمیه ۲۵ درصدی زنان در پارلمان و هم‌چنان لغو موافقت‌نامه استراتژیک افغانستان با امریکا، از خواست‌های غیرعملی طالبان است که قصد دارد در نتیجه گفت‌وگوهای بین‌الافغانی محقق شود. مصداق تأکید کرد که این خواست‌ها در حالی مطرح است که جانب امریکا به خروج سربازانش از افغانستان با طالبان به توافق رسیده و نگرانی حکومت افغانستان از این خواست‌ها در این توافق نادیده گرفته شده است.
با این حال، گزارش شده است که زلمی خلیل‌زاد همراه با اسکات میلر، فرمانده عمومی نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان، روز گذشته به قطر رفته‌اند. گفته شده است در نشست چندین‌ساعته‌ای که بین آن‌ها و نماینده‌گان طالبان در قطر دایر شده بود، جزئیات فنی توفق‌نامه دو طرف نهایی شده است.
به تازه‌گی نه دیپلمات امریکایی با خروج شتاب‌زده سربازان این کشور از افغانستان مخالفت کرده‌اند. این دیپلمات‌ها که سابقه کار در افغانستان دارند، هشدار داده‌اند که خروج شتاب‌زده از افغانستان، این کشور را به سوی جنگ تمام‌عیار داخلی سوق خواهد داد. طبق توافق امریکا و طالبان قرار است حدود پنج هزار سرباز این کشور از پنج پایگاه در ۱۳۵ روز افغانستان را ترک کنند. کنگره امریکا از خلیل‌زاد خواستار وضاحت درباره این توافق شده است.
