سیدحسن حسینی
هرات، دومین ولایت پر‌جمعیت کشور، هنوز زیر بار فشار مضاعف دزدی‌های مسلحانه رنج می‌برد. مواردی از دزدی‌های مسلحانه‌ی زنجیره‌ای در شب و گاهی در روز روشن در مزدحم‌ترین نقاط شهر سبب نگرانی جدی مردم شده است.
دیده شده که دزدان مسلح با تهدید سلاح گاهی به رستورانت‌ها، گاهی به فروشگاه‌های بزرگ و اکثر اوقات در کنار خیابان‌ها به مردم حمله می‌کنند و از آنان هرچه را دارند، می‌دزدند. ویدیوهای دوربین‌های مخفی که بعضی وقت‌ها حتا از طرف فرماندهی پولیس هرات نشر می‌شود، نشان می‌دهد که دزدان چقدر به راحتی در روز روشن به روی مردم سلاح می‌کشند و دزدی می‌کنند.
چندی پیش امین‌الله امرخیل، فرمانده پولیس هرات، با نشر اعلامیه‌ای از مردم خواسته بود که مواظب جان‌های‌شان باشند. آقای امرخیل هم‌چنان در آن اطلاعیه گفته بود که نیروهای پولیس برای تامین امنیت مردم تلاش می‌کنند، اما بهتر است که مردم هم مواظب جان و مال خودشان باشند.
تلاش پولیس و رقم بالای دزدی مسلحانه
با نزدیک شدن به روزهای عید قربان که شهر نسبت به سایر زمان‌ها اندکی شلوغ‌تر می‌شود، سروصدای مردم از پدیده‌ی دزدی مسلحانه هم افزایش یافته است.
گزارش فرماندهی پولیس هرات نشان می‌دهد که در ماه سرطان خورشیدی، دست‌کم پنج مورد دزدی مسلحانه در این مرکز امنیتی ثبت شده است. فرزاد فروتن، سرپرست دفتر مطبوعاتی فرماندهی پولیس هرات، به روزنامه‌ی 8صبح می‌گوید که در همین ماه سرطان هم 14 نفر به ظن دزدی مسلحانه از هرات و ولسوالی‌های آن بازداشت شده‌اند.
آقای فروتن می‌افزاید که نسبت به سال گذشته، میزان دزدی‌های مسلحانه در هرات روند نزولی به خود گرفته است و این همه در پی تلاش‌های نیروهای امنیتی برای تامین امنیت شهر و ولسوالی‌های مختلف هرات است. سرپرست دفتر مطبوعاتی فرماندهی پولیس هرات هم‌چنان می‌افزاید که برای تامین امنیت بهتر شهروندان، نیروهای پولیس به گونه‌ی شبانه‌روزی در حال خدمات‌رسانی هستند.
گفته‌های پولیس هرات اما رضایت مردم، فعالان مدنی و آگاهان امور را در هرات فراهم نمی‌کند.
در شهر چهار میلیونی هرات، کم‌تر می‌توان کسی را سراغ داشت که از وی یا از اعضای خانواده و یا هم دوستانش موترسایکل یا موتر را با تهدید اسلحه به سرقت نبرده باشند. این قضیه به حدی حاد شده که در اکثر محافل خصوصی و عمومی، حتا داخل تاکسی‌ها و یا بیشتر از آن در فضای مجازی هم نقل مجلس مردم شده است. هر کس سعی می‌کند با بیان تجربه‌اش از پیش‌آمد دزدی مسلحانه، مردم را از آن آگاه کند.
فیروز جامی، از باشنده‌گان هرات، به روزنامه‌ی 8صبح می‌گوید که شام روز جمعه هنگامی که برای بازی فوتسال به جمنازیوم ورزشی در یکی از نواحی شهر رفته بود، دزدان مسلح جلویش را گرفتند و با تهدید اسلحه موترسایکلش را گرفتند.
تنها فیروز نه بلکه شهروندان دیگری هم از این پدیده شکایت دارند.
عصمت‌الله حبیبیان، باشنده‌ی دیگر هرات هم می‌گوید که دزدان مسلح با شلیک دو گلوله، مانع وی شدند و موترسایکلش را به زور با خود بردند.
ابراهیم رحمانی، مدیر یک مرکز آموزشی زبان در هرات، می‌گوید که از ساعت 9:00 شب به بعد وضعیت امنیتی در شهر نگران‌کننده است و خطر دزدان مسلح به شدت افزایش می‌یابد.
سید‌اسماعیل رحیمی، فعال مدنی‌ـ‌سیاسی هم در صفحه‌ی رسمی فیس‌بوکش در واکنش به دزدی‌های مسلحانه‌ی اخیر در هرات این‌گونه نوشته است: «هر هراتی باید مسلح باشد. موتر را از دروازه‌ی خانه می‌برند، موترسایکل و موبایل را از کنار سرک. به کدامین زبان بگوییم هرات نا‌امن است؟»
پولیس و نهادهای قضایی همکار باشند
با تمام این‌ها در ماه‌های گذشته، پولیس هرات با افراز ایست بازرسی موقت در جاده‌ها و نقاط خلوت و گاهاً مزدحم شهر، تلاش می‌کرد تا جلو دزدی‌های مسلحانه را بگیرد. پولیس هرات با پیروی از حکم وزارت داخله مبنی بر شلیک بر افراد مظنون، برای مهار مظنونان به دزدی مسلحانه بر آن‌ها شلیک می‌کرد و در چند مورد حتا سبب کشته شدن چند نفر شد. شلیک پولیس بر مظنونان حتا سبب شد که یک جوان 18 ساله که در ایست بازرسی متوقف نشده بود، برای همیشه زمین‌گیر شود. این جوان 18 ساله پسر عبداللطیف عطایی، آمر متقاعد دایاگ یا «پروسه‌ی انحلال گروه‌های مسلح» در هرات بود. اقدام پولیس در برابر آن جوان 18 ساله، واکنش تند نهادهای مدنی و مردم را بر‌انگیخت و پس از آن هرات کم‌تر شاهد شلیک نیروهای پولیس بر مظنونان بود.
در همین حال فعالان مدنی در هرات ضمن رد کاهش میزان دزدی‌های مسلحانه در هرات، تاکید می‌کنند که پولیس نقش کم‌رنگی در مهار این پدیده داشته است.
جواد عمید، از فعالان مدنی، به روزنامه‌ی 8صبح می‌گوید که در کنار پولیس، نهادهای عدلی و قضایی هم باید سهم مهمی در رسیده‌گی درست به پرونده‌های دزدان مسلح داشته باشند. پیش از این بارها فرماندهان پولیس هرات از نقش ضعیف نهادهای عدلی و قضایی در رسیده‌گی به پرونده‌های مظنونان به دزدی مسلحانه شکایت داشتند؛ امری که هر بار از طرف نهادهای قضایی رد شده و در مقابل گفته شده که میزان جرایم جنایی در هرات بلند است و رسیده‌گی به پرونده‌ها زمان بیش‌تری می‌طلبد.
در سوی دیگر نگرانی دیگری هم از دزدی‌های مسلحانه با گذشت هر روز قوت می‌گیرد؛ این‌که موترها و موترسایکل‌های دزدی شده به ولسوالی‌های دور و نزدیک هرات فرستاده شده و گاهی دوباره برای موارد تروریستی در شهر مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ ترورهایی که باری حتا فرماندهان امنیتی و مقام‌های درجه اول هرات به مدیریت آن از داخل زندان مرکزی این شهر اعتراف کرده بودند.
