بانک‌نوت‌های فرسوده؛ گرهی دیگر بر مشکلات باشنده‌گان فاریاب
۸صبح، فاریاب
باشنده‌گان ولایت فاریاب در شمال کشور از دادوستد بانک‌نوت‌های فرسوده و زیان‌های برخاسته از آن به ستوه آمده‌اند. آنان می‌گویند که مردم هنگام دادوستد، به همین دلیل در معاملات‌شان به مشکل برمی‌خورند. در این میان، دکان‌داران بیش‌تر با چالش بانک‌نوت‌های مندرس روبه‌رو شده‌اند. به گفته آنان، پس از دریافت این بانک‌نوت‌ها، صرافان و بانک‌ها در بیش‌تر موارد آن را با قیمت پایین‌تر خریداری می‌کنند. این در حالی است که در برخی از موارد، صرافان از دریافت بانک‌نوت‌ها مندرس خودداری می‌کنند. پیش‌تر قرار بود که بانک مرکزی به ارزش ۱۰۰ میلیارد افغانی بانک‌نوت جدید چاپ کند، اما این روند پس از تسلط طالبان، به بن‌بست خورده است.
بانک‌نوت‌های فرسوده افغانی که در بازارهای کشور در دوران است، برای مردم، تاجران و دکان‌داران ولایت فاریاب درد‌سر‌های فراوان آفریده است. براساس اظهارات تاجران و اتحادیه صرافان در فاریاب، تقریباً بخش اعظم بانک‌نوت‌های افغانی کهنه و فرسوده شده است.
شیرین‌خان در شهر میمنه دکان خوراکه‌فروشی دارد. او به روزنامه ۸صبح می‌گوید که نمی‌تواند بانک‌نوت‌های کهنه و فرسوده را بگیرد؛ زیرا به گفته او، صراف‌ها این‌گونه بانک‌نوت را از آن‌ها نمی‌گیرند. او می‌افزاید که اگر صرافی بانک‌نوت‌های فرسوده را بگیرد، قیمت پایین می‌دهد. او از این وضعیت، شکایت دارد و می‌گوید مردم و دکان‌داران در مشکلات گرفتار آمده‌اند.
جاویداحمد، یک دکان‌دار دیگر در شهر میمنه، می‌گوید که بیش‌تر مشتریان دکانش مردمان روستایی و دهقان هستند که بانک‌نوت‌های کهنه را برای خریداری مواد ضروری به بازار می‌آورند. وی از بانک مرکزی می‌خواهد که راه حلی برای این مشکل بیابد. جاویداحمد می‌گوید: «تقاضای ما از مسوولان د افغانستان بانک همین است که یک راه حل به همین پول‌های کهنه پیدا بکند.»
در همین حال محمد‌یعقوب که در بازار شهر میمنه عمده‌فروشی مواد خوراکی دارد، می‌گوید که بانک‌نوت‌های فرسوده سبب شده تا مبلغ هنگفتی را زیان کند. به گفته او، زمانی که می‌خواسته بانک‌نوت‌های فرسوده را به حساب بانکی تاجران ارسال کند، بانک این پول‌ها را تحویل نگرفته است.
منبعی از اتحادیه صرافان فاریاب نیز می‌گوید که بانک‌نوت‌های فرسوده ارزش پول افغانی را در برابر اسعار خارجی کاهش داده است. او می‌افزاید: «چند تن از صرافان به «د افغانستان بانک» رفتیم. مشکل یاد شده را با مدیر د افغانستان بانک در شعبه آن در فاریاب شریک ساختیم. ما گفتیم که این مشکل بین مردم است، این پول از ملت است. اگر ما نگیریم، یک مشکل کلان است. همین حالا هم سبب این شده که داد‌و‌گرفت پول کهنه و نو بیخی در بین اسعار خارجی ارزش پول افغانی را پایین آورده است.»
خواستم در این مورد نظر مسوولان بانک‌های خصوصی و دولتی در فاریاب را نیز داشتم باشیم، اما آن‌ها گفتند که اجازه مصاحبه با رسانه‌ها را ندارند.
مسوولان بانک مرکزی افغانستان که تحت مدیریت طالبان قرار دارد، در مورد این‌که چه مقدار پول افغانی در این بانک وجود دارد، چیزی نگفته‌اند؛ اما برخی منابع از طالبان که نخواستند از آن‌ها در گزارش نام گرفته شود، به ۸صبح گفتند که در حال حاضر ۳۶۰ میلیارد افغانی در بازارها در گردش است.
از سوی دیگر، براساس گزارش‌ها، قبل از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، در حکومت پیشین بانک‌نوت افغانی در کشور‌هایی چون فرانسه، بریتانیا، آلمان و پولند به چاپ می‌رسید، اما حال مشخص نیست که گروه طالبان بانک‌نوت‌های جدید را در کدام کشور چاپ خواهد کرد.
پیش‌تر منابع تصریح کرده بودند که بازارهای افغانستان با بحران نقدینه‌گی مواجه است و طالبان برای افزایش نرخ پول افغانی، در کنار تزریق دالر به بازارها، به چاپ بانک‌نوت افغانی نیز نیاز دارند. سازمان ملل و برخی دیگر از نهادهای مالی بین‌المللی نیز گفته بودند که با ادامه این روند و مندرس شدن پول افغانی، طالبان در کنترل بازارها با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌شوند.
