پردیس
رییس جمهور ایالات متحده در تازهترین مصاحبهاش گفته است که از خروج کامل نظامیان امریکایی از افغانستان بیم دارد و جنرالهای امریکایی به او گفتهاند که در نبود حضور نظامی امریکا، افغانستان به هاوارد تروریستها بدل میشود. این سخنان ترمپ بازتاب نگرانیهای استبلشمنت امنیتی ایالات متحدهی امریکا است. ترمپ به نقل از جنرالهای امریکایی میگوید که در نبود حضور نظامی این کشور در افغانستان، تروریسم ضد امریکا در اینجا قوت میگیرد. او میگوید که حتا در صورت خروج نظامی هم حضور استخباراتی خودش را در افغانستان حفظ میکند. مراد رییسجمهور امریکا از حضور استخباراتی در افغانستان روشن نیست ولی آنچه که خیلی واضح است این است که در صورت خروج کامل نیروهای نظامی و ظرفیتهای کشفی و استخباراتی امریکا از افغانستان، القاعده دوباره شبکهسازی خواهد کرد.
القاعده در حال حاضر نیرویی است که برای زنده ماندن تقلا میکند. این داعش بود که سر القاعده را خورد. داعش شاخهی انشعابی القاعده بود که با برپایی خلافت در عراق و سوریه توجه محافل و ذهنیتهای خلافتخواه و اسلامگرای عالم را به خودش جلب کرد. بسیاری از جهادیستها و آنانی که ذهنیتی مثل القاعده داشتند به گروه داعش پیوستند. داعش هم پروپاگندای این گروه را به هدف جلب و جذب بیشتر اسلامگرایان و جهادیستها طراحی کرده بود. ویدیوهای بریدن سر و به آتش کشیدن انسانها از سوی این گروه، بیش از اینکه برای ارعاب مخالفانشان باشد، به هدف جلبوجذب بیشتر جهادیستها صورت میگرفت، آنان در پروپاگندایشان میخواستند به مخاطب بگویند که وارث واقعی آنچه در تاریخ توسط پادشاهان گذشته به نام دین صورت گرفته است، داعش است.
تقویت داعش سبب شد که بسیاری منابع مالیای که برای القاعده سرازیر میشد، به دست گروه داعش بیافتد. تصور جهادیستهای طرفدار داعش این بود که خلافت این گروه به زودی در سراسر خاورمیانه و جنوب آسیا گسترش خواهد یافت. آنان به سرعت هستههای خوابیده و بیدار در اروپا را هم تشکیل دادند و برای کشورهای غربی، مشکلات امنیتی آفریدند. جنایات داعش، وجدان بشری را هم تکان داد. آنان دست به قتل عام زدند و زنان را به بردهگی گرفتند. با ظهور داعش، افزایش فشار امریکا، قتل بنلادن و کاهش منابع مالی، القاعده در وضعیتی قرار گرفت که تمام تلاشش زنده نگهداشتن رهبرانش بود. به نظر میرسد که امروز هم القاعده در پی آن است که ایمنالظواهری و حمزه بن لان را زنده نگهدارد. عدهای حتا فکر میکنند که وبسایت گروه القاعده به دست پاکستانیها افتاده است و استخبارات پاکستان برای باجگیری از آن استفاده میکند. یکی از عوامل اصلی تقلای القاعده برای زنده ماندن، حضور محدود امنیتی و استخباراتی امریکا در منطقه است. این حضور سبب شده است که القاعده زیر رصد باشد. این رصد سبب شده است که القاعده از توان شبکهسازی باز مانده و به فکر زنده نگهداشتن رهبرانش بیافتد.
اگر ظرفیتهای نظامی و استخباراتی امریکا در منطقه از جمله در افغانستان نباشد، القاعده به سرعت شبکهسازی میکند و به اهداف غربی حمله خواهد کرد. القاعده شاید هیچ نوع تردیدی در حمله به غرب به خودش راه ندهد. خروج تمام نیروهای نظامی و استخباراتی امریکا از افغانستان، به القاعده انرژی بیحد و حصر هم تزریق خواهد کرد. اسامه بنلادن پس از حملهی تروریستی ۱۱ سپتامبر گفته بود که امریکا اگر به افغانستان وارد شود، به سرنوشت اتحاد شوروی دچار خواهد شد. معنای این سخن این بود که ایالات متحده، مدت طولانی در افغانستان میجنگد و بعد مثل شوروی خارج میشود و پس از آن در منجلاب مشکلات امنیتی غرق خواهد شد. اگر ایالات متحده کل نیروهای خودش را از منطقه بیرون کند، علاوه بر اینکه القاعده فرصت شبکهسازی مییابد، این ذهنیت هم در میان نیروهای وفادار به القاعده تقویت میشود که راه آنان حق است و از عالم بالا با آنان کمک میشود. آنان به این نتیجه میرسند پیشبینی بنیانگذار القاعده درست ثابت شد. نیروهای القاعده و جهادیستهای طرفدار آن خروج نیروهای امریکایی را حمل بر حق بودن داعیهی شان خواهند کرد. در آن صورت اگر مثلاً یک هستهی القاعده از درون پاکستان یک حمله را بر ضد منافع امریکا طراحی کند، مشکل کلانی خلق میشود که شاید هزینهی آن بسیار زیاد باشد. به همین دلیل احتمال آن زیاد است که جبههی ضد تروریسم جهانی به هر صورت همکاری امنیتیاش را با نیروهای امنیتی افغانستان ادامه دهد. در صورتی که ایالات متحده به نحوی در منطقه حضور نداشته باشد، کشورهایی مثل پاکستان هم، دیگر خود را ملزم نمیدانند تا کاری علیه القاعده بکنند. پاکستان حتا در روزهایی که امریکا حضور سنگین نظامی در افغانستان داشت، همکاری نکرد. در صورتی که این کشور کل ظرفیتهای امنیتی و نظامیاش را از منطقه بیرون کند، معلوم است که همکاری نمیکند.