شماری از خبرنگاران و مسوولان رسانههای محلی، از محدودیت آزادی بیان و رسانهها در ولایتها شکایت دارند. آنان میگویند که پس از تسلط طالبان بر کشور، دسترسی به اطلاعات محدود شده و بسیاری از ادارههای دولتی به رسانهها و خبرنگاران اطلاعات لازم را شریک نمیکنند.
به گفته این خبرنگاران، بسیاری از ادارههای دولتی مراجع اطلاعرسانی خود را مشخص نکردهاند تا خبرنگاران برای دریافت معلومات با آنها در ارتباط شوند. به همین دلیل، دسترسی به اطلاعات بسیار محدود شده است. همینطور برخی از خبرنگاران ولایتی به روزنامه 8صبح گفتهاند که در مواردی از سوی مقامهای محلی طالبان به دلیل نشر موضوعات انتقادی، احضار شده و حتا اخطار دریافت کردهاند.
طالبان اما از تأمین امنیت خبرنگاران اطمینان میدهند و میگویند که با معرفی سخنگویان در قوماندانیهای امنیه ولایات، دسترسی به معلومات را تسهیل میکنند.
با این حال، یک خبرنگار ولایتی که نخواست از او در گزارش نام برده شود، به روزنامه 8صبح گفت، در بسیاری از ادارههای دولتی ظرفیت لازم برای ارایه اطلاعات درست و دقیق به خبرنگاران وجود ندارد. او که در یکی از ولایتهای مرکزی کشور کار میکند، افزود، خبرنگاران بیشتر در برنامههای تشریفاتی ادارههای دولتی دعوت میشوند؛ اما موضوعاتی که به نفع این ادارهها نباشد، خبرنگاران در جریان آن قرار نمیگیرند.
طبق معلومات این خبرنگار ولایتی، نشر موضوعات و گزارشهای انتقادی در رسانههای محلی دشوار است و خبرنگارانی که خلاف میل طالبان کار میکنند، مورد بازپرس قرار میگیرند. او تصریح کرد که در سه ماه اخیر، حدود هفت بار از سوی مقامهای محلی طالبان به دفتر کار آنان احضار شده است. به گفته وی، این برخورد طالبان با رسانهها در محلات سبب شده است که خبرنگاران دست به خودسانسوری بزنند.
همینطور یک خبرنگار محلی دیگر میگوید که پس از فروپاشی حکومت پیشین، آزادی رسانهها تا حد زیادی در ولایتها محدود شده و حتا به «صفر» رسیده است. وی معلومات داد که باری پس از نشر یک خبر انتقادی، شخص والی طالبان او را در دفتر کارش احضار و برایش اخطار داده است که دیگر نباید موضوعات انتقادی را نشر کند. این خبرنگار میگوید که در یک نشست عمومی با او برخورد بسیار نادرست و تحقیرآمیز صورت گرفته است.
از سویی هم، نظر به معلوماتی که خبرنگاران برخی ولایتها با روزنامه 8صبح در میان گذاشتهاند، حکومت محلی طالبان در محلات بر محتوای نشراتی رسانهها نظارت دارند و به موضوعاتی که انتقادی باشد، اجازه نشر داده نمیشود. به گفته این خبرنگاران، در برخی موارد به رسانههای محلی دستور داده میشود که یک موضوع را «جبراً» نشر کنند. دستکم دو خبرنگار رسانههای محلی در ولایتها که نخواستند از آنها نام برده شود، این موضوع را تأیید کردند. قبلاً نیز گزارشهایی درباره کنترل طالبان بر محتوای نشراتی رسانهها در برخی ولایتهای کشور منتشر شده بود.
یک خبرنگار محلی در ولایت بامیان نیز که نمیخواهد نامش ذکر شود، به روزنامه 8صبح میگوید، در همان روزهای نخست فروپاشی حکومت پیشین، آزادی بیان از بین رفت. به گفته او، زمانی که خبرنگاران خود را آزاد و مصون احساس نکنند، هیچگاه نمیتوانند وقایع را آنچنانی که هست، پوشش بدهند. طبق معلومات این خبرنگار، شهروندان نیز نمیتوانند نظریات و دیدگاههای خود را آزادانه با رسانهها در میان بگذارند؛ زیرا از برخورد سختگیرانه طالبان هراس دارند. براساس معلومات خبرنگاران محلی، آنان با خودسانسوری مواجهاند و مردم نیز کمتر حاضر میشوند با خبرنگاران صحبت کنند.
خبرنگاران محلی در حالی از محدودیت آزادی رسانهها و عدم دسترسی به اطلاعات لازم شکایت میکنند که حکومت سرپرست طالبان بارها از همکاری با رسانهها صحبت کرده است. سعید خوستی، سخنگوی وزارت داخله طالبان، روز چهارشنبه، دهم قوس، در یک نشست در کابل گفت که تلاشها جریان دارد تا به قوماندانیهای 34 ولایت نیز سخنگویان گماشته شوند. به گفته خوستی، معرفی سخنگویان در قوماندانیهای امنیه ولایات، دسترسی به اطلاعات را تسهیل میکند. همینطور او به خبرنگاران اطمینان داد که از مشکلات امنیتی نگرانی نداشته باشند.
با این همه، مسوولان انجمن ژورنالیستان آزاد کشور نیز میگویند که بر بنیاد سرویهای انجام شده، دسترسی خبرنگاران به منابع و معلومات دشوار شده است. رحیمالله سمندر، رییس این نهاد، روز چهارشنبه، دهم قوس، در یک نشست در کابل، از حکومت سرپرست طالبان خواست که با خبرنگاران در بخشهای مختلف از جمله دسترسی آسان به اطلاعات، همکاری کند.