مسوولان نهادهای حامی رسانه‌ها، وضعیت مالی رسانه‌های کشور را «بحرانی» می‌خوانند و می‌گویند که اگر وضعیت مالی رسانه‌ها به همین شکل ادامه پیدا کند، جامعه رسانه‌ای کشور شاهد بسته شدن شمار زیادی از رسانه‌ها در سال‌های پیش رو خواهد بود. مسوولان این نهادها می‌گویند که کاهش کمک‌های جامعه‌ی جهانی، یک از عوامل بحرانی شدن وضعیت مالی رسانه‌های آزاد در افغانستان است. به گفته این مسوولان، در ادامه وضعیت بد مالی رسانه‌ها، در شش ماه گذشته دست‌کم پنج رسانه‌ی محلی در ولایت بدخشان فعالیت‌شان را متوقف کرده‌اند.
مجیب خلوتگر، رییس اجرایی نی یا نهاد حمایت‌کننده رسانه‌های آزاد افغانستان در صحبت با روزنامه 8صبح گفت که وضعیت مالی رسانه‌ها از سال 2014 به بعد اُفت داشته است. آقای خلوتگر افزود که از 5 سال به این‌سو، نزدیک به 200 رسانه چاپی، تصویری و شنیداری به دلیل مشکلات مالی در سراسر افغانستان از فعالیت باز مانده‌اند. آقای خلوتگر هرچند آمار تازه‌ای از تعداد رسانه‌هایی که به تازه‌گی از فعالیت در سراسر کشور باز مانده‌اند به دست نمی‌دهد، اما می‌گوید که در شش ماه گذشته پنج رسانه محلی چاپی و صوتی در بدخشان فعالیت‌شان را متوقف کرده‌اند. به گفته آقای خلوتگر، این پنج رسانه محلی، شامل سه رادیو و دو رسانه چاپی می‌شود. رییس اجرایی نی تصریح کرد که مالکان این رسانه‌ها به صورت واضح اعتراف کرده‌اند که به دلیل نبود بودجه، فعالیت این رسانه‌ها را متوقف کرده‌اند.
افزون بر این، در کابل نیز شماری از رسانه‌ها فعالیت‌شان متوقف و یا هم سرویس خبری‌شان از برنامه‌های‌شان حذف شده است. هرچند آماری از این‌دست رسانه‌ها در دست نیست، اما گفته می‌شود که نشرات تلویزیون خصوصی میترا از سه ماه به این‌سو متوقف شده است. مجیب خلوتگر، رییس اجرایی نی گفت که فعالیت این تلویزیون از سه ماه به این‌سو، به دلایل نامعلوم متوقف شده است.
آقای خلوتگر هم‌چنان گفت که وضعیت بد مالی رسانه‌ها سبب شده است که برنامه‌های تولیدی و کارمندان در رسانه‌ها کاهش یابد. او گفت، شماری از رسانه‌ها که قبلاً 12 ساعت برنامه تولیدی داشتند، این برنامه‌های‌شان به چهار ساعت کاهش یافته است و 20 ساعت دیگر نشرات آن‌ها تکرار همان برنامه‌ها است. وی هم‌چنان اضافه کرد که در پنج سال گذشته به دلیل کاهش معاش کارمندان در رسانه‌ها، شمار زیادی از کارمندان و خبرنگاران، کار در رسانه‌ها را متوقف کرده‌اند. بنا بر آمار این نهاد، تا قبل از سال 2014 میلادی رقم کارمندان رسانه‌ها به 12 هزار تن می‌رسید، اما اکنون این رقم به 10 هزار تن کاهش یافته است.
در همین حال سمیع‌الله سیحون، یک تن از خبرنگاران محلی در ولایت بدخشان، با تأیید این گفته‌ها می‌گوید که در ولایت بدخشان از چهار ماه به این‌سو بیش از پنج رسانه از فعالیت بازمانده‌اند. به گفته او، بیش از 33 رسانه‌ی چاپی، تصویری و صوتی فعالیت دارند، اما اکنون 25 رسانه‌ی محلی در این ولایت به دلیل نبود حمایت مالی از فعالیت باز مانده‌اند. او گفت: «در چهار ماه گذشته رادیوهای بازگل، هم‌صدا و پیام حق و هم‌چنان شماری از نشریه‌های چاپی به دلیل مشکلات مالی فعالیت‌شان را متوقف کرده‌اند.»
شریف فایق، مدیر تخنیکی تلویزیون میترا، تأیید کرد که نشرات این تلویزیون از سه ماه به این‌سو متوقف شده است. او گفت که این تلویزیون به دلیل مشکلات «تخنیکی»، فعالیتش را متوقف کرده است. او مشکلات مالی و سیاسی را رد کرد. به گفته فایق، کوچک بودن استدیو و مشکلات در ماهواره سبب شد که این تلویزیون نشراتش را تا مدتی متوقف کند. آقای فایق افزود که اکنون مشکلات تخنیکی و مشکل استدیوی این تلویزیون حل شده است و به زودی نشراتش را از سر می‌گیرد.
صدیق‌الله توحیدی، مسوول دادخواهی کمیته مصونیت خبرنگاران، مشکلات مالی رسانه‌ها را یک چالش بزرگ فراروی رسانه‌ها عنوان کرد. آقای توحیدی گفت که وضعیت مالی رسانه‌ها از چهار سال به این‌سو سیر نزولی دارد. به گفته آقای توحیدی، این وضعیت سبب شده است که شماری از رسانه‌ها از فعالیت باز بمانند.
مسوول دادخواهی کمیته مصونیت خبرنگاران دلیل سیر نزولی وضعیت مالی رسانه‌ها را کاهش کمک‌های جامعه جهانی و کمبود اعلانات بازرگانی عنوان کرد. با آن‌که یکی از منابع مالی رسانه‌ها پخش و نشر اعلانات بازرگانی است، اما آقای توحیدی می‌گوید که افغانستان به دلیل صنعتی نبودن این فرصت را ندارد. او گفت: «افغانستان یک کشور صنعتی و تجارتی نیست، از این رو اعلانات بازرگانی به حدی نیست که رسانه‌ها را تمویل مالی کند.»
آقای توحیدی هم‌چنان گفت که شمار زیادی از رسانه‌ها متکی بر کمک‌های جامعه جهانی است. اکنون با کاهش کمک‌های جامعه جهانی، وضعیت مالی رسانه‌ها رو به بحران است. او تصریح کرد: «به دلیل کاهش کمک‌های جامعه جهانی، تا دو سال آینده وضعیت مالی رسانه‌ها به حدی خواهد رسید که دیگر نتوانند به کارشان ادامه دهند.»
گفتنی است که 659 رسانه چاپی، تصویری و صوتی در کشور فعالیت داشتند، اما به دلایل مشکلات اقتصادی و امنیتی نزدیک به 200 رسانه از فعالیت باز مانده‌اند.
یادداشت: این گزارش به همکاری کمیته‌ی مصونیت خبرنگاران افغان تهیه شده است.
