پس از حمله طالبان بر پنجشیر، افرادی مقبره احمدشاه مسعود که قهرمان ملی کشور لقب دارد را تخریب کردند. این کار دقیق زمانی صورت گرفت که نیروهای طالبان مصروف نبرد با پسر وی، احمد مسعود، بودند. تخریب مقبره احمدشاه مسعود در ادامه واکنشهای جدی مردم را به دنبال داشت. سرانجام یک تاجر قندهاری حاضر شد که این مقبره را بازسازی کند. هرچند طالبان گفتند که در این کار نقش نداشتهاند، اما این اقدام دقیق هنگام یورش طالبان بر پنجشیر صورت گرفته بود.
حالا که سه ماه از حکومت سرپرست طالبان میگذرد، مواردی از اقدامات این چنینی به چشم میخورد. در کنار تغییر نام برخی از مکانها، شماری از افراد مجسمه عبدالعلی مزاری که از سوی حکومت پیشین به عنوان شهید وحدت ملی لقب گرفت را در اوایل میزان سال روان تخریب کردند. در آن زمان هیچ فردی مسوولیت این کار را بر عهده نگرفت. ظاهراً این کار با استفاده از سلاح سنگین (راکت) انجام شده بود. در ادامه افرادی این مجسمه را دوباره ترمیم و در جایش گذاشتند.
با این حال، به تازهگی طالبان مجسمه عبدالعلی مزاری را با لوح سنگی قرآن جایگزین کردهاند و چوک مزاری را نیز به چوک قرآن تغییر نام دادهاند. این اقدام در رسانههای اجتماعی سروصدا برپا کرده است. شماری از بزرگان ملیت هزاره نیز به این کار طالبان واکنش نشان دادند. محمد محقق در صفحه فیسبوک از این اقدام به عنوان «کار عقدهمندانه و اهانت به مردم هزاره و جامعه اهل تشیع» نام برد. او تصریح کرده است که این کار به ثبات و امنیت کشور کمک نمیکند.
متاسفانه اقدامات این چنینی در افغانستان سابقه طولانی داشته است. بیشتر مواقع نیت عاملان این گونه برخوردها، جریحهدار کردن احساسات شهروندان است. با این حال، آنان به دلیل مشکلات جدیای که پس از آن ایجاد میشود، همواره مجبور شدهاند که اظهار ندامت کنند. این افراد در درازمدت پی بردهاند که یک چنین کاری سبب ایجاد فاصله میان ملیتها میشود و اتحاد نیمبند مردم را نیز آسیب میرساند. یک چنین اقدامات به گروههای مختلف فرصت میدهد که در پی انتقام برایند و سرانجام مردم را متفرق کنند.
برخوردها احساسی همواره عواقب خطرناک دارد، به ویژه اینکه یک کتله بزرگ جامعه از آن متاثر شوند. اقداماتی از قبیل تخریب مقبره احمدشاه مسعود و تخریب و جایگزینی مجسمه عبدالعلی مزاری در شرایطی که مردم افغانستان با چالشهای بزرگی دستوپنجه نرم میکنند، هیچ گونه منطقی ندارد و میتواند بحران بشری موجود را تشدید بخشد. وضعیت کنونی و گذر از بحرانها بیشتر از هر چیزی به همبستهگی شهروندان نیاز دارد. اهل تشیع و ملیت هزاره با توجه به تهدید داعش، توقع دارند که به جای تخریب و جایگزینی مجسمه رهبرشان، از آنان حمایت و امنیتشان تامین شود.
در شرایط فعلی، نیاز است که حکومت سرپرست طالبان به جای انگشت نهادن روی حساسیتها و جریحهدار کردن احساسات مردم، متوجه مسوولیتهایشان باشد. آنان باید به مواردی فکر کنند که از فقر و بدبختی مردم جلوگیری میکند. در شرایطی که مردم در پیدا کردن یک وقت غذایشان به مشکل برخوردهاند، نمیتوان این گونه اقدامات احساساتی را توجیه کند.
علاوه بر این، افغانستان پر از چهارراه و خیابانهایی است که طالبان میتوانند آنها را نامگذاری کنند. انگشت گذاشتن روی موارد حساس که به ملیتها مرتبط است، تنها پیام نفاق و گسست را منتقل میکند. واقعیت این است که افغانستان در حال حاضر نیازمند اقداماتی است که به اتحاد مردم بیانجامد و سرانجام راه را برای رفع چالشهای موجود بگشاید. ادامه این گونه برخوردها عواقب زیانباری دارد و اعتماد میان ملیتها را آسیب جدی میرساند که متاسفانه طالبان هنوز متوجه آن نشدهاند.