رنگین‌کمان؛ راهکار فرهنگی جوانان برای ترویج همدیگرپذیری
حسیب بهش
قصر چهل‌ستون کابل این روزها میزبان برنامه تابستانی رنگین‌کمان است؛ برنامه فرهنگی‌ای که در آن، جوانانی از اقوام مختلف کشور در مورد تنوع قومی و فرهنگی گفت‌وگو و راه‌ها برای همدیگرپذیری در میان جوانان را تحلیل می‌کنند.
جوانان هیجان‌زده چنان در عمق گفت‌وگو فرو رفته‌اند که انگار توجهی به آفتاب سوزان و هوای گرم ندارند. شماری از دانشجویان جوان از اقوام مختلف در قصر چهل‌ستون گرد آمده‌اند تا در مورد تنوع فرهنگی در جامعه صحبت کنند. آن‌چه بیش‌تر به چشم می‌آید، گفت‌وگوهای صمیمانه میان آنان است. جوانان به دور از چالش‌های قومی و فرهنگی، دیدگاه‌های‌شان را با هم‌دیگر در میان می‌گذارند و برای ترویج همدیگرپذیری گفت‌وگو می‌کنند.
در نیمه‌های روز، یکی از اشتراککنندهگان این برنامه روی «اعتماد اجتماعی» و نهادینه کردن آن در جامعه افغانی صحبت می‌کند؛ جامعه‌ای که از دید آنان، با تنوع بزرگ قومی و فرهنگی مواجه است و گه‌گاهی، روابط دوستانه شهروندان، به ویژه جوانان را به چالش می‌کشد. وی به محض تمام کردن صحبت‌هایش، میکروفون را به جوانان حاضر در برنامه می‌سپارد تا تجربه‌های آنان در مورد اعتماد اجتماعی را جویا شود.
ختم برنامه میان جوانان با صدای بلند موسیقی و گفت‌وگوهای دوستانه همراه است و آنان بدون توجه به تفاوت فرهنگی و قومی، در کنار یک‌دیگر سر سفره می‌نشینند و غذای چاشت‌شان را صرف می‌کنند. در میان جوانان حاضر در این برنامه، یک دختر خانم عکاس نیز حضور دارد و ریز و درشت صحبت‌ها را به دقت روی کتابچه‌اش می‌نویسد.
مریم هاشمی در رشته عکاسی دانشگاه کابل درس می‌خواند. وی اولین بار است که در برنامه فرهنگی رنگین‌کمان اشتراک کرده و دیدگاهش را با سایر جوانان در میان می‌گذارد. او در حالی که رفتار دوستانه‌ای با اشتراککنندهگان دارد، می‌گوید که در صورت برگزاری چنین برنامه‌ها، میزان اشتراک جوانان در جامعه نیز بیش‌تر خواهد شد.
خانم هاشمی با استقبال از برگزاری برنامه تابستانی رنگین‌کمان، می‌گوید که شاهد جو صمیمانه میان اشتراککنندهگان است و آنان بدون توجه به تنوع فرهنگی و قومی، دیدگاه‌های‌شان را با یک‌دیگر در میان می‌گذارند. او که لبخندی در لبانش نقش بسته است، می‌افزاید که این‌گونه برنامه‌ها بر روابط، برداشت‌ها و اعتماد اجتماعی آنان تأثیر مثبت می‌گذارد.
علاوه بر مریم هاشمی، سایر اشتراککنندهگان نیز از برگزاری این گفتمان خشنود به نظر می‌رسند. محمداسماعیل یوسفی، یک تن از دانشجویان می‌گوید که با این برنامه از طریق رسانه‌های اجتماعی آشنا شده و پس از دانستن موضوع برنامه، برای اشتراک در آن، اسمش را ثبت کرده است. وی می‌گوید که به دلیل گشت‌وگذار بیش‌تر با پسران ملیت هزاره، تنوع فرهنگی را تجربه نکرده بود و به همین دلیل، می‌‌خواهد در این‌گونه برنامه‌ها اشتراک کند. اسماعیل از آشنایی با دوستان جدیدش صحبت می‌کند؛ دوستانی که فرهنگ ملیت‌های‌شان را در این برنامه با سایر اشتراککنندهگان در میان می‌گذارند. از دید او، جوانان افغانستان با توجه به زنده‌گی در فضای فرهنگی خاص، حس بدبینی را با خود حمل می‌کنند و نیاز است که گفتمان فرهنگی در میان آنان گسترش یابد. اسماعیل می‌گوید که بیش‌تر برداشت‌ها از اقوام و فرهنگ‌ها در جامعه افغانی، «اشتباه» است و وی از آشنایی با جوانان سایر اقوام، به این موضوع پی می‌برد.
علاوه بر استقبال دانشجویان جوان از برنامه رنگین‌کمان، برگزار‌کننده‌گان این برنامه نیز از توجه و حضور جوانان خرسند به نظر می‌رسند. ضیافت‌الله سعیدی، یک تن از برگزار‌کننده‌گان این برنامه می‌گوید که برای شناخت بهتر جوانان از هم‌دیگر، برنامه فرهنگی رنگین‌کمان را به کمک سازمان‌های اجتماعی به راه انداخته‌اند.
سعیدی دو سال پیش با جمعی از دوستانش این برنامه را برای تعامل فرهنگی جوانان و ایجاد اعتماد شهروندی میان آنان، برگزار کرد. وی می‌گوید که با توجه به علاقه‌مندی جوانان، در نظر دارد که آن را به سایر ولایت نیز گسترش دهد. او چند ماه پیش قرار بود که دو برنامه را در ننگرهار و بامیان برگزار کند، اما به دلیل مشکلات امنیتی و فرهنگی، آن را لغو کرد. او می‌گوید که طرح برگزاری این برنامه‌ها را پس از دیدار و آشنایی با دانشجویان افغان در خارج از کشور، در عمل پیاده کرده است.
سعیدی از وضعیت گشت‌وگذار دانشجویان در کشور صحبت می‌کند؛ دانشجویانی که بیش‌تر اوقات با قومیت‌شان سروکار دارند و از سایر قوم دوری می‌کنند. وی می‌گوید که برای آشنایی بهتر جوانان، علاوه بر فراهم کردن گفت‌وگو میان آنان، سفرهای سیاحتی و بازی‌ها را نیز در برنامه‌های‌شان گنجانیده‌اند. او می‌افزاید که اشتراککنندهگان از ولایات مختلف در این برنامه حضور دارند و فرهنگ‌شان را به دیگران شرح می‌دهند. سعیدی از وجود فاصله در برگزاری این برنامه‌ها در گذشته راضی نیست و می‌گوید که در نظر دارد تا این برنامه‌ها هر یک‌ونیم ماه برای یک روز در یکی از ولایت‌ها برگزار شود.
برنامه فرهنگی رنگین‌کمان با شور و شوق جوانان روز یک‌شنبه در فضای سبز قصر چهل‌ستون آغاز شد و قرار است پس از یک هفته پایان یابد.
