سفارت افغانستان در مسکو، یکی از کلیدیترین نمایندهگیهای دیپلماتیک کشور شمرده میشود. وظیفه این نمایندهگی سیاسی علاوه بر ارایه خدمات کنسولی به شهروندان افغانستان مقیم روسیه، این است که از منافع ملی کشور و حقوق شهروندان دفاع و صیانت کند و تصویری خوب از کشور و دستگاه دیپلماسی به جامعه میزبان ارایه دهد. با این حال، گزینشهای سلیقهای و فرهنگ خویشخوری در طول 20 سال گذشته، باعث شده است که در بیشتر مواقع شماری از دیپلماتان کشور به فساد و اختلاس آغشته شوند.
بهتازهگی اسنادی به دسترس روزنامه 8صبح قرار گرفته است که نشان میدهد حمیدالله غنی، سکرتر اول و کنسول سفارت افغانستان در مسکو، مبلغ 56 هزار و 775 دالر امریکایی را از حساب بانکی این سفارت خارج کرده و به نامههای متعدد این نمایندهگی سیاسی، تمکین نکرده است.
سفارت افغانستان در مسکو به تاریخ 29/10/1400 نامهای را غرض حصول این مبلغ به حمیدالله غنی، سکرتر اول و کنسول این سفارت، فرستاده که ظاهراً پاسخی دریافت نکرده است؛ چون نامه تعقیبی که به امضای سیدطیب جواد، سفیر پیشین افغانستان در روسیه، فرستاده شده است، نشان میدهد که در آن هیأت بررسی این سفارت به این دیپلمات مهلت تعیین کرده است تا مبلغ یاد شده را برگرداند.
در نامهای که در اختیار 8صبح قرار گرفته، چنین نگاشته شده است: «هیأت بررسی در رابطه به مسأله عدم پرداخت عواید کنسولی برای ماههای میزان و عقرب و همچنان دو روز اول و دوم قوس سال جاری (1400) و بعد از انقضای آخرین مهلت رسمی برای پرداخت این مبلغ به بخش مالی و اداری به منظور انتقال به حساب بانکی رسمی عواید سفارت، بدین وسیله برای آخرین بار اکیداً دستور داده میشود که مبلغ (56775) پنجاهوشش هزار و هفتصد و هفتادوپنج دالر امریکایی باقیداری را امروز دهم فبروری 2022 به سفارت بیاورید، در غیر آن این سفارت از همه امکانات و مراجع حقوقی و عدلی برای دریافت این مبلغ استفاده خواهد کرد.»
سفارت افغانستان در مسکو برای تحقیق و برگشتاندن صورت حساب عواید کنسولی هیأت بررسی را میگمارد تا گزارش عواید کنسولی این سفارت را در ماههای میزان و عقرب و دو روز ماه قوس ربع چهارم سال مالی 1400 را تهیه کند. هیأت بررسی سفارت افغانستان در مسکو به تاریخ 29/10/1400 گزارش خویش را به این سفارت ارایه میکند. در این گزارش آمده است: «به تعقیب گزارش 25 قوس سال 1400، به منظور مستندسازی کار هیأت مطابق طرزالعمل وزارت امور خارجه و اجراآت این سفارت و سایر نمایندهگیهای سیاسی و قونسلی در خارج که ایجاب مینماید تا عواید قونسلی در ختم هر ماه از بخش قونسلی به بخش مالی و اداری منتقل و از طریق دفتر مالی و اداری سفارت تسلیم بانک VTB بانک معاملهدار این سفارت گردد.»
یافتههای روزنامه 8صبح نشان میدهد که سفارت افغانستان در مسکو به دلیل تأخیر در پرداخت پول کنسولی از سوی حمیدالله غنی، هیأتی را به ترکیب زیر میگمارد:
1. محمدشهاب، مستشار؛
2. عبدالقدیر عظیمی، سکرتر دوم؛
3. سروش ذاکری، سکرتر دوم؛
4. سهراب بریا، سکرتر دوم؛
5. غوث جانباز، سکرتر سوم.
این پنج نفر موظف میشوند تا در همکاری با آقای حمیدالله غنی، عواید ماههای میزان و عقرب سال 1400 آن دفتر را بررسی و گزارش آن را به سفارت ارایه کنند. براساس نامه سفارت افغانستان در مسکو، این هیأت اسناد مربوط را بررسی کرده و نتیجه را با صحبتهای حمیدالله غنی و جدولهای روزمره عواید مطالعه و تطبیق کرده است.
در نامهای که به همین منظور صادر شده، آمده است: «هیأت اسناد مربوطه را بررسی نمود. در نتیجه بررسی، صحبتهای مکرر با آقای حمیدالله غنی، مسوول بخش قونسلی و مطالعه مکمل اسناد قونسلی به شمول جدولهای روزمره عواید قونسلی، با امضای تسلیمدهی مسوول جمعآوری عواید و دریافت مبلغ از جانب آقای حمیدالله غنی غرض مستندسازی ارقام، کاپی آن در جنب این گزارش در قید شش ورق ارایه میگردد.»
در گزارش هیأت بررسی سفارت افغانستان در مسکو گفته شده است که یافتههای آنان: «واضح میسازد که عواید دفتر قونسلی از طرف حمیدالله غنی، قونسول این سفارت، نقداً دریافت شده است و به شعبه مالی و اداری سفارت غرض انتقال بعدی آن به بانک تسلیم داده نشده است.»
براساس گزارش هیأت بررسی سفارت افغانستان در مسکو، عواید بهشکل زیر از سوی کنسولی این سفارت جمعآوری شده است:
1. مبلغ 41 هزار و 800 دالر امریکایی عواید ماه میزان ربع چهارم سال مالی 1400؛
2. مبلغ 26 هزار و 890 دالر امریکایی عواید ماه عقرب ربع چهارم سال مالی 1400؛
3. مبلغ 3 هزار و 315 دالر امریکایی عواید دو روزه مورخ اول و دوم قوس سال مالی 1400 که جمع مبلغ 72 هزار و پنج دالر امریکایی میشود.
در اسنادی که از سوی این هیأت ارایه شده، آمده است که حمیدالله غنی، سکرتر اول و مسوول امور کنسولی، از مجموع مبلغ یاد شده: «10 هزار و ۹۰ دالر امریکایی را به شعبه مالی و اداری سفارت تسلیم نموده که به بانک انتقال یافته است.»
در گزارش هیأت بررسی سفارت افغانستان در مسکو گفته شده است: «مبلغ پنج هزار و ۱۴۰ دالر امریکایی، معاش ماه سنبله ربع سوم سال مالی 1400 موصوف براساس هدایت مقام سفارت وضع که هر دو جمعاً مبلغ ۱۵ هزار و ۲۳۰ دالر امریکایی میشود، از طرف شعبه مربوط نقداً شامل حساب بانکی دالری سفارت در بانک VTB بانک معاملهدار این سفارت گردیده و اسناد بانکی آن در قید چهار ورق غرض معلومات بیشتر ضمیمه این گزارش میباشد. به این ترتیب جمعاً مبلغ ۵۶ هزار و ۷۰۵ دالر امریکایی نزد حمیدالله غنی، قونسل این نمایندهگی، باقی مانده است.»
این گزارش نشان میدهد که حمیدالله غنی دریافت این مبلغ را قبول دارد، اما از پرداخت آن امتناع ورزیده است. در گزارش آمده است: «دریافت مبلغ را قبول دارد، اما با وجود تلاشهای یکماهه سفارت و هیأت بررسیکننده، از پرداخت مبلغ متباقی که در نزدش میباشد، ابا ورزیده است و حاضر به تحویلدهی آن به شعبه مالی و اداری سفارت جهت انتقال آن به حساب بانکی سفارت نیست.»
در نامههایی که از سوی سفارت افغانستان عنوانی آقای غنی فرستاده شده، گفته شده است که او با وعدههای مکرر حاضر به پرداخت پول عواید کنسولی نشده است. این هیأت در گزارش خود تذکر داده است: «گرچه موصوف بار اول وعده سپرده بود که الی روز سهشنبه، مورخ 30 ماه قوس جاری، عواید قونسلی ماههای میزان و عقرب و دو روزه یعنی اول و دوم قوس 1400 را نیز پرداخت مینماید و حساب خود را بهطور کلی تصفیه میکند که متأسفانه موصوف خلاف وعده قبلی عواید مورد نظر را تسلیم ننمود و اظهار داشت که مقامات اسبق وزارت امور خارجه برایش هدایت داده تا پول عواید را با خود نگهدارد و تسلیم سفارت نکند.»
سفارت افغانستان در مسکو پس از هفتهها بررسی و تبدیل نامه، تصمیم میگیرد حمیدالله غنی را تا تسویه حسابهایش از بخش کنسولی سبکدوش کند. این سفارت پس از برکناری او، سروش ذاکری، سکرتر دوم و معاون امور کنسولی را به سرپرستی این بخش میگمارد.
براساس یافتههای 8صبح، آقای غنی پس از برکناری درخواست میکند که هیأت دوره تسلیمی از سوی سفارت تشکیل شود تا او با حضورداشت آنان تمام اشیا و اجناس مربوط به دفتر کنسولی و اسناد بهادار را به سروش ذاکری تحویل دهد؛ اما با وجود تکمیلی جدول اسناد و اجناس کنسولی و مراجعه هیأت، حاضر نمیشود تا در پروسه دوره تسلیمی اشتراک کند.
در گزارش هیأت بررسیکننده سفارت افغانستان در مسکو گفته شده که حمیدالله غنی علاوه بر اینکه در پروسه دوره تسلیمی اشتراک نکرده است: «کلید سیف را نیز با خود نگهداشته است.»
حمیدالله غنی به تاریخ 27 جدی سال 1400 به هیأت پنجنفری سفارت گفته است که عواید کنسولی سفارت را از دفتر به محل اقامت خویش انتقال داده است.
در همین حال منابع در سفارت افغانستان در مسکو نیز تأیید میکنند که در تماسهای تلفنی که سیدطیب جواد با حنیف اتمر، وزیر امور خارجه پیشین و برخی از مقامهای پیشین این وزارت داشته است، آنها به سفیر اطمینان داده بودند که حمیدالله غنی به سفارت مراجعه و پول عواید را تسلیم میکند، اما این امر نیز انجام نیافته است. به گفته این منابع، تلاشهای سفارت افغانستان در مسکو و هیأت بررسیکننده برای حصول این مبلغ، ناکام شده است.
حمیدالله غنی کیست؟
حمیدالله غنی براساس مشخصات گذرنامهاش، در 4 ثور 1343 در شهر کابل متولد شده است. در گذرنامهای که از سوی وزارت امور خارجه برای او صادر شده، گفته شده است که او سکرتر اول سفارت افغانستان در مسکو است.
در همین حال حمیدالله غنی، سکرتر پیشین سفارت افغانستان در مسکو، تأیید میکند که این مقدار پول را در اختیار دارد؛ اما تأکید میورزد که او این کار را به خاطر جلوگیری از «حیفومیل شدن پول بیتالمال» انجام داده است. آقای غنی میافزاید که از این موضوع وزارت خارجه، ریاست تفتیش، رییس سیاسی و همه مسوولان آگاهی دارند. او میگوید: «با تماسهایی که به مرکز داشتم، مسوولین برایم گفتند که این مقدار پول که پیشتان است، نگه کنید.»
غنی تصریح میکند: «این موضوع پت و پنهان نبوده است. من خودم زنگ زدم [به مسوولان پیشین سفارت] که تصفیه حساب نمیکنم و عریضه نوشتم و از وزارت خارجه خواستهام که هیأت تعیین کنند و من این دوره تسلیمی را انجام میدهم.»
سکرتر اول سفارت افغانستان در مسکو میگوید: «یک لک و هفتاد هزار دالر به بانک تسلیم کرده بودیم، اما سفیر حسابش را نمیداد. او در جلسه برایم گفت تو صلاحیت نداری از من پرسان کنی. من هم برایش گفتم تو هم بعد از این صلاحیت نداری که از من پرسان کنی.»
این موضوع در حالی رسانهای میشود که در جریان روزهای اخیر، سفارت افغانستان در مسکو بهگونه رسمی به طالبان تسلیم داده شده است. گفتنی است که پیش از این نیز موارد مشابه یا جنجالهای دیگر در نمایندهگیهای سیاسی افغانستان در خارج از کشور رخ داده است.