تهدیدات امنیتی منطقه‌ای؛ سازمان امنیت جمعی: مواضع «تروریست‌ها» در افغانستان تقویت شده است
پس از سقوط افغانستان به دست طالبان، نگرانی کشورهای منطقه به‌ویژه آسیای میانه از نفوذ گروه‌های شورشی بالا گرفته است. تاجیکستان در جریان دست‌کم دو سال گذشته بارها نسبت به افزایش تهدیدات از خاک افغانستان ابراز نگرانی کرده است. این کشور خواستار ایجاد «کمربند امنیتی» در مرز با افغانستان شده است. سازمان پیمان امنیت جمعی نیز چندین بار از حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان خبر داده و از تقویت همچو گروه‌ها در خاک افغانستان هشدار داده است. در تازه‌ترین مورد، دبیرکل این سازمان گفته است که «تروریست‌ها» از افغانستان امنیت آسیای میانه را تهدید می‌کنند. جبهه مقاومت ملی و شماری از کارشناسان نیز می‌گویند که افغانستان به «بهشت تروریست‌ها» بدل شده است. علاوه بر این، ایالات متحده امریکا از حمله بیرون‌مرزی شاخه خراسان گروه داعش از افغانستان در جریان شش ماه آینده هشدار داده است. رییس ستاد ارتش روسیه از فعال شدن شبکه‌های تروریستی بین‌المللی در افغانستان نگرانی خود را ابراز کرده است. مقام‌های ارتش روسیه حدود شش ماه پیش نیز ادعا کرده بودند که بیش از ۴۰۰ جنگ‌جوی داعش در شمال افغانستان جابه‌جا شده‌اند. وزیر داخله تاجیکستان پیش از این گفته است که طالبان سه هزار جلد پاسپورت به «اعضای گروه‌های تروریستی» توزیع کردهاند.
در کنار این‌همه، خبرگزاری تاس روسیه، روز جمعه، ۱۱ حمل، گزارش داده است که ایمان‌قلی تاسماگامبتوف، دبیر کل سازمان پیمان امنیت جمعی، از افزایش گروه‌های تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی کرده است. طبق گزارش این خبرگزاری، آقای تاسماگامبتوف در نشستی با مقام‌های ارشد دبیرخانه و ستاد مشترک سازمان پیمان امنیت جمعی گفته که گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان در حال تقویت مواضع خود هستند.
دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی علاوه بر نگرانی از افزایش حضور و نفوذ گروه‌های تروریستی در افغانستان، از تولید و قاچاق مواد مخدر نیز هشدار داده است. تاسماگامبتوف افزوده است: «جدا از گروه‌های تروریستی مختلف، نیروهای تولید و قاچاق مواد مخدر نیز در حال تقویت مواضع‌شان در افغانستان هستند.» او هشدار داده است: «خطر نفوذ گروه‌های تروریستی و افکار افراطی به سرزمین‌های متحدان ما در سازمان پیمان امنیت جمعی وجود دارد.» این مقام سازمان پیمان امنیت جمعی در حالی از قاچاق مواد مخدر در افغانستان ابراز نگرانی کرده است که پیش از این روزنامه ۸صبح به اسنادی دست یافته بود که نشان می‌داد دادگاه طالبان مواد مخدر ضبظ‌شده شماری از قاچاق‌بران مواد مخدر را به صاحبان آن برگردانده است. علاوه بر این، روزنامه ۸صبح سال گذشته به اسنادی دست یافته بود که نشان می‌داد طالبان در بدخشان از شیره تریاک «عشر و زکات» جمع‌آوری کردهاند؛ امری که نشان می‌دهد طالبان کشاورزان و قاچاق‌بران را در عرصه تولید و تجارت مواد مخدر به‌گونه غیرمستقیم تشویق می‌کنند.
با این حال، یک منبع امنیتی که نخواست نامش در این گزارش درج شود، به روزنامه ۸صبح می‌گوید: «گروه‌های تروریستی که بیست سال در رکاب طالبان قدم زده‌اند، دوشادوش این گروه علیه دولت پیشین جنگیده‌اند، حالا مهمان طالبان هستند. اکثریت‌شان در مناطق مرزی با کشورهای آسیای میانه جابه‌جا شده‌اند و به سلاح‌های پیش‌رفته نیز دست یافته‌اند. خواه‌مخواه تهدیدی برای کشورهای همسایه هستند و هر گروه اهداف خاص خود را در منطقه دنبال می‌کند.»
این منبع امنیتی همچنان می‌افزاید: «طالبان از این گروه‌های شورشی منطقه‌ای در بده‌وبستان‌های سیاسی با کشورهای آسیای میانه کار می‌گیرند و عملاً این نیروها منبع تعامل آسیای میانه با طالبان هستند. طالبان بارها در مجالس سری به این کشورها هشدار داده‌اند که اگر با این گروه تعامل و مراوده نداشته باشند، جلو گروه‌های شورشی را در افغانستان باز خواهند گذاشت. سفر نماینده‌گان وزارت خارجه طالبان به تاجیکستان، یک باج‌گیری امنیتی است.»
نگرانی روسیه از حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان
ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، در نشست سران سازمان پیمان امنیت جمعی در ایروان، پایتخت ارمنستان، گفته بود که احتمال نفوذ گروه‌های تروریستی از خاک افغانستان به کشورهای عضو این سازمان وجود دارد.
رییس جمهور روسیه روز چهارشنبه، ۲ قوس ۱۴۰۱، در نشست رهبران این سازمان وضعیت افغانستان را «دشوار» خوانده و افزوده بود: «من نگرانی همکارانی را که درباره وضعیت افغانستان سخن گفته‌اند، به اشتراک می‌گذارم؛ وضعیت همچنان دشوار است. خطر نفوذ شبه‌نظامیان سازمان‌های تروریستی بین‌المللی گوناگون به قلمرو کشورهای سازمان پیمان امنیت جمعی همچنان زیاد است و گسترش ایدیولوژی افراطی در میان آن‌ها وجود دارد.» پوتین، در این نشست خواستار هماهنگی بیشتر کشورهای عضو این سازمان درباره افغانستان شده بود. او گفته بود: «البته این تهدیدها با کمک عملیات ویژه مشترک و اقدامات عملیاتی که کارایی آن‌ها را ثابت کرده است، خنثا شود.»
نیکولای پاتروشف، دبیر شورای امنیت ملی روسیه، نیز هشدار داده است که تسلیحات باقی‌مانده در افغانستان پس از خروج امریکا و کشورهای عضو ناتو از این کشور می‌تواند جنگ بین گروه‌های مختلف افغانستان را تشدید کند و «راه خود را به بازار سیاه باز کرده و به دست تروریست‌ها برسد.» روسیه از جمله کشورهایی است که با فروپاشی دولت پیشین سفارتش را در افغانستان فعال نگه داشته است. اما در این مدت، دیده شده که روابط این کشور با طالبان به سردی گراییده است. مسکو در چهارمین نشست مشورتی موسوم به «فارمت مسکو» در ۲۵ عقرب سال ۱۴۰۱ از طالبان دعوت نکرد. این کشور گفت که طالبان به دلیل عدم ایجاد «حکومت همه‌شمول قومی- سیاسی» در این نشست دعوت نشده‌اند.
نگرانی تاجیکستان از حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان
امام‌علی رحمان، رییس جمهور تاجیکستان، در نشست «همکاری بین‌المللی و منطقه‌ای امنیت و مدیریت مرزها برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از تحرک تروریستان» از حضور گروه‌های تروریستی در آسیای میانه ابراز نگرانی کرد. او گفت که اعزام تندروان از شرق میانه و تقویت صفوف آنان در افغانستان، تهدید جدی برای کشورهای منطقه و آسیای مرکزی است.
رییس جمهور تاجیکستان روز چهارشنبه، ۲۷ میزان ۱۴۰۱، در این نشست خواستار ایجاد «کمربند امنیتی» در اطراف افغانستان شد. او گفت که با توجه به افزایش تهدیدهای امنیتی برخاسته از افغانستان، کشورهای آسیای میانه باید «کمربند امنیتی» را در مرز با افغانستان ایجاد کنند. علاوه بر این، به‌تازه‌گی نماینده‌گان تاجیکستان در لندن نیز در مورد جلوگیری از تهدیدات امنیتی، تروریسم و افراط‌گرایی گفت‌وگو کردهاند.
از این پیش، رمضان رحیم‌زاده، وزیر داخله تاجیکستان، گفته است که طالبان به سه هزار تن از «اعضای گروه‌های تروریستی» پاسپورت توزیع کردهاند. او افزوده که گروه‌های تروریستی در شمال افغانستان در نزدیکی مرز با تاجیکستان مستقر شده‌اند. او همچنان ادعا کرده که بیش از ۲۰ گروه تروریستی در افغانستان فعالیت دارند. حکومت پیشین افغانستان نیز بارها از حضور بیشتر از ۲۰ گروه تروریستی در افغانستان خبر داده بود.
با این حال داعش در ماه ثور سال گذشته خورشیدی با انتشار یک نوار تصویری از حمله موشکی بر خاک تاجیکستان از ولایت تخار خبر داد. این گروه با انتشار نوار تصویری، مدعی شد که اهداف نظامی در تاجیکستان را مورد حمله قرار داده است.
اوزبیکستان، همسایه شمالی دیگر افغانستان که ظاهراً روابط گرم با طالبان نیز دارد، از حضور گروه‌های مخالف خود در خاک افغانستان نگران است. علاوه بر نیروهای مخالف مسلح دولت این کشور، داعش تاکنون مسوولیت سه حمله موشکی از خاک افغانستان بر این کشور را برعهده گرفته است. پیش از این، در ماه اسد سال ۱۴۰۰ خورشیدی، زمانی که نیروهای خارجی افغانستان را به‌گونه کامل ترک کردند، روسیه رزمایش مشترکی را با اوزبیکستان و تاجیکستان در نزدیکی مرز با افغانستان راه‌اندازی کرد. آن رزمایش با مشارکت دو هزار و ۵۰۰ سرباز در حدود ۲۰ کیلومتری مرز افغانستان برگزار شد.
این‌همه در حالی است که حدود یک‌ونیم ماه پیش از امروز، جنرال مایکل کوریلا، رییس ستاد فرماندهی مرکزی امریکا (سنتکام) در کمیته دفاعی مجلس سنای این کشور گفت که داعش در افغانستان تنها شش ماه از قابلیت حمله‌های خارجی فاصله دارد. فاکس‌نیوز، خبرگزاری امریکایی، به نقل از این مقام امریکایی گزارش داد که داعش شاخه خراسان در افغانستان در مدت شش ماه قادر به انجام حملات تروریستی در اروپا و آسیا خواهد بود. با این حال، سخنگوی جبهه مقاومت ملی که به‌عنوان یکی از گروه‌های مخالف طالبان شمرده می‌شود، نیز به روزنامه ۸صبح گفته است: «عملاً تمام گروه‌های تروریستی به قدرت عملیات‌های بیرون‌مرزی از افغانستان دست یافته‌اند. به تسلیحات و تجهیزات پیش‌رفته نظامی دست پیدا کردهاند.»
نگرانی کشورهای منطقه و جهان در حالی از حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان شدت گرفته است که داعش در جریان کمتر از دو سال گذشته مسوولیت چندین حمله مرگ‌بار در افغانستان را برعهده گرفته است. این گروه به‌تازه‌گی مسوولیت حمله بر وزارت خارجه طالبان را بر دوش گرفته که در نتیجه آن چهار دیپلمات این وزارت کشته و ۱۰ تن دیگر زخمی شده‌اند. این حمله روز دوشنبه، ۷ حمل، در چهارراهی ملک‌اصغر شهر کابل، در مجاورت وزارت خارجه، به وقوع پیوسته است. سخنگوی فرماندهی امنیه طالبان ادعا کرده که در این حمله شش غیرنظامی جان باخته و ۱۲ تن دیگر به شمول سه جنگ‌جوی این گروه، زخمی شده‌اند.
طالبان اما بارها ادعا کردهاند که با روی‌کار‌آمدن این گروه، امنیت سراسری در افغانستان تأمین شده است. سخنگویان طالبان بارها در رسانه‌ها گفته‌اند که از افغانستان بر ضد کشورهای دیگر استفاده نخواهد شد، در حالی که گروه داعش مسوولیت چندین حمله بیرون‌مرزی از خاک افغانستان در کشورهای آسیای میانه را برعهده گرفته است. افزون بر حمله‌های بیرون‌مرزی، داعش در جریان سلطه طالبان بر افغانستان مسوولیت حمله‌های خونینی را بر دوش گرفته که در نتیجه آن ده‌ها شهروند کشور کشته و زخمی شده‌اند. جنگ‌جویان گروه داعش اخیرا والی طالبان برای بلخ را که یکی از چهره‌های قدرت‌مند طالبان در حوزه جنوب‌غرب کشور نیز به شمار می‌رفت، در یک حمله انتحاری به قتل رساندند.
