اخیرا آقای امام‌علی رحمان، رییس جمهور تاجیکستان، با سفر دولتی از قزاقستان دیدن کرد که حاصل آن امضای 20 توافق‌نامه همکاری در زمینه‌های اقتصادی، کشاورزی، صنعت، تکنولوژی، تجارت و صادرات مال و کالا بین دو کشور بود.
رییس جمهور تاجیکستان در نشستی مطبوعاتی، فضای مذاکرات بین رهبری دو کشور را «سازنده و اعتمادبخش» عنوان کرد و قزاقستان را «شریک استراتژی» تاجیکستان خواند.
آقای طاقه‌یوف، رییس جمهور قزاقستان، نیز ضمن اعطای بلندترین نشان دولتی قزاقستان (آلتین قران/عقاب زرین) به آقای رحمان، مناسبات کشورش با تاجیکستان را مهم و شکل‌گرفته در زمینه مشترکات تاریخی و فرهنگی ارزیابی کرده از تلاش‌های تاجیکستان در راستای حفظ دریاچه «آرال» قدردانی کرد.
روابط تاجیکستان و قزاقستان در دو سال گذشته به‌شکل چشم‌گیری رشد کرده و تبادل مال و کالا بین دو کشور مرز میلیارد دالر امریکای را عبور کرده است. اکنون قزاقستان مهم‌ترین شریک تجارتی تاجیکستان بعد از روسیه شده است. رهبران تاجیکستان و قزاقستان اظهار امیدواری کردند که در آینده نزدیک همکاری بین دو کشور بیش از پیش شاهد تحولات مثبت در زمینه‌های اقتصادی، تجارتی و سرمایه‌گذاری خواهد شد.
تقویت همکاری بین تاجیکستان و قزاقستان در حالی صورت می‌گیرد که هر دو کشور همسایه‌های در‌به‌دیوار نیستند و نیاز به همکاری همسایه‌های دیگر از قبیل اوزبیکستان، قرغیزستان و ترکمنستان دارند؛ چون صادرات و واردات بین دو کشور بدون همکاری این همسایه‌ها، دچار چالش خواهد شد.
می‌توان به تقویت همکاری‌ها بین تاجیکستان و قزاقستان امیدوار بود و آینده نیکی را برایش پیش‌گویی کرد؛ چون همسایه مهم این دو کشور، اوزبیکستان است که از زمان سر قدرت آمدن میرضیایوف روابط حسنه با همسایه‌های خود دارد و پل وصل تاجیکستان و قزاقستان شده است.
مناسبات تاجیکستان و ترکمنستان هم در وضعیت خوبی قرار دارد، خاصتاً با درنظرداشت اجرایی شدن پروژه «خط لوله گاز آسیای مرکزی چین – D» که از قلمرو تاجیکستان عبور می‌کند و گاز ترکمنستان را به چین انتقال می‌دهد.
یگانه چالشی که پیش روی مناسبات تاجیکستان و قزاقستان قرار دارد، انتقال مال و کالا از طریق قرغیزستان است که در حال حاضر زیاد امیدوار‌کننده نیست. تنش‌ها بین دوشنبه و بیشکیک اگرچه رو به نرمی گراییده، ولی به پایان خود نرسیده است و راه‌های تجارتی و اکمالاتی بین تاجیکستان و قرغیزستان هنوز هم بسته است.
در یک بررسی کلی می‌توان مشاهده کرد که از زمان سر زدن جنگ بین روسیه و اوکراین در میان کشورهای آسیای مرکزی، بهبود روابط و انسجام منطقه‌ای در حال شکل گرفتن و تقویت یافتن است. این کشورها که از متحدان روسیه هستند، تا حد امکان تلاش دارند موضع بی‌طرفی در قضیه اوکراین داشته باشند و با حفظ مناسبات خود با مسکو، از غرب نیز کنده نباشند و دچار تحریم نشوند.
هم‌گرایی منطقه‌ای در آسیای مرکزی، یک ضرورت مبرم است که روز‌تا‌روز اهمیت تازه کسب می‌کند. اوضاع جهانی و منطقه تقاضا می‌کند که کشورهای منطقه آسیای میانه همکاری‌های درون‌منطقه‌ای را بیشتر کنند تا از ظرفیت‌های موجود استفاده احسن نمایند. گفتنی است که این کشورها از زمان شوروی زیرساخت‌های مهم ترابری و جاده‌های به‌هم‌پیوست فرامرزی به میراث برده‌اند که در توسعه تجارت و واردات و صادرات بین هم نقش مهم دارد. از سوی دیگر، بیشتر این کشورها در رو و آیی بین‌همی نظام روادید یا ویزا ندارند و در تازه‌ترین مورد قرغیزستان و اوزبیکستان به توافق رسیده‌اند که رو و آیی شهروندان خود را با شناس‌نامه (ID CARD) ممکن سازند؛ مانند تجربه‌ای که امکان دارد بین کشورهای دیگر منطقه نیز اتفاق بیفتد.
نگرانی‌های کشورهای آسیای میانه از آینده جنگ اوکراین خیلی زیاد است. اگر روسیه پیروز این جنگ شود، احتمال برقراری روسیه بزرگ با الحاق کشورهای سابق شوروی وجود دارد. در غیر آن، سناریوی شکست و به چند کشور تقسیم شدن روسیه نیز بعید نیست. در هر دو حالت کشورهای آسیای مرکزی به این نتیجه رسیده‌اند که هم‌گرایی و انسجام منطقه‌ای به سود همه بوده و در دست‌و‌پنجه نرم کردن با عواقب مثبت و منفی جنگ اوکراین، کمک‌شان می‌کند.
