خلیل اسیر
اداره امور ریاست جمهوری که مسوول برگزاری جشن صدمین سالروز استقلال کشور است از نصب عکس‌های محمداشرف غنی در تابلوهای تبلیغاتی مربوط به این جشن اظهار بی‌خبری می‌کند. دسته انتخاباتی «دولت‌ساز» نیز مسوولیت نصب این عکس‌ها در تابلوهای تبلیغاتی مربوط به جشن صدمین سالروز استقلال کشور را برعهده نمی‌گیرد. شماری از نهادهای ناظر بر انتخابات و دسته‌های انتخاباتی، نصب عکس‌های محمداشرف غنی در این تابلوها را نوعی سوء استفاده از یک مناسبت ملی و کمپین خلاف قانون به نفع این نامزد انتخابات ریاست جمهوری تفسیر کرده‌اند. کمیسیون شکایات انتخاباتی می‌گوید که این موضوع را پی‌گیری می‌کند.
طی روزهای اخیر تابلوهای تبلیغاتی زیادی مربوط به جشن صدمین سالروز استقلال در ساحات مختلف بزرگ‌شهرها و هم‌چنان بر فراز شماری از ادارات دولتی نصب شده است. کابل، هرات و مزارشریف از بزرگ‌شهرهایی است که از این دست تابلوها در آن‌ها به وفور دیده شده است. با این حال، قرار گرفتن عکس‌های محمداشرف غنی، رییس جمهور بر حال و نامزد انتخابات ششم میزان، روی این تابلوهای تبلیغاتی با واکنش‌ها و انتقاداتی همراه شده است.
فریدون الهام، معاون اداره امور و معاون کمیسیون مسوول برگزاری جشن صدمین سالروز استقلال، می‌گوید که نصب عکس‌های محمداشرف غنی در تابلوهای تبلیغاتی مربوط به این جشن، کار اداره امور و این کمیسیون نیست. الهام افزود، تابلوهای تبلیغاتی که تا کنون اداره امور و کمیسیون مسوول برگزاری جشن صدمین سالروز استقلال کشور در ساحات مختلف نصب کرده، فاقد عکس است و حتا عکس خود شاه امان‌الله خان نیز در آن‌ها وجود ندارد. این مقام اداره امور گفت، مسوولیت تابلوهای تبلیغاتی که در آن‌ها عکس اشرف غنی و امان‌الله خان کنار هم قرار دارد، برعهده «شرکت‌ها و افرادی» است که این تابلوها را تهیه و نصب کرده‌اند و اداره امور در این زمینه مکلف به پاسخ‌گویی نیست.
دسته انتخاباتی «دولت‌ساز» نیز مسوولیت نصب عکس‌های محمداشرف غنی در تابلوهای تبلیغاتی مربوط به جشن صدمین سالروز استقلال کشور را برعهده نمی‌گیرد. غفوراحمد جاوید، سخنگوی دسته انتخاباتی «دولت‌ساز» می‌گوید که مسوول برگزاری جشن استقلال کمیسیونی است که توسط اداره امور ایجاد شده و دسته انتخاباتی «دولت‌ساز» هیچ نقشی در این خصوص ندارد. به گفته او، درباره این‌که عکس‌های محمداشرف غنی چرا روی تابلوهای تبلیغاتی جشن صدمین سالروز استقلال کشور نصف شده، باید اداره امور پاسخ بدهد. جاوید از جانب دیگر افزود که احتمال دارد نصب عکس‌های اشرف غنی در این تابلوها کار شرکت‌های خصوصی باشد که این تابلوها را به صورت «دلخواه» تهیه کرده‌اند.
در تابلوی تبلیغاتی مربوط به جشن صدمین سالروز استقلال کشور که بر فراز اداره شهرداری کابل نصب شده است، عکس‌های محمداشرف غنی و شاه امان‌الله خان در دو گوشه آن قرار گرفته است. روی این تابلو به دو زبان ملی پشتو و دری نوشته شده است: «صدمین سالگرد استقلال کشور مبارک!»
در تابلوی دیگری که به تازه‌گی بر دیوار اداره اترا نقاشی شده است، عکس محمداشرف غنی بزرگ‌تر از عکس امان‌الله خان دیده می‌شود. در این تابلو شاه امان‌الله خان پشت سر محمداشرف غنی قرار گرفته است. مضمون تابلوی نصب شده بر دیوار اترا نیز همان مضمونی است که در تابلوی نصب شده بر فراز اداره شهرداری موجود است: «صدمین سالگرد استقلال کشور مبارک!».
اداره شهرداری کابل می‌گوید که تابلوهای تبلیغاتی جشن استقلال که در آن‌ها عکس‌های محمداشرف غنی موجود است، هدف انتخاباتی را دنبال نمی‌کند. نرگس مومند، سخنگوی اداره شهرداری کابل، به روزنامه ۸صبح گفت که این تابلوها پیش از شروع کارزارهای انتخاباتی نصب شده بود و بعضی از آن‌ها اخیراً تنها بازسازی شده است. خانم مومند نیز مشخص نکرد که مسوول تهیه و نصب این تابلوها کدام نهاد است. او اما تصریح کرد که شهرداری کابل تنها در برابر تابلوهایی پاسخ‌گو است که در آن‌ها «لوگو»ی این اداره موجود باشد. نرگس مومند هم‌چنین افزود در صورتی که محرز شود از تابلوهای مربوط به جشن استقلال استفاده کمپینی برای انتخابات صورت می‌گیرد، شهرداری ملزم است تا این تابلوها را جمع‌آوری کند.
با توجه به هم‌زمانی دو کارزار برای برگزاری انتخابات و جشن استقلال، شماری از دسته‌های انتخاباتی از قرار گرفتن عکس محمداشرف غنی روی تابلوهای تبلیغاتی مربوط به این جشن انتقاد کرده‌اند. محمد واعظی، سخنگوی دسته انتخاباتی «صلح و اعتدال» به رهبری محمدحنیف اتمر، می‌گوید که این عکس‌ها به منظور کمپین انتخاباتی به دستور مستقیم محمداشرف غنی روی تابلوهای تبلیغاتی جشن استقلال نصب شده و یک کار خلاف قانون است. به گفته او، «حتا اگر کارزارهای انتخاباتی را هم در نظر نگیریم، نصب عکس‌های محمداشرف غنی به عنوان کسی که مأموریت‌اش به عنوان رییس جمهور پایان یافته است، در تابلوهای جشن استقلال مجاز نیست.» واعظی تأکید کرد که محمداشرف غنی برای روپوش گذاشتن روی کارنامه «سیاه» خود در پنج سال گذشته، در حال یاری‌جویی از عکس‌های شاه امان‌الله خان است و وانمود می‌کند که پیرو شاه ترقی‌خواه و مشروطیت‌طلب کشور است. به گفته او، این در حالی است که هیچ نسبت فکری و اخلاقی میان این دو برقرار نیست و محمداشرف غنی جز استفاده کمپینی از جشن صدمین سالروز استقلال کشور، هدف دیگری در سر ندارد.
در همین ارتباط، مسوولان شماری از نهادهای ناظر بر انتخابات نیز واکنش نشان داده‌اند. یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان یا «فیفا»، می‌گوید که شرایط ایجاب نمی‌کند تا عکس‌های محمداشرف غنی روی تابلوهای تبلیغاتی جشن استقلال نصب شود. رشید افزود که محمداشرف غنی باید این حساسیت را درک کند و اجازه ندهد که اقداماتی مربوط به جشن استقلال از سوی نامزدان رقیب او، کمپین انتخاباتی تفسیر شود. رییس اجرایی فیفا تصریح کرد که این نهاد پیش‌تر از حکومت خواسته بود که جشن صدمین سالروز استقلال کشور را طوری برگزار کنند که به نفع یا به ضرر هیچ یک از نامزدان انتخاباتی تمام شود. یوسف رشید گفت، اکنون که عکس‌های محمداشرف غنی روی تابلوهای جشن استقلال نصب شده، ایجاب می‌کند که کمیسیون شکایات انتخاباتی این موضوع را با دقت پی‌گیری کند.
با این حال، محمدقاسم الیاسی، دبیر و سخنگوی کمیسیون شکایات انتخاباتی، می‌گوید: «هر اقدامی که خلاف کدهای رفتاری و لایحه کارزارهای انتخاباتی باشد، تخلف انتخاباتی تلقی می‌شود.» الیاسی درباره این‌که آیا نصب عکس‌های محمداشرف غنی روی تابلوهای تبلیغاتی جشن استقلال، ناقض لایحه کارزارهای انتخاباتی است یا نه، به صراحت ابراز نظر نکرد. او اما تأکید کرد که کمیسیون شکایات انتخاباتی این موضوع را پی‌گیری می‌کند و پس از پی‌گیری، موضع خود در این باره را به صورت صریح اعلام خواهد کرد.
در لایحه کارزارهای انتخاباتی، محدودیت‌هایی برای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری در استفاده از منابع و امکانات دولتی و اماکن عامه وضع شده است. این محدودیت‌ها در بندهای نهم و سیزدهم ماده پنجم و بند دوم ماده ششم و بندهای سوم، چهارم و هفتم ماده هفتم این لایحه تسجیل شده است. طبق مفاد این سه ماده، استفاده از نشانه‌ها، منابع و اماکن دولتی، ملکیت و دارایی عامه در پیکارهای انتخاباتی ممنوع است. هم‌چنان مسوولان و کارکنان دولتی اجازه ندارند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در کارزارهای انتخاباتی شرکت کنند و یا اماکن دولتی را برای استفاده کمپینی در اختیار نامزد/ نامزدان مشخص قرار دهند. با توجه به این موارد، نصب عکس‌های محمداشرف غنی با استفاده از بودجه دولت روی تابلوهای جشن استقلال به عنوان یک رویداد ملی و هم‌چنان نصب این تابلوها در اماکن دولتی، نوعی کمپین انتخاباتی به نفع محمداشرف غنی و خلاف لایحه پیکارهای انتخاباتی تلقی شده است.
شاه امان‌الله خان که به نام شاه مشروطه‌خواه و تجددطلب شهرت دارد، در ۲۸ اسد ۱۲۹۸ خورشیدی، استقلال افغانستان را از بریتانیا حصول کرد. امسال حکومت در نظر دارد صد ساله‌گی استقلال کشور را با اجرای حدود ۱۲۳ برنامه مختلف و هزینه بیش از ۳۸۴ میلیون افغانی جشن بگیرد. تا برگزاری این جشن تنها ۱۳ روز باقی مانده است. انتخابات ریاست جمهوری نیز قرار است در ششم میزان، حدود یک ماه پس از جشن استقلال، برگزار شود.
