• 8AM.MEDIA
  • پښتو ویب‌پاڼه
  • English Website
  • اۉزبېکچه ویب‌سایت
  • آرشیو ویب‌سایت قبلی
یکشنبه 19 قوس 1402
روزنامه ۸صبح
  • صفحه نخست
  • اخبار
    • افغانستان
    • جهان
  • گزارش‌ها
    • گزارش‌های روز
    • گزارش‌های تحقیقی
  • مصاحبه‌ها
  • تحلیل و یادداشت
  • زنگ اول
  • جامعه
    • دموکراسی و حقوق بشر
    • حقوق زنان
    • محیط زیست
  • اقتصاد و توسعه
  • فرهنگ و هنر
    • ادبیات
    • سینما
    • موسیقی
    • داستان
    • هنر تجسمی
  • ورزش
  • ویژه‌ها
    • دوسالگی سقوط و حاکمیت دوباره طالبان
    • سخن زن
    • صفحه گزارش ویژه ملا هبت‌الله
    • صفحه‌ی ویژه ایستادگی برای آموزش
    • صفحه ویژه نصاب آموزشی در دوران حاکمیت طالبان
    • صفحه ویژه نوروز
    • صفحه ویژه ۸ مارچ
    • صفحه ویژه تحولات اوکراین
  • ارتباط با ما
    • درباره ما
    • ارسال مقاله
    • تماس با ما
    • درخواست تبلیغات
بدون نتیجه
نمایش همه نتایج
  • صفحه نخست
  • اخبار
    • افغانستان
    • جهان
  • گزارش‌ها
    • گزارش‌های روز
    • گزارش‌های تحقیقی
  • مصاحبه‌ها
  • تحلیل و یادداشت
  • زنگ اول
  • جامعه
    • دموکراسی و حقوق بشر
    • حقوق زنان
    • محیط زیست
  • اقتصاد و توسعه
  • فرهنگ و هنر
    • ادبیات
    • سینما
    • موسیقی
    • داستان
    • هنر تجسمی
  • ورزش
  • ویژه‌ها
    • دوسالگی سقوط و حاکمیت دوباره طالبان
    • سخن زن
    • صفحه گزارش ویژه ملا هبت‌الله
    • صفحه‌ی ویژه ایستادگی برای آموزش
    • صفحه ویژه نصاب آموزشی در دوران حاکمیت طالبان
    • صفحه ویژه نوروز
    • صفحه ویژه ۸ مارچ
    • صفحه ویژه تحولات اوکراین
  • ارتباط با ما
    • درباره ما
    • ارسال مقاله
    • تماس با ما
    • درخواست تبلیغات
بدون نتیجه
نمایش همه نتایج
روزنامه ۸صبح
بدون نتیجه
نمایش همه نتایج

خواهرجان، با من ازدواج میکنی؟!

۸صبح ۸صبح
3 سنبله/شهریور 1398 - Aug 25, 2019

عصمت الله جعفری

یک روز جمعه، از کنار مسجدی می‌گذرم. امام جمعه در خطبه نماز جمعه، جوانان را نصیحت می‌کند: «در مکتب، دانشگاه و هر جای دیگر، در روابط‌تان با خواهران‌تان محتاط باشید.» در مسیر رفتن به دانشگاه، شاگرد راننده را می‌بینم که با صدای بلند فریاد می‌زند: «خواهرها، کرایه‌های‌تان را آماده کنید.» در راهرو دانشکده قدم می‌زنم. دختر و پسری را می‌بینم که روی راه‌پله نشسته‌اند و می‌دانم باهم نسبت خانواده‌گی ندارند. دختر به پسر می‌گوید: «لالا جان، فایل‌هایم را فردا بیار.» در برنامه‌ای شرکت می‌کنم. دختر خانمی می‌آید و با احترام می‌گوید: «برادر عزیز، لطفاً حاضری را امضا کنید.» این رفتارها برای ما خیلی عادی جلوه می‌کند و زنده‌گی روزمره ما آکنده از این مصداق‌ها است. اما این وضعیت همیشه برایم پرسش‌برانگیز بوده است. چرا یکی از شخصی‌ترین مفاهیم زنده‌گی ما تا این حد کاربرد عمومی دارد؟ مگر نه این‌که نسبت خواهر‌برادری تحریم مراودات و مناسبات جنسی به همراه می‌آورد؟ آیا کاربرد عام این مفاهیم، نمایان‌گر تناقض مهم در رویکرد نظری و عملی فرهنگ ما نیست؟ این مقاله تلاش می‌کند با استفاده از بینش جامعه‌شناختی، به پرسش‌های فوق پاسخ دهد.

 

آغاز…

نگارنده در خلال پاسخ‌دادن به پرسش‌های مذکور، با افراد مختلف از راننده‌گان تاکسی، عالمان دین، دختران و پسران دانشگاهی تا متخصصان صحبت کرده است؛ طوری‌که برآیند آن، در قالب سه مقوله مهم قابل دسته‌بندی است. یک، توجیه‌های متفاوت از کاربرد مفاهیم خواهر و برادر در نزد افراد مختلف وجود دارد. بخشی از این توجیه‌ها در منابع و آموزه‌های دینی طرح می‌شود و دسته‌های دیگر از منابعی چون غیرت ناموسی، حس امنیت و تعلق و مشروعیت‌دادن به روابط فراجنسیتی تغذیه می‌نمایند. ضمناً، طیف دیگری از دیدگاه‌ها، کاربرد این مفهوم را توأم با اجبار اجتماعی و ناشی از ناچاری عنوان می‌کنند. دو، ماهیت توجیه‌ها در نزد مردان و زنان یک‌سان نیست. سه، کاربرد مفاهیم خواهر و برادر در مناسبات انسان‌های مذکر و مونث با پی‌آمدهای مهم اجتماعی همراه است؛ طوری‌که تأثیرات آن‌ها برای هر دو جنس متفاوت است.

 

متن

تعدادی معتقد اند که کاربرد این مفاهیم ریشه در آموزه‌های دینی دارد؛ طوری‌که دین اسلام به منظور تأمین امنیت زنان و تضمین آرامش اجتماعی، تعلق عمومی را در قالب مفاهیم خواهر و برادری عمومیت داده است. به عنوان مثال، وقتی مردی به زنی خواهر خطاب کند، دیگر راه‌های استفاده و نگاه جنسی بسته می‌شود. از طرفی، این مفاهیم مردان را مجاز می‌کند تا در صورتی‌که تمامیت فردی یک زن از سوی مردان دیگر تهدید شود، مداخله نموده، مانند خواهر خودشان از او حمایت کنند. این توجیه غالباً در نزد مردان است و زنان در این زمینه برداشت متفاوت‌تری دارند. آنان معتقد اند که هرچند ممکن است نیت دین در این زمینه خیر باشد، ولی این سنت به مردان فرصت می‌دهد تا آنان تحت عنوان حمایت از زنان، خود مرتکب آزار و اذیت آنان شوند. ضمناً با استفاده از این مفهوم در بسیاری از موارد، از احساسات و اعتماد دختران و زنان سوء استفاده شده است. بنا بر این، بهتر است روابط زنان و مردان خارج از این لفافه تعریف شود تا زنان در قالب این مفاهیم اغوا نشوند. به علاوه، فعالان حقوق زن باورمند اند که این توجیه باعث می‌گردد استقلال فردی زنان نه تنها در محیط خانه که در فضای عمومی نیز محدود شود. به باور آنان، این توجیه به نفع زنان نیست، بلکه ساختارهای مردسالارانه را تقویت می‌کند.

گروه دیگری از مردان و زنان باورمند اند که این مفاهیم نشان می‌دهد که در جامعه، هر زن نه تنها ناموس بسته‌گان خونی و خویشاوندی‌اش است که ناموس تمام جامعه به حساب می‌آید. از همین‌رو، تمام مردان مکلف‌اند در قبال تمام زنان از غیرت مردانه و ناموسی برخوردار باشند. کارشناسان معتقد هستند که این باور، زمینه را برای افراط‌گرایی مردانه مساعد می‌سازد. به عقیده آنان، غیرت مردانه و ناموسی عامل بسیاری از خشونت‌ها بر زنان پنداشته می‌شود و موجودیت آن حتی در محیط خانه و خانواده مطلوب ارزیابی نمی‌شود چه رسد به محیط عمومی. تعدادی از دختران نیز براساس تجارب‌شان این بینش را به ضرر زنان می‌دانند و معتقد اند که بهتر است روابط‌های دختران و پسران از لفافه خواهر و برادری به هویت‌های مستقل دختر و پسر به عنوان دو انسان انتقال یابد. این دختران باور دارند که کاربرد مفاهیم خواهر و برادری ریشه در بی‌هویتی زنان دارد. هرچند بعضی از مردان و زنان معتقد اند که این توجیه زمینه را مساعد می‌سازد تا زنان و دختران در کنار مردان احساس امنیت بیش‌تری کنند، اما فعالان حقوق زن این رویکرد را امنیت‌زدا و تعلق‌آفرین عنوان می‌کنند که به هیچ عنوان به نفع زنان نیست.

تعدادی از دختران کاربرد این مفاهیم را اجبارآمیز می‌دانند. به عقیده آنان، از آن‌جایی‌که در گذشته مناسبات دختران و پسران بسیار محدود بود، امروزه این تصویر ایجاد گردیده است که مناسب و معقول‌ترین رابطه دختر و پسر، رابطه خواهر و برادری است. ضمناً، بعضی از دختران به خاطر این‌که از طرف دیگران مورد بدگمانی قرار نگیرند، سعی می‌کنند مناسبات‌شان با پسران را در لفافه خواهر و برادری شکل‌ ‌دهند. به باور بعضی از پسران، این لفافه ابزاری برای پسران و مردان است تا بتوانند سر صحبت با دختران و زنان را باز کنند تا از این طریق بتوانند به امیال جنسی‌شان نایل شوند. بعضی از فعالان حقوق زن نیز با این برداشت موافق هستند و معتقد اند که روابط دختر و پسر نباید در مصالح دروغین پنهان شوند. براساس این توجیه، دختران و پسران خودشان هم از کاربرد این لفافه‌ها راضی نیستند، اما ترس از برخورد جامعه باعث گردیده است آنان علی‌رغم میل باطنی‌شان، دست به دامن به این مفاهیم در مناسبات‌شان با پسران شوند.

پی‌آمدهای این رویکرد برای مردان و زنان یک‌سان نیست. طوری‌که براساس ادعاهای زنان از تجارب‌شان، کاربرد این مفاهیم نه تنها برای بهبود وضعیت زنان کمک نمی‌کند، بلکه دامنه محرومیت، محدودیت و مجبوریت آنان را تا عمومی‌ترین فضاها می‌گستراند. ضمنا، کاربرد این مفاهیم را مولد خشونت و افراط‌گرایی علیه زنان عنوان نموده‌اند و معتقد اند که این لفافه حتا هویت زنان را به عنوان انسان‌های مستقل زیر سوال می‌برد.

نتیجه‌گیری

کاربرد مفاهیم برادر و خواهر در مناسبات فراجنسیتی در جامعه افغانی بسیار عمومیت دارد. این مفاهیم از آن‌جایی‌که بسیار خصوصی‌اند، حکایت از تناقض جدی در رویکرد نظری و عملی فرهنگ افغانی دارد. به باور بسیاری‌ها، این مفاهیم صرفاً لفافه‌های است که در قالب طیف وسیعی از توجیه‌ها قابل تبیین است. تعدادی معتقد اند این که رویکرد ریشه در آموزه‌های دینی دارد. عده‌ای دیگر، خاستگاه آن را غیرت ناموسی، تأمین امنیت برای زنان و اجبار اجتماعی می‌دانند. هرچند مردان اعتقاد دارند که این لفافه‌ها به نفع زنان است، اما غالب زنان و فعالان حقوق زن این رویکرد را به ضرر زنان و ناقض هویت فردی و انسانی زنان می‌دانند. به علاوه، بعضی از مردان و پسران اعتقاد دارند که این لفافه‌ها ابزارهای برای کام‌جویی جنسی انسان مذکر است و می‌تواند برای بهبود وضعیت زنان مفید نباشد. در نهایت، این یک تناقض است که در عنوان مقاله به خوبی بازتاب یافته است.

ShareتوئیتارسالارسالShare

مطالب مرتبط

اخبار

بایدن به نقل از گواهان: حماس در جریان حمله بر اسراییل به زنان تجاوز کرده است

15 قوس/آذر 1402 - Dec 6, 2023
وضعیت بد حقوق بشری در افغانستان؛ زنان: سازمان ملل به لابی‌گران طالبان تریبون می‌دهد
حقوق زنان

وضعیت بد حقوق بشری در افغانستان؛ زنان: سازمان ملل به لابی‌گران طالبان تریبون می‌دهد

11 قوس/آذر 1402 - Dec 2, 2023
اخبار

دیده‌بان حقوق بشر: شمار بیشتر زنان معترض در زندان‌های طالبان به‌سر می‌برند

10 قوس/آذر 1402 - Dec 1, 2023

تازه‌ترین مطالب

نصرت حق‌پرست حریف استرالیایی‌اش را در امریکا شکست داد

نصرت حق‌پرست حریف استرالیایی‌اش را در امریکا شکست داد

21 دقیقه پیش
اوکراین طرح روسیه برای برگزاری انتخابات در مناطق «اشغالی» را محکوم کرد

اوکراین طرح روسیه برای برگزاری انتخابات در مناطق «اشغالی» را محکوم کرد

39 دقیقه پیش

طالبان خواستار همکاری روسیه در بخش مالداری با این گروه شدند

2 ساعت پیش

ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران: حاضریم طالبان را در امر مبارزه با مواد مخدر کمک کنیم

3 ساعت پیش

ریچارد بنت خواستار آزادی زنان معترض همزمان با «روز جهانی حقوق بشر» شد

4 ساعت پیش

پادکست

پادکست ۸صبح
پادکست ۸صبح

پادکست روزنامه ۸صبح برنامه‌های ضبط شده تویتتر اسپیس روزنامه ۸صبح می‌باشد که شام روزهای جمعه، به صورت زنده از طریق تویتتر روزنامه ۸صبح برگزار می‌گردد.
دربرنامه‌های توییتر اسپیس روزنامه ۸صبح که با حضور کارشناسان، تحلیل‌گران و فعالین سیاسی و مدنی برگزار می‌گردد، مسایل عمده و اساسی جامعه افغانستان به بحث گرفته می‌شود. در این برنامه‌ها، مخاطبان نیز فرصت پرسش و ابراز نظر دارند.
#8amSpaces @HashteSubhDaily

«سخن زن/۷:‌ از دنیای موسیقی تا دنیای آواره‌گی؛ «شب‌ها را در پارک‌های ایران صبح کردم
«سخن زن/۷:‌ از دنیای موسیقی تا دنیای آواره‌گی؛ «شب‌ها را در پارک‌های ایران صبح کردم
Episode play icon
«سخن زن/۷:‌ از دنیای موسیقی تا دنیای آواره‌گی؛ «شب‌ها را در پارک‌های ایران صبح کردم
Episode play icon
سخن زن/۶: کودکی در لباس عروس؛ از ظلم پدر تا خزیدن به خانه شوهر
Episode play icon
پادکست هفتگی/۲۹: اخراج پناه‌جویان افغان از پاکستان: قصه تلخ مهاجرت و بی‌وطنی
Episode play icon
سخن زن/۵: مردن در زیر درخت توت؛ قتلی که خودکشی خوانده شد
Episode play icon
پادکست هفتگی/۲۸: روز ملی زبان اوزبیکی و راه‌اندازی بخش اوزبیکی در روزنامه ۸صبح
Episode play icon
سخن زن/۴:خاطرات کاج؛ ضجه‌های مادران در سوگ فرزندان‌شان
Episode play icon
پادکست هفتگی/۲۷: گفت‌وگوی روایت‌ها (۱)؛ چیستی روایت و رابطه آن با شکل‌گیری جریان‌های سیاسی
Episode play icon
پادکست هفتگی/۲۶: روابط افغانستان و پاکستان: گذشته سیاه، آینده تاریک
Episode play icon
سخن زن/۳: آزاد شدم، اما به قیمت جان و‌ جوانی
Episode play icon
پادکست هفتگی/۲۵: گفت‌وگوی روایت‌ها (۲)؛ چپ‌گرایی در افغانستان
Search Results placeholder

پربازدیدترین مطالب

  • وضعیت هزاره‌ها در رژیم طالبان؛ ۱۳ تن در یک ماه در هرات ترور شدند

    ترکیه به‌دلیل شکایت ایران امیر تتلو را بازداشت کرد

    0 shares
    Share 0 توئیت 0
  • وزارت امور خارجه؛ از اشراف‌زاده‌های سلطنتی تا آقازاده‌های جمهوری

    0 shares
    Share 0 توئیت 0
  • خروج فاجعه‌بار امریکا از افغانستان؛ آیا احتمال حمله نظامی مجدد وجود دارد؟

    0 shares
    Share 0 توئیت 0
  • نبیل در واکنش به سخنان عبداللهیان: از هم فکری آخوند و طالب نمی‌توان توقع بیشتر داشت

    0 shares
    Share 0 توئیت 0
  • حکمتیار، مهره سوخته

    0 shares
    Share 0 توئیت 0
روزنامه ۸صبح

پرخواننده‌ترین روزنامه‌ افغانستان
صاحب امتیاز: سنجر سهیل
ایمیل: [email protected]
رئیس اجرایی: پرویز کاوه
ایمیل: [email protected]
مدیر مسوول: محمد محق
ایمیل: [email protected]
سردبیر: علی نظری
دبیر گزارش‌ها: امین کاوه
تحلیل‌گر: شجاع‌الدین امینی
پذیرش مقالات و اعلان: [email protected]

تازه‌ترین مطالب

نصرت حق‌پرست حریف استرالیایی‌اش را در امریکا شکست داد

نصرت حق‌پرست حریف استرالیایی‌اش را در امریکا شکست داد

21 دقیقه پیش
اوکراین طرح روسیه برای برگزاری انتخابات در مناطق «اشغالی» را محکوم کرد

اوکراین طرح روسیه برای برگزاری انتخابات در مناطق «اشغالی» را محکوم کرد

39 دقیقه پیش

طالبان خواستار همکاری روسیه در بخش مالداری با این گروه شدند

2 ساعت پیش

ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران: حاضریم طالبان را در امر مبارزه با مواد مخدر کمک کنیم

3 ساعت پیش

© کپی‌رایت 2023؛ کلیه حقوق برای روزنامه 8صبح محفوظ است.

بدون نتیجه
نمایش همه نتایج
برگشت به 8am.media
پښتو ویب‌پاڼه
English Website
اۉزبېکچه ویب‌سایت
  • صفحه نخست
  • اخبار
    • افغانستان
    • جهان
  • گزارش‌ها
    • گزارش‌های روز
    • گزارش‌های تحقیقی
  • مصاحبه‌ها
  • تحلیل و یادداشت
  • زنگ اول
  • جامعه
    • دموکراسی و حقوق بشر
    • حقوق زنان
    • محیط زیست
  • اقتصاد و توسعه
  • فرهنگ و هنر
    • ادبیات
    • سینما
    • موسیقی
    • داستان
    • هنر تجسمی
  • ورزش
  • ویژه‌ها
    • دوسالگی سقوط و حاکمیت دوباره طالبان
    • سخن زن
    • صفحه گزارش ویژه ملا هبت‌الله
    • صفحه‌ی ویژه ایستادگی برای آموزش
    • صفحه ویژه نصاب آموزشی در دوران حاکمیت طالبان
    • صفحه ویژه نوروز
    • صفحه ویژه ۸ مارچ
    • صفحه ویژه تحولات اوکراین
  • ارتباط با ما
    • درباره ما
    • ارسال مقاله
    • تماس با ما
    • درخواست تبلیغات

© کپی‌رایت 2023؛ کلیه حقوق برای روزنامه 8صبح محفوظ است.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

This website uses cookies. By continuing to use this website you are giving consent to cookies being used. Visit our Privacy and Cookie Policy.