طالبان و تروریسم؛ جنگ یا قطع رابطه؟

هرچند گفتوگوها میان نمایندهگان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان در پیوند به توافق صلح در افغانستان وارد نهمین دور شده است، اما هنوز هم روشن نیست که پس از توافق احتمالی صلح میان دو طرف، گروه طالبان در برابر گروههای تروریستی مبارزه خواهد کرد و یا تنها قطع رابطه.
زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان، همواره میگوید که یکی از دو موضوع اصلی گفتوگوهایش با نمایندهگان گروه طالبان، قانع ساختن این گروه برای «مبارزه» با گروههای تروریستی است، اما رییس جمهور غنی میگوید که محور مذاکرات امریکا و طالبان مبارزه با تروریسم نیست، زیرا به سخن آقای غنی، طالبان هیچگاهی با گروههای تروریستی مبارزه نخواهند کرد. آنچه را رییس جمهور غنی متصور میداند، قطع رابطه طالبان با گروههای تروریستی است، نه مبارزه با این گروهها.
آقای غنی، گروه طالبان را زمینهساز بستر تروریسم بینالمللی عنوان کرده گفته است که بدون همکاری این گروه، انجام فعالیتهای مخربانه در کشور ممکن نیست. رییس جمهور غنی پنجشنبهشب (۳۱ اسد) در یک مصاحبه تلویزیونی با «طلوع نیوز» به گونه واضح گفت: «طالب تعهد جنگیدن با گروههای تروریستی را نداده، بلکه تعهد قطع رابطه با این گروهها را داده است.»
از سوی دیگر اما آقای خلیلزاد در جریان هفتمین دور دیدار رسمیاش با نمایندهگان گروه طالبان در قطر در صفحه توییترش به وضاحت بحث مبارزه با تروریسم را مطرح کرده است. او نوشته است: «ما در هر چهار بخشِ توافقنامه صلح، پیشرفت قابل ملاحظه داشتیم.» نماینده ویژه امریکا این چهار بخش را توضیح داده و افزوده است که این چهار بخش شامل «تضمینات در مبارزه با تروریسم، خروج نیروها، شرکت در دیالوگ و مذاکرات بینالافغانی و آتشبس جامع و دایمی» میباشد.
با این وصف، شماری از آگاهان مسایل سیاسی که جزییات مذاکرات امریکا و طالبان را زیر نظر دارند، به این باور هستند که ارگ ریاست جمهوری از محتوای گفتوگوهای جاری میان امریکا و گروه طالبان آنچنانی که لازم است، در جریان قرار ندارد. این آگاهان میگویند همزمان با بحث خروج نیروهای کامل امریکایی از افغانستان، امریکا از طالبان خواسته است که تضمینی ارایه کند تا خاک افغانستان پس از خروج نیروهای کامل امریکایی در برابر امریکا و کشورهای دیگر استفاده نخواهد شد. وحید مژده، آگاه مسایل سیاسی میگوید، استفاده نشدن خاک افغانستان در برابر کشورهای دیگر به این معنا است که طالبان باید در برابر گروههای تروریستی دیگر مبارزه کنند و نگذارند این گروهها در افغانستان جایگاه داشته باشند. آقای مژده افزود، محمداشرف غنی به عنوان رییس جمهور کشور یا از جریان گفتوگوهای آقای خلیلزاد با نمایندهگان طالبان خبر ندارد و یا هم در این مورد تجاهل میکند. این در حالی است که داعش، القاعده، شبکه حقانی، جیش محمد و شماری از گروههای دیگر از این پیش مسوولیت شماری از حملات مسلحانه، انتحاری و انفجاری را در بخشهای مختلف کشور پذیرفتهاند. همچنان ادعاهایی مطرح شده است که در کنار این گروهها، دهها مجموعه دیگر نیز مشغول فعالیتهای تروریستی در افغانستان میباشند.
هرچند گروه طالبان بارها گفتهاند که با هیچ گروه تروریستی دیگری در ارتباط نیستند، حکومت افغانستان اما این گروه را بستر تروریسم جهانی عنوان کرده و گفته است که بدون این بستر فعالیت گروههای دیگر تروریستی در افغانستان ممکن نیست. بحث قطع رابطه گروه طالبان با گروههای تروریستی و یا مبارزه طالبان با این گروهها، در حالی مطرح میشود که گفتوگوها میان نمایندهگان امریکا و طالبان در قطر وارد نهمین دور شده است.
این دور گفتوگوها پسازظهر پنجشنبه، ۳۱ اسد، آغاز شده و روشن نیست برای چه مدتی دوام خواهد کرد. زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان و شیرمحمدعباس استانکزی، رییس پیشین دفتر سیاسی طالبان در قطر رهبری دو طرف مذاکره را به دوش دارند. گروه طالبان تأیید کردهاند که در این دور گفتوگوها، اسکات میلر، فرمانده عمومی نیروهای ناتو در افغانستان نیز حضور دارد. آقای خلیلزاد، همزمان با آغاز سفرش به قطر در برگه توییترش نوشته است که آماده توافق روی موارد حل ناشده است و از جانب طالبان نیز خواست که برای رسیدن به توافق روی این موارد آماده باشند. از سویی هم، مایک پمپیو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا، ابراز امیدواری کرده است که توافق صلح با طالبان تا اول ماه سپتمبر (یک هفته دیگر) نهایی شود.
نمایندهگان امریکا و گروه طالبان از ماه میزان سال گذشته به این سو در تلاش یافتن راه حل سیاسی برای پایان جنگ در افغانستان هستند. خروج نیروهای نظامی امریکا از افغانستان و تضمین مبارزه طالبان با گروههای تروریستی، محور این گفتوگوها عنوان شده است، اما دو طرف تا کنون روی جزییات این دو مورد به توافق نرسیدهاند. قرار است پس از توافق ابتدایی میان دو طرف، روی برقراری آتشبس فراگیر و آغاز گفتوگوهای مستقیم طالبان با هیأت همهشمول دولت افغانستان نیز بحث شود.
وزارت دولت در امور صلح، میگوید هیأت پانزده نفری گفتوگوکننده با گروه طالبان تشکیل شده و ترکیب این هیأت از تنوع سیاسی، اجتماعی و قومی برخوردار است. همچنان رییس جمهور غنی میگوید که با روشن شدن تاریخ دقیق مذاکرات مستقیم میان دولت با گروه طالبان، اسامی اعضای این هیأت را همهگانی خواهد ساخت. طالبان اما از این پیش گفتهاند که اسامی اعضای این هیأت باید زودتر همهگانی شود تا از حضور سایر احزاب و جهتهای سیاسی کشور در آن اطمینان حاصل کنند.