طالبان اگر می‌آیند بدون کشتار بیایند!
سیف‌الدین احمدی، نویسنده و استاد دانشگاه
هشتمین دور از مذاکرات صلح میان زلمی خلیل‌زاد نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه امریکا و طالبان در قطر پایان یافت. تا کنون اما به گفته‌ی سخنگوی ریاست‌جمهوری افغانستان، جزییات پیش‌نویس توافقنامهی صلح امریکا با طالبان به دسترس رهبران حکومت قرار نگرفته است. هم‌زمان با پیش‌رفت گفتگوهای صلح اما غیرنظامیان هر روزه قربانی حملات انفجاری طالبان می‌شوند. در موارد این چنینی طالبان حتا مسوولیت حملاتی را که بیش‌ترین قربانی آن غیرنظامیان‌اند، به دوش می‌گیرند.
توجه بر عدم تلفات افراد بی‌طرف و یا غیرنظامیان در جنگ، یکی از اصول اساسی جنگ‌ها است که در طول تاریخ و در میان فرهنگ‌های مختلف از جمله اسلام بر آن تاکید شده است. مگر در بسیاری موارد طرف‌های جنگ از جمله طالبان، گویی که قواعد بازی را مراعات نمی‌کنند. نیروهای نظامی دولت هم در این راستا اشتباهات زیادی را مرتکب می‌شوند. اما تلفات غیرنظامیان توسط حملات هوایی نیروهای خارجی، طرف دیگر قضیه است که نمی‌شود از آن چشم‌پوشی کرد.
در افغانستان غیرنظامیان از جمله آسیب‌پذیرترین قشر طرف جنگ استند که علاوه بر بحران بی‌کاری، فقر، آواره‌گی و فساد گسترده در نهادهای حکومتی از این ناحیه نیز متضرر می‌شوند. هر چند از آغاز گفت‌وگوهای صلح تا این‌دم امیدها بر پایان جنگ دوخته شده، اما آینده‌ی مبهم سیاسی، ادامه‌ی جنگ و مهم‌تر از آن کشتار غیرنظامیان در لابه‌لای گفت‌وگوهای صلح، امید بر پایان جنگ را به ناامیدی بدل کرده است.
پافشاری حکومت به ویژه رییس‌جمهور بر انتخابات، و نیز کم‌رنگ بودن پیکارهای انتخاباتی و حتا توقف پیکارهای انتخاباتی تیم «صلح و اعتدال» به رهبری محمد حنیف اتمر، هم‌چنان تاکید صلح توسط زلمی خلیل‌زاد نماینده‌ی ویژه‌ی امریکا برای صلح افغانستان و جان‌بس سفیر امریکا در کابل و «تادامچی یاماموتو» نماینده‌ی سیاسی سازمان‌ملل در افغانستان، به پیش‌رفت گفت‌وگوهای صلح، از موارد اند که بحث اولویت صلح بر انتخابات را برجسته می‌سازد. چنان‌که خلیل‌زاد در مصاحبه‌اش با رادیو آزادی بیان داشت: “سیاست فعلی امریکا صلح است؛ صلح اولویت دارد.”
اگر قرار باشد که اولویت امریکا پیرامون افغانستان، صلح باشد -چیزی که از واقعیت فهم می‌شود- مساله انتخابات مطابق آنچه خلیل‌زاد آن را مشروط بر نتیجه‌ی توافق گفت‌وگوهای بین‌الافغانی می‌خواند، بدون شک طالبان به عنوان یک طرف قضیه هیچ‌گاه به برگزاری انتخاباتی که دولت بر آن پافشاری دارد، در گفت‌وگوهای بین‌الافغانی تن نخواهند داد. از این‌جا می‌شود که امتیازدهی به طالبان و اولویت صلح امریکا بر انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان را به روشنی مشاهده کرد. ظاهراً هم‌پیمانان ایالات متحده با سیاست کنونی امریکا موافق استند. چنان‌که «ینس استولتنبرگ» سرمنشی عمومی ناتو پیرامون این موضوع گفته است: “آن گونه که یک‌جا به افغانستان آمده‌ایم، یک‌جا از افغانستان خارج خواهیم شد.”
شتاب‌زده‌گی امریکا بر آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی پس از امضای پیش‌نویس توافقنامهی صلح با طالبان نشان از دورنمای مبهم سیاسی است که بازهم قربانی اصلی آن مردم بی‌گناه افغانستان خواهند بود. فرض بر این‌که بحث صلح به بن‌بست انجامید، آیا طالبان در حملات‌شان در داخل شهرها بر کشتار غیرنظامیان ادامه خواهند داد؟ بدون شک هیچ گروهی نمی‌تواند از کشتار غیرنظامیان حقانیت خود را ثابت سازد، مگر این‌که روز تا روز نزد مردم و جامعه شرور برجسته گردد.
طالبان اگر می‌خواهند که بیایند و در آینده‌ی سیاسی افغانستان نقش بازی کنند، بدون کشتار غیرنظامیان بیایند. این گروه که جنگش را مشروعیت‌دینی می‌دهد، در حالی که اسلام بر نکشتن غیرنظامیان و حتا زنان، کودکان و کهن‌سالان در جریان جنگ تاکید زیاد دارد، اما طالبان هرازگاهی از این امر کوتاه می‌آیند. در هر چیز قاعده و اصول بازی وجود دارد، و در جنگ قاعده و اصول طوریست که بر غیرنظامیان آسیب نرسد. اگر چنین نشود نقش وفاداری آن‌ها برای مردم در آینده‌ی سیاسی افغانستان از همین اکنون پرسش‌برانگیز است.
