فرمان مولوی هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، در امر جلوگیری از کشت، تولید، خرید و فروش مواد مخدر تا این دم سودمند واقع نشده، بلکه بازار خرید و فروش تریاک در شماری از ولایتهای کشور را گرمتر ساخته است. طالبان در دور نخست حاکمیت بر افغانستان بخش عظیمی از نیازهای مالیشان را از رهگذر کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر تأمین میکردند.
مناطق زیر تسلط این گروه تقریباً در یک دهه گذشته نیز یکی از مراکز عمده تولید مواد مخدر در کشور شناخته میشد.
با تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، ملاهبتالله آخوندزاده، رهبر این گروه، در فرمانی کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر در کشور را منع کرد. فرماندهان و مسوولان محلی طالبان نیز تعهد کردهاند که این فرمان آخوندزاده را عملی خواهند کرد، اما این تعهد تاکنون جامه عمل نپوشده و طالبان نیز نتوانسته با قاچاق مواد مخدر وداع کنند. آن چه آشکار است، فرمان منع خريد و فروش مواد مخدر باعث شده بهای تریاک در بازارهای افغانستان افزایش یابد.
باشندهگان فراه میگویند که بهای تریاک در بازارهای ویژه این ولایت امسال بیش از هفت برابر نسبت به سال قبل افزایش یافته و شیره تریاک بدون هیچ ممانعتی بین کشاورزان و تاجران مواد مخدر معامله میشود.
گلابالدین، یکی از باشندهگان فراه است. او که از بازارهای خرید و فروش تریاک آگاهی کافی دارد، در صحبت با روزنامه 8صبح میگوید که بیشتر فرماندهان محلی طالبان در این ولایت امسال تریاک کشت کرده بودند و سود خوبی از بابت فروش این گیاه مخدر به دست آوردهاند. گلابالدین توضیح میدهد که یک کیلوگرام شیره تریاک سال پار بین سه تا چهار هزار افغانی خرید و فروش میشد، امسال اما هر کیلوگرام شیره تریاک تا 27 هزار افغانی در بازارهای ویژه معامله میشود. به گفته او، بهای شیره تریاک با گذشت هر روز در حال افزایش است.
فیصل، باشنده دیگر ولایت فراه است. او میگوید که فرماندهان طالبان بازارهای مواد مخدر این ولایت را به دست گرفته و از این طریق پولهای هنگفتی به دست میآورند. به گفته فیصل، در بازار مرکزهای ولسوالیهای فراه مواد مخدر مانند اجناس عادی خرید و فروش می شود و طالبان علاوه بر اینکه منع نمیکنند؛ بلکه با استفاده از افرادشان در تلاش کنترل بازارها هستند.
یک منبع معتبر در فراه تأیید میکند که علاوه بر بازار گرم خرید و فروش مواد مخدر، کارخانههای پروسس آن نیز در این ولایت فعال است. این منبع میگوید که در شماری از ولسوالیهای بکواه، بالابلوک و فراهرود این ولایت کارخانههای پروسس و تولید مواد مخدر بدون توقف فعالیت دارند. منبع تاکید میورزد که منطقه شیوان در ولسوالی بالابلوک فراه بهعنوان کان مواد مخدر شناخته میشود و همین اکنون کارخانههای تولیدی مواد مخدر، بهویژه تولید شیشه و هیرویین در این منطقه فعالیتهای شبانهروزی دارند. باشندهگان فراه توضیح میدهند که هیچگاهی شاهد همچون بازار گرم مواد مخدر در این ولایت نبودهاند.
به دنبال افزایش خرید و فروش مواد مخدر در فراه، ملا عبدالکریم جهادیار، معاون والی طالبان در این ولایت، ولسوالان، فرماندهان امنیه و بزرگان ولسوالیها را احضار کرده و برایشان گوشزد کرده که فرمان مولوی هبتالله را آن چنانی که لازم است، در مناطق زیر سلطهشان تطبیق کنند.
با توجه به بازار گرم تبادله شیره تریاک در فراه اما گمانهزنیهایی وجود دارد که فرمان رهبر طالبان برای فریب اذهان عامه صادر شده است. باشندهگان فراه میگویند که این احضاریه معاون والی طالبان برای فراه نیز نمایشی بیش نبوده است.
با این وصف، فراه تنها ولایتی نیست که مواد مخدر در آن خرید و فروش میشود. هرات ولایت دیگری است در غرب کشور که پس از تسلط طالبان، در شماری از ولسوالیهای آن کشت مواد مخدر گزارش شده است.
گزارشها میرساند که در ولسوالی ادرسکن هرات کوکنار بهگونه چشمگیری کشت شده و کشاورزان حاصلات کوکنار را نسبت به گذشته خوب توصیف کردهاند. بازار خرید و فروش تریاک در هرات اما به اندازه بازارهای فراه گرم نیست.
شیراحمد، باشنده ولسوالی شیندند ولایت هرات است. او 100 کیلوگرام تریاک خریداری کرده و منتظر افزایش بهای آن است که با فروش آن سود بیشتری به دست بیاورد. شیراحمد بهای یک کیلوگرام تریاک در این ولسوالی را حدود 30 هزار افغانی بیان میکند؛ در حالیکه او در بدل هر کیلوگرام تریاک 17 هزار افغانی داده است. به باور شیراحمد، تنها بازاری که در آن میتوان زودتر به پول هنگفتی دست یافت، همین بازار خرید و فروش مواد مخدر است.
این در حالی است که فصل کشت کوکنار در ولایتهای غربی کشور نزدیک است. کشاورزان قرار است تا ۲۰ روز دیگر زمینها را برای کشت کوکنار آماده بسازند. طالبان محلی در هرات و فراه اما هشدار دادهاند که مانع کشت کوکنار خواهند شد. این هشدارها اما نتوانسته کشاورزان را از کشت کوکنار باز دارد. منابع محلی در غزنی نیز به روزنامه 8صبح گفتهاند که طالبان محلی پس از برداشت شیره تریاک، وارد کشتزارهای کوکنار شده و بتههای کوکنار را تخریب کردهاند. عبدالسلام حنفی، معاون رییسالوزرای طالبان سه روز پیش در برنامه حسابدهی به ملت اعلام کرد که کشت، تولید، خرید و فروش مواد مخدر در کشور به صفر تقرب کرده است؛ اظهارات او اما با واقعیت میدانی کاملاً متفاوت است. گروه طالبان رابطه لاینفک با کشت، تولید، توزیع و خرید مواد مخدر دارند. آنان سالانه درآمد قابل ملاحظهای از این رهگذر به دست میآورند. افزایش فعالیت کارخانههای تولیدی و پروسس مواد مخدر نیز ثابت میسازد که فرماندهان طالبان عملاً در تلاش کنترل و انحصار بازار خرید و فروش مواد مخدر در افغانستان هستند.