هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل؛ جای افغانستان خالی است
هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در مقر این سازمان در نیویارک برگزار شده است. رهبران و نماینده‌گان ارشد دولت‌ها گردهم آمده‌اند تا در مورد «اعتمادسازی و احیای مجدد همبسته‌گی جهان، اهداف توسعه‌پایدار و تغییر اقلیم» گفت‌وگو کنند. به گفته این سازمان، سران کشورها راه حل‌هایی را برای چالش‌های درهم‌تنیده جهانی به منظور پیش‌برد صلح، امنیت و توسعه پایدار بررسی می‌کنند. نماینده‌گان ارشد دولت‌ها در حالی در مجمع عمومی سازمان ملل جمع شده‌اند که کرسی افغانستان برای سومین سالی متوالی خالی است و کسی از بحران سیاسی، اقتصادی و افزایش تهدیدات تروریستی صحبت نمی‌کند. با تسلط طالبان بر کشور، کرسی افغانستان در این سازمان به این گروه واگذار نشده و از سوی نماینده دولت پیشین سرپرستی می‌شود. منابع می‌گویند که سرپرست نماینده‌گی دایمی افغانستان در این نشست سخنرانی نمی‌کند، اما در شورای امنیت که در پایان نشست سازمان ملل برگزار می‌شود، در مورد وضعیت جاری در افغانستان صحبت خواهد کرد. با این حال، شماری از فعالان حقوق زنان تاکید می‌ورزند که مردم در سیطره حاکمیت طالبان صدایی ندارند و نماینده دولت پیشین باید رسالت و مسوولیت خود را در این زمینه ادا کند.
هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد از ۱۸- ۲۶ سپتامبر ماه جاری در مقر دایمی این سازمان، در شهر نیویارک ایالات متحده امریکا، در دست برگزاری است. در این نشست سران کشورهای عضو و نماینده‌گان دولت‌ها سخنرانی می‌کنند و از تعهدات خود در قبال جهان سخن می‌زنند. گفته می‌شود که وضعیت حقوق بشر به‌ویژه زنان در افغانستان، در کنار جنگ اوکراین و تغییرات اقلیمی در جهان، در نشست‌های چند‌روزه این مجمع، مورد بحث قرار گیرد.
سازمان ملل متحد گفته است این نشست در حالی برگزار می‌شود که زمین گرم‌تر شده، فقر و ناامنی غذایی شدت یافته، جنگ و نیازهای بشردوستانه در مقیاس هزینه‌ها افزایش یافته است. این سازمان هدف اساسی هفتادوهشتمین مجمع عمومی را «اعتمادسازی و احیای مجدد همبسته‌گی جهان و اهداف توسعه پایدار» تعیین کرده تا سران کشورها راه حل‌هایی را برای چالش‌های امنیتی، زیست‌محیطی و برقراری صلح و توسعه پایدار بررسی کنند.
نماینده‌گان دولت‌ها در حالی برای رای‌زنی تعاملات جهانی و رسیده‌گی به بحران‌های موجود و احتمالی صحبت می‌کنند که افغانستان دو سال‌واندی است که در بحران بشردوستانه و فقدان دولت انتخابی و مشروع به سر می‌برد. از طرف دیگر، فقر و گرسنه‌گی، مهاجرت و آواره‌گی، بی‌ثباتی و ناامنی به‌شدت در حال گسترش است و طالبان به جای حل مشکلات، به برپایی دادگاه‌های صحرایی، تیرباران کردن غیرنظامیان و نیروهای امنیتی پیشین، حذف زنان و سرکوب مخالفان خود، ادامه داده‌اند.
طالبان با تصرف کابل، بارها خواستار تحویل‌گیری نماینده‌گی دایمی افغانستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد شده‌اند. این گروه، سهیل شاهین، از اعضای بلندپایه خود را به نماینده‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل معرفی کرده است. سازمان ملل اما وظیفه نماینده دولت پیشین افغانستان در این سازمان را تمدید کرده است. همچنان طالبان از مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواسته است که تحریم‌های وضع‌شده بر این گروه را از میان بردارد.
گفتنی است که غلام‌محمد اسحاق‌زی، نماینده حکومت اشرف غنی، در هفتادوششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل از سخنرانی انصراف داد و بعدا استعفا کرد. پس از او، نصیراحمد فایق، سرپرستی نماینده‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد را بر‌عهده گرفته است.
آقای فایق سال گذشته اعلام کرد که در مجمع عمومی سخنرانی نمی‌کند. او گفته بود که بنا بر توافقی که قبل از این به میان آمده، نماینده‌گان افغانستان و میانمار در این نشست سخنرانی نمی‌کنند. آقای فایق در آن زمان یادآور شده بود که در نشست شورای امنیت سازمان ملل به نماینده‌گی از مردم افغانستان سخنرانی می‌کند.
این در حالی است که نام افغانستان در فهرست ابتدایی سخنرانان مشاهده شده، اما آقای فایق در این نشست سخنرانی نمی‌کند. منابع آگاه می‌گویند که قرار است که او «رویه سال گذشته» را دنبال کند. به گفته یک منبع، سرپرست نماینده‌گی دایمی افغانستان در این سازمان به تاریخ ۲۶ سپتامبر در نشست شورای امنیت سازمان ملل، سخنرانی خواهد کرد.
منابع می‌گویند که «سخنرانی و کرسی افغانستان در مجمع عمومی باهم وابسته» هستند. به گفته منابع، سرپرست نماینده‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد به خاطر حفظ کرسی کشور در این سازمان، سخنرانی نمی‌کند.
در همین حال شماری از شهروندان کشور و فعالان حقوق بشر، نماینده‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد را حق دولت مشروع و قانونی می‌دانند که از طریق مردم برگزیده شده باشد. به گفته آنان، سرپرست کنونی این نماینده‌گی مسوولیت و رسالت دارد که در شرایط بحرانی و خفقان‌آلود موجود، صدای خفته زنان و مردانی شود که از همه عرصه‌های زنده‌گی جمعی حذف شده و در برزخ ناامیدی گیر مانده‌اند.
شراره (مستعار) از فعالان حقوق زن، در وضعیت دشوار تحت سیطره حاکمیت طالبان زنده‌گی می‌کند. او می‌گوید که نماینده‌گی دایمی افغانستان فعلا تنها مرجعی است که می‌تواند در حضور سران جهان، صدای زنان و دختران افغانستان را بازتاب دهد؛ صدای کسانی که در بیش از دو سال گذشته به‌طور سیستماتیک و هدف‌مند از سوی گروه طالبان حذف شده‌اند.
این فعال حقوق زن تاکید می‌کند که سرپرست نماینده‌گی دایمی کشور در سازمان ملل، اگر در این مقطع زمانی نتواند صدای «خفته و در اسارت گیرافتاده» مردم افغانستان را بلند کند، هیچ کارآمدی دیگری نخواهد داشت. به گفته او، این کرسی حق مردم است و باید از آن در راستای منافع جمعی استفاده شود.
با این حال، شماری از شهروندان می‌گویند که افغانستان تحت حاکمیت طالبان به فراموشی سپرده شده و جهان باید متوجه تبعات رهایی کشور به دست گروه‌های «تروریستی» باشد. به باور آنان، سرپرست نماینده‌گی دایمی وظیفه دارد که در نبود دولت مشروع و قانونی به نماینده‌گی از مردم افغانستان سخنرانی کند و پیامدهای سلطه «گروهی متشکل از سازمان‌های تروریستی» را به جهان گوش‌زد نماید.
این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که رزا اوتونبایوا، رییس یوناما و نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان، در دیدار با امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، گفته است که صدای تمامی شهروندان افغانستان در این مجمع شنیده خواهد شد.
این در حالی است که آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، گفته است که زمان سازش برای فردای بهتر رسیده است و مردم به دنبال راهی برای خروج از آشفته‌گی کنونی جهان هستند. او از سران کشورها خواسته است که سیاست و دیپلماسی سازش را در پیش بگیرند.
دبیر کل سازمان ملل پیش از برگزاری مجمع عمومی این سازمان در یک نشست خبری تصریح کرده که مساله حقوق زنان و دختران در افغانستان محور همه نگرانی‌های جهان است و از موضوعات دستور کار سازمان ملل خواهد بود، در حالی که در سخنرانی افتتاحیه خود به این مورد اشاره‌ای نکرده است.
گفتنی است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارگان اصلی سیاست‌گذاری این سازمان است و شامل همه کشورهای عضو می‌شود. سازمان ملل ۱۹۳ عضو دارد که همه اعضای آن از رای مساوی برخوردار‌ند. این سازمان در ۲۴ اکتبر سال ۱۹۴۵ با هدف تامین امنیت جهان و آوردن صلح، گسترش روابط دوستانه و هماهنگی میان کشورهای جهان تاسیس شده است.
