نشست امنیتی هرات که در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، برگزار شده بود، روز گذشته پایان یافت. اشتراککنندهگان این نشست در فرجامین روز گفتوگوهایشان تاکید کردند که جامعه جهانی برای ایجاد دولت فراگیر و تامین حقوق زنان در افغانستان، توافق نظر دارد. کاردار سفارت امریکا برای افغانستان گفت که هنوز هم ایالات متحده بزرگترین کمککننده به افغانستان است. او سخن گفتن در مورد قانونی اساسی و انتخابات را زمانگیر خواند. نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان گفت که اگر طالبان حقوق اساسی شهروندان افغانستان را رعایت نکنند، اقدام از طریق دادگاه بینالمللی جرایم و تحریم این گروه میتواند در دستور کار این اتحادیه قرار گیرد. محسن داور، عضو پارلمان پاکستان، که بهصورت آنلاین در این نشست اشتراک کرده بود، گفت که طالبان مردم افغانستان را گروگان گرفتهاند.
کرن دیکر، کاردار سفارت امریکا برای افغانستان، در روز پایانی دهمین نشست امنیتی هرات گفت: «امریکا، روسیه، ایران و افغانها بر سر مساله حقوق زنان و ایجاد یک دولت همهشمول در افغانستان توافق نظر دارند و این یک مساله مهم است.» او افزود: «ما هنوز بزرگترین کمککننده افغانستان هستیم. ما در یک سال گذشته بیش از یک میلیارد دالر به افغانستان کمک کردهایم.»
کاردار سفارت امریکا تاکید کرد: «ما به طالبان کمک نمیکنیم؛ پول ما از طریق نهادهای سازمان ملل متحد برای کمکهای بشری و ایجاد ثبات اقتصادی مصرف میشود.» این مقام امریکایی تصریح کرد: «سخن گفتن در مورد قانون اساسی، انتخابات و یک روند سیاسی، مهم اما زمانگیر است. ما باید در حال حاضر تمرکز خود را بر این نکته که افغانها از بحران بشری موجود زنده بیرون شوند، حفظ کنیم.»
در همین حال توماس نیکلاسون، نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان که در دومین روز نشست امنیتی هرات سخنرانی میکرد، گفت: «برای ایجاد افغانستان باثبات ما نیاز به احیای یک روند جدی و طولانی داریم. طالبان مسوولیت دارند تا حقوق شهروندان افغانستان را در پرتو تعهدات افغانستان به قوانین بینالمللی رعایت کنند.»
نماینده اتحادیه اروپا برای افغانستان تاکید کرد که طالبان باید به مردم افغانستان پاسخگو باشند. به گفته او اگر طالبان به خواستهای جهانی و مردم افغانستان پاسخگو نشوند، این مساله تبعات زیادی برای آنها و مردم افغانستان خواهد داشت.
آقای نیکلاسون افزود: «در صورتی که آنان حقوق اساسی مردم را رعایت نکنند، خودشان را تغییر ندهند، حقوق شهروندی و بشری مردم را رعایت نکند، ما حتا میتوانیم از طریق دادگاه بینالمللی جرایم و وضع تحریم علیه طالبان اقدام کنیم.»
با این حال ماکسیم پشکوف، متخصص ارشد موسسه شرقشناسی اکادمی علوم روسیه که تحت نام «افغانستان: مسوولیت جهانی، رویکردهای همافزایی، نقش سازمان ملل متحد» سخنرانی میکرد، گفت که بعد از سقوط نظام جمهوری در افغانستان، کمکهای بینالمللی که ۴۵ درصد کل مصارف عمومی افغانستان را احتوا میکرد، متوقف شده است.
این متخصص ارشد روسی در دهمین نشست امنیتی هرات بر تعامل و همگرایی منطقهای تاکید کرد و افزود: «منطقه باید برای آینده ثبات، امنیت و اقتصاد منطقه تعامل کند. راه دیگری جز تعامل و همگرایی نداریم.»
افزون بر سخنرانانی که بهگونه حضوری در این نشست سخن گفتند، محسن داور، عضو پارلمان پاکستان که اجازه اشتراک در این نشست را از سوی دولت پاکستان نیافته بود، از طریق ویدیوکنفرانس صحبت کرد. آقای داور گفت که طالبان از یک سال به اینسو مردم افغانستان را گروگان گرفتهاند. او همچنان تاکید کرد که این گروه در یکسالهگی سلطهشان بر افغانستان، زنان را از جامعه حذف کردهاند.
جلسه پنجم این نشست در هوتل حیات ریجنسی شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، با محوریت «نوروزستان؛ میراث مشترک فرهنگی، همزیستی گروهی، همکاری منطقهای» برگزار شد. اشتراککنندهگان این نشست عناصر فرهنگی، تاریخی و زبانی در نورزستان یا کشورهای حوزه نوروز را ظرفیتی کلان برای همکاریهای سیاسی، اقتصادی و همگرایی منطقه خواندند.
حسین دهباشی، تاریخدان و مستندساز ایرانی، قاسمی سعدی، استاد دانشگاه ملی آموزشی تاجیکستان و عایشه صدیقی، عضو ارشد دانشگاه کینگز کالج لندن، از سخنرانان این جلسه بودند که بر اهمیت مشترکات فرهنگی برای رسیدن به راهحل در افغانستان تأکید کردند.
با این حال سنجر سهیل، صاحب امتیاز روزنامه ۸صبح، که جلسه هفتم و پایانی این نشست را گردانندهگی میکرد، از ابتکار انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان، میزبانی کشور تاجیکستان و مرکز مطالعات افغانستان و منطقه آقای پروفیسور قاسمشاه سکندر بهخاطر برگزاری این نشست ابراز قدردانی کرده است.
آقای سهیل در جریان صحبتهایش در نشست پایانی این گفتوگوها، افزود: «دوشنبه بهعنوان پایتخت جمهوری تاجیکستان و بهعنوان نام دومین روز هفته در تقویم فارسی، دارای ارزشها، تاریخ و خاطرات بسیاری است که پس از فروپاشی بیرحمانه جمهوری افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت، احساس میکنم در خانه هستم. من همیشه اینجا احساس در خانه بودن میکنم.»
صاحب امتیاز روزنامه ۸صبح، دهمین دور گفتوگوهای امنیتی هرات را برای ایجاد همگرایی منطقهای و تعامل سازنده با جهان مهم میخواند و بر نقش سازنده و تاثیر نشستهای مشابه تاکید کرد. به گفته آقای سهیل، برای ایجاد ساختار نظام سیاسی فراگیر و تامین عدالت اجتماعی، نیاز است نیروهای سیاسی و دانشگاهی برای آینده کشور رایزنی کنند.
در همین حال، سیاره دشتی، همسر فهیم دشتی، روزنامهنگار و رییس پیشین اتحادیه ژورنالیستان افغانستان، یکی از سخنرانان این نشست بود. او گفت: «جهان باید به خانوادههای قربانیان جنایات طالبان توجه کند.»
دهمین نشست امنیتی هرات در حالی پایان یافت که نزدیک به ۲۰۰ اشتراککننده از اروپا، امریکا و آسیا بر تشکیل دولت مشارکتی موقت و رعایت حقوق بشر بهویژه حقوق زنان، بهعنوان راه حل پایان دادن به مشکل افغانستان تأکید کردند.