هویت اعضای گفت‌وگوکننده صلح هنوز فاش نشده است
خلیل اسیر
وزارت دولت در امور صلح می‌گوید که بنا بر «ملاحظاتی» فعلاً نمی‌خواهد فهرست اعضای هیأت گفت‌وگوکننده دولت برای صلح با گروه طالبان را نشر کند. این وزارت در نهم اسد اعلام کرده بود که هیأت گفت‌وکننده دولت برای صلح با گروه طالبان تشکیل شده است. اکنون که پنج روز از اعلام این خبر گذشته است، مشخص نیست که چه کسانی عضو این هیأت هستند. با این حال، طبق معلومات کلی وزارت دولت در امور صلح، «هیأت گفت‌وگوکننده صلح مرکب از پانزده نفر است و در ترکیب آن تنوع سیاسی، اجتماعی و قومی افغانستان در نظر گرفته شده است.»
ناجیه انوری، سخنگوی وزارت دولت در امور صلح، روز یک‌شنبه، سیزدهم اسد، به روزنامه ۸صبح گفت که این وزارت بنا بر «ملاحظاتی» تصمیم گرفته است که فهرست اعضای هیأت گفت‌وگوکننده دولت برای صلح با گروه طالبان را فعلاً منتشر نکند. خانم نوری درباره این «ملاحظات» توضیح نداد. او اما تصریح کرد که هیأت گفت‌وگوکننده دولت متشکل از ۱۵ نفر است که در آن نماینده‌گان حکومت، احزاب سیاسی، جامعه مدنی و زنان حضور دارند.
وزارت دولت در امور صلح پیش‌تر گفته بود که هیأت گفت‌وگوکننده صلح متشکل از نماینده‌گان تمامی جهات سیاسی، اجتماعی و قومی افغانستان است و این هیأت به نماینده‌گی از دولت با در نظر داشت ارزش‌ها و دست‌آوردهای مردم طی سال‌های اخیر با گروه طالبان گفت‌وگو می‌کند. بعدتر بعضی از رسانه‌ها گزارش کردند که منابع «معتبر» نام‌های ۱۱ نفر از اعضای هیأت گفت‌وگوکننده دولت برای صلح با گروه طالبان را در اختیار آن‌ها قرار داده‌اند. طبق معلومات این منابع، حبیبه سرابی، شاه‌گل رضایی، عبدالحکیم منیب، محمد ناطقی، نادر نادری، حاجی دین‌محمد، حفیظ منصور، عالم خلیلی، عطاالله لودین، انوارالحق احدی و باتور دوستم، کسانی هستند که عضویت هیأت گفت‌وگوکننده دولت برای صلح با گروه طالبان را دارند. این منابع نام‌های چهار عضو دیگر این هیأت را فاش نکرده‌اند. اما وزارت دولت در امور صلح می‌گوید، فهرست نام‌هایی که توسط رسانه‌ها به نقل از منابع «معتبر» منتشر شده است، کذب است و صحت ندارد.
کسانی که نام‌های‌شان در این فهرست اعلام شده است، تا هنوز عضویت‌شان در هیأت گفت‌وگوکننده صلح را به صورت رسمی تأیید نکرده‌اند. از جانب دیگر هویت نماینده‌گان جامعه مدنی عضو این هیأت نیز فاش نشده است. عزیز رفیعی، رییس مجتمع نهادهای جامعه مدنی، می‌گوید که شنیده است نماینده‌گانی از نهادهای جامعه مدنی نیز در ترکیب هیأت گفت‌وگوکننده صلح شامل‌اند. رفیعی اما افزود که هنوز به صورت رسمی مشخص نشده است که شیوه گزینش این نماینده‌گان چگونه بوده و چه کسانی به عضویت این هیأت به نماینده‌گی از نهادهای جامعه مدنی در آمده‌اند.
وزارت دولت در امور صلح از جانب دیگر به تاریخ پنجم اسد اعلام کرده بود که گفت‌وگوهای مستقیم بین دولت و گروه طالبان تا دو هفته دیگر آغاز می‌شود. طبق این اعلام، می‌باید گفت‌وگوهای مستقیم بین دو طرف به تاریخ هژدهم اسد آغاز شود. ناجیه انوری اما روز گذشته تصریح کرد که با توجه به جو حاکم بر فضای روند صلح، ممکن است زمان برگزاری گفت‌وگوهای مستقیم دو طرف تا یک هفته بعدتر از هژدهم اسد به تأخیر بیفتد.
سخنگوی وزارت دولت در امور صلح می‌گوید که سفرای کشورهای مختلف اروپایی برای میزبانی از گفت‌وگوهای صلح افغانستان اعلام آماده‌گی کرده‌اند. ناجیه انوری افزود، هنوز به صورت دقیق مشخص نیست که میزبان گفت‌وگوهای صلح کدام یکی از این کشورها خواهد بود. پیش از این آلمان و ناروی اعلام کرده‌اند که برای میزبانی از گفت‌وگوهای بین‌الافغانی آماده همکاری هستند. مقامات افغان از این تصمیم این کشورها استقبال و قدردانی کرده‌اند.
نشست قطر
وزارت دولت در امور صلح نسبت به دور هشتم گفت‌وگوها بین نماینده‌گان امریکا و گروه طالبان در قطر خوش‌بین است و امیدوار است که این دور از گفت‌وگوها به نتیجه مطلوب برسد. دور هشتم گفت‌وگوهای نماینده‌گان امریکا و طالبان در قطر در دوازدهم اسد آغاز شد و ممکن است برای چند روز طول بکشد. ناجیه انوری می‌گوید که حکومت افغانستان در جریان جزئیات کامل این گفت‌وگوها قرار دارد، اما وزارت دولت در امور صلح به دلیل «حساسیت موضوع» نمی‌تواند این جزئیات را رسانه‌ای کند. سخنگوی وزارت دولت در امور صلح افزود که طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، این وزارت امیدوار است که گفت‌وگوهای جاری قطر به نتیجه مثبت برسد و به دنبال آن گفت‌وگوهای دولت با طالبان نیز آغاز شود.
زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان، پیش‌تر گفته بود که گفت‌وگوهای صلح بین‌الافغانی پس از آن آغاز می‌شود که امریکا و طالبان بتوانند به توافقات لازم دست یابند. پیش از شروع هشتمین دور گفت‌وگوهای امریکا و طالبان در قطر، گزارش شد که امریکا در حال گرفتن آماده‌گی برای خروج نیروهایش از افغانستان است. با این حال، زلمی خلیل‌زاد می‌گوید که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان مشروط است. تضمین استفاده نشدن از خاک افغانستان بر ضد امریکا، برقراری آتش‌بس و شروع گفت‌وگوها بین دولت و طالبان، شروطی است که امریکا برای خروج سربازانش از افغانستان در نظر گرفته است. به گفته زلمی خلیل‌زاد، امریکا به دنبال توافق خروج از افغانستان نیست، بلکه در تلاش دست‌یابی به توافق صلح است و این توافق نیز زمانی حاصل خواهد شد که طبق اظهارات او، شروط فوق محقق شود.
زلمی خلیل‌زاد حدود یک سال پیش (ماه سنبله ۱۳۹۷) به عنوان نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در امور صلح افغانستان تعیین شد. او در این سمت از دوازدهم میزان ۱۳۹۷ تا کنون نُه سفر رسمی به افغانستان و شماری از کشورهای منطقه و اروپایی برای تسهیل زمینه‌های صلح در افغانستان داشته است. خلیل‌زاد تا کنون هشت بار با نماینده‌گان گروه طالبان دیدار و گفت‌وگو کرده است. هفت دور از این گفت‌وگوها با میزبانی قطر و یک دور آن با میزبانی امارات متحده عربی برگزار شده است. امارات متحده عربی در ۲۶ قوس پارسال میزبان سومین دور گفت‌وگوهای این دیپلمات امریکایی با نماینده‌گان گروه طالبان بود.
با توجه به این گفت‌وگوها و تلاش‌های نماینده ویژه امریکا، حکومت افغانستان می‌گوید که شرایط برای صلح در کشور آماده است و بدون قید‌و‌شرط با گروه طالبان صلح خواهد کرد. از همین رو، وزارت دولت در امور صلح اعلام کرده که هیأت گفت‌وگوکننده دولت برای صلح با طالبان را تشکیل کرده است و پس از توافقات امریکا با طالبان، گفت‌وگوهایش با این گروه را شروع می‌کند. در جانب مقابل، گروه طالبان هنوز برای گفت‌وگوهای مستقیم با دولت اعلام آماده‌گی نکرده است؛ هرچند نماینده‌گان این گروه سه بار با هیأت‌های غیردولتی افغان در مسکو و دوحه دیده‌اند.
