کمیسیون مستقل انتخابات خود را تکان بدهد
کمیسیون مستقل انتخابات تا حال برخی از کارهای مهمی را که باید انجام می‌داد، به انجام نرسانده است. این کمیسیون باید فهرست رأی‌دهنده‌گان را نهایی و نشر می‌کرد. قرار بود که پس از اتمام کار اداره‌ی ثبت احوال نفوس، کمیسیون مستقل انتخابات فهرست عمومی رأی‌دهنده‌گان را نشر می‌کند. کار اداره‌ی ثبت احوال نفوس خیلی دیر است که ختم شده است. این اداره فقط ۲۷ شناس‌نامه‌ی تزویری را از فهرست رأی‌دهنده‌گان شناسایی کرد و به بقیه مهر تایید زد. اما کمیسیون مستقل انتخابات تا حال کار خودش را انجام داده است. انتظار می‌رفت که چند روز بعد از اتمام کار اداره‌ی ثبت احوال نفوس کمیسیون مستقل انتخابات، فهرست عمومی رأی‌دهنده‌گان را نشر می‌کرد. اما تا حال فهرست عمومی رأی‌دهنده‌گان در وب‌سایت کمیسیون مستقل انتخابات بارگذاری(آپلود) نشده است.
تردیدی نیست که در کار شناسایی تذکره‌های تزویری در اداره‌ی ثبت احوال نفوس نیز نواقص بسیار وجود داشت. این اداره در غیاب ناظران نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و مشاهدان نهادهای مدنی ناظر بر انتخابات فهرست رأی‌دهنده‌گان را بررسی کرد. ایجاب می‌کرد که بررسی فهرست رأی‌دهنده‌گان و شناسایی تذکره‌های تزویری در حضور ناظران نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و مشاهدان نهادهای ناظر بر انتخابات و در صورت امکان گزارش‌گران رسانه‌ها انجام می‌شد، اما چنین نشد. اداره‌ی ثبت احوال نفوس اعلام کرد که صرف ۲۷ هزار تذکره‌ی تزویری را شناسایی کرده است. نامزدان مطرح انتخابات ریاست جمهوری، نهادهای ناظر بر انتخابات و نهادهای جهانی حامی برگزاری انتخابات افغانستان، ایراد جدی بر کار اداره‌ی ثبت احوال نفوس نگرفتند. این طور می‌توان استنباط کرد که نامزدان مطرح انتخابات ریاست جمهوری و دیگر شریکان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، با فهرست رأی‌دهنده‌گان مشکل ندارند.
حال که اداره‌ی ثبت احوال نفوس کار خودش را انجام داده است، ایجاب می‌کند که کمیسیون مستقل انتخابات هم هرچه زودتر فهرست نهایی رأی‌دهنده‌گان را در سایت این کمیسیون بارگذاری کند. بارگذاری این فهرست کمک می‌کند که گزارش‌گران، نامزدان و نهادهای ناظر شمار رأی‌دهنده‌گان هر واحد اداری و محل رأی‌دهی را بدانند. آن زمان روند نظارت بر انتخابات آسان می‌شود. سوال بسیار مهم این است که چرا تا حال کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات تصمیم جدی مبنی بر بارگذاری فهرست رأی‌دهنده‌گان در وب‌سایت این کمیسیون نگرفته اند. مشکل دیگر این کمیسیون این است که سخنگویان و کارمندان بخش روابط عمومی این کمیسیون به جلسه‌های کمیشنران و تصمیم‌گیری آنان دسترسی ندارند. به همین دلیل است که معاون سخنگو و کارمندان بخش روابط عمومی کمیسیون که با رسانه‌ها در تماس هستند، نمی‌توانند معلومات دقیق را در اختیار رسانه‌ها و افکار عمومی قرار دهند. بهتر بود که یکی از کمیشنران خود وظیفه‌ی ارتباط با رسانه‌ها و اعلام تصامیم مهم در مورد انتخابات را به دوش می‌گرفت تا معلومات دقیق را در اختیار رسانه‌ها قرار می‌داد.
کار دیگری که کمیسیون مستقل انتخابات باید انجام می‌داد و تا حال سرنوشت آن معلوم نیست، پالیسی‌سازی برای دستگاه بایومتریک است. کمیسیون مستقل انتخابات تا حال پالیسی استفاده از دستگاه بایومتریک را در سایت این کمیسیون بارگذاری نکرده است. کمیسیون مستقل انتخابات، باید هرچه زودتر پالیسی استفاده از دستگاه بایومتریک را در وب‌سایت این کمیسیون بارگذاری کند تا رسانه‌ها، رأی‌دهنده‌گان و نامزدان به آن دسترسی داشته باشند و مطابق آن در روز رأی‌دهی از روند رأی‌گیری نظارت کنند. هر چه زودتر باید اسناد مربوط به انتخابات بارگذاری شود تا کار نظارت از انتخابات به خوبی پیش برود. نامزدان هم باید ناظران شان را برای دریافت اعتبار نامه و آموزش به کمیسیون مستقل انتخابات معرفی کنند. ولی قبل از آن باید پالیسی بایومتریک و فهرست رأی‌دهنده‌گان نهایی شود تا ناظران در مورد همه‌ی مکانیزم‌ها بدانند. تا زمانی که همه‌ی مکانیزم‌ها و پالیسی‌ها روشن نباشد، آموزش ناظران هم به درستی صورت نمی‌گیرد. کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات باید بدانند که وقت زیاد نیست. ۵ میزان باید انتخابات برگزار شود. تا روز برگزاری انتخابات وقت زیادی نمانده است. کمیسیون مستقل انتخابات باید به خودش تکان بدهد و هرچه زودتر در مورد عمومی‌سازی فهرست رأی‌دهنده‌گان و نهایی‌سازی پالیسی استفاده از بایومتریک اقدام کند.
