کار تصفیه تذکره‌ها در غیاب ناظران پایان یافت
خلیل اسیر
کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که اداره ملی احصاییه و معلومات کار تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» رأی‌دهنده‌گان انتخابات ششم میزان را به پایان برده است. نهادهای ناظر بر انتخابات و ناظران دسته‌های انتخاباتی از روند تصفیه این تذکره‌ها در اداره ملی احصاییه و معلومات نظارت نداشته‌اند. مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات می‌گویند که اداره احصاییه و معلومات از مجموع بیش از نه‌ونیم میلیون جلد تذکره‌ای که برای تصفیه به این اداره فرستاده بود، بیش از ۲۷ هزار جلد آن را «تزویری» تشخیص داده است. با این حال، نهادهای ناظر بر انتخابات و دسته‌های انتخاباتی از چگونه‌گی تصفیه این تذکره‌ها و نتایج کار اداره ملی احصاییه و معلومات راضی نیستند. آن‌ها می‌گویند که اداره ملی احصاییه و معلومات در تفکیک تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» شفاف عمل نکرده است.
کمیسیون مستقل انتخابات پیش‌تر تذکره‌های برچسب‌خورده نُه میلیون و ۶۷۲ هزار و ۲۸۳ متقاضی رأی‌دهی در انتخابات را برای تصفیه به اداره ملی احصاییه و معلومات فرستاده بود. از این میان نُه میلیون و ۱۰۴ هزار و ۵۶۲ نفر رأی‌دهنده در انتخابات پارلمانی ۱۳۹۷ نام‌نویسی کرده بودند و ۵۷۳ هزار و ۷۲۱ متقاضی رأی‌دهی امسال در جریان نام‌نویسی تقویتی در ۳۳ ولایت و نام‌نویسی سراسری در غزنی نام‌نویسی کرده‌اند. اداره ملی احصاییه و معلومات در ۲۱ سرطان کارش را روی تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» این شمار رأی‌دهنده آغاز کرده بود.
حبیب‌الرحمن ننگ، رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات، می‌گوید که اداره ملی احصاییه و معلومات کار تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» رأی‌دهنده‌گان انتخابات ششم میزان را به پایان برده است. طبق معلومات ننگ، این اداره روز پنج‌شنبه گذشته دهم اسد، نتایج کارش را ضمیمه یک مکتوب رسمی به دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات تحویل داده است. ننگ افزود که اداره ملی احصاییه و معلومات، از میان بیش از نه‌ونیم میلیون جلد تذکره، ۲۷ هزار جلد آن را «تزویری» تشخیص کرده است. رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات بیان داشت که اکنون کار روی حذف این شمار تذکره‌ها از سیستم مرکزی معلومات این کمیسیون در جریان است.
مطابق تقویم انتخابات، فهرست رأی‌دهنده‌گان باید در بیست‌وهشتم سرطان نهایی و اعلام می‌شد. کمیسیون مستقل انتخابات یک روز پس از این تاریخ گفت که اداره ملی احصاییه و معلومات هنوز کارش را به پایان نرسانده و پس از پایان کار این اداره، فهرست رأی‌دهنده‌گان نیز نهایی می‌شود. به این ترتیب، کمیسیون مستقل انتخابات، پس از حذف تذکره‌های «تزویری» از جمع سایر تذکره‌ها، فهرست رأی‌دهنده‌گان را نهایی و اعلام خواهد کرد.
رقم مضحک
شماری از دسته‌های انتخاباتی و نهادهای ناظر بر انتخابات از نتایج کار اداره ملی احصاییه و معلومات راضی نیستند. فرامرز تمنا، نامزد انتخابات ریاست جمهوری، می‌گوید که تشخیص تنها ۲۷ هزار جلد تذکره «تزویری» در اداره ملی احصاییه و معلومات، یک «رقم مضحک» است. به گفته او، در جریان نام‌نویسی‌های انجام‌شده، تذکره‌های «تزویری» زیادی برچسب انتخاباتی خورده است که رقم این نوع تذکره‌ها تا دو و نیم میلیون جلد می‌رسد. تمنا افزود که باور دارد اداره ملی احصاییه و معلومات به دلیل آن‌که یک اداره غیرمستقل و وابسته به حکومت است، در تفکیک تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» شفاف عمل نکرده است؛ زیرا بر هیچ کسی پوشیده نیست که برای انجام تقلب در انتخابات، تذکره‌های «تزویری» فراوانی توزیع شده است.
حبیب‌الله شینواری، مسوول برنامه‌های دیده‌بان انتخابات و شفافیت افغانستان یا «ایتوا»، می‌گوید که اداره ملی احصاییه و معلومات به رغم تقاضاهای بسیار به نهادهای ناظر بر انتخابات اجازه نداده است تا از روند کار این اداره در جریان تصفیه تذکره‌ها نظارت کنند. ناظران نامزدان نیز از جریان کار اداره احصاییه و معلومات نظارت نداشته‌اند. در هفته نخست تصفیه تذکره‌ها، اداره احصاییه و معلومات تأیید کرده بود که کارش در غیاب ناظران دنبال می‌شود. با این حال، شینواری نیز به این عقیده است که تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» به صورت شفاف از یک‌دیگر تفکیک و تصفیه نشده است؛ زیرا اگر در این روند شفافیت وجود می‌داشت، به گفته او، به ناظران اجازه داده می‌شد تا از جریان آن نظارت می‌کردند.
رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) نیز روند تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» در اداره ملی احصاییه و معلومات را شفاف نمی‌داند. یوسف رشید می‌گوید در همان هفته نخست مشخص شد که کار تصفیه تذکره‌ها در اداره ملی احصاییه و معلومات با مشکل برخورده است. طبق معلومات رشید، مسوولان اداره احصاییه و معلومات به فیفا گفته بودند که تنها معلومات ۱٫۷ میلیون جلد تذکره از مجموع بیش از ۹٫۵ میلیون تذکره کامل است. به گفته او، کارمندان کمیسیون مستقل انتخابات معلومات سایر تذکره‌ها را ناقص ثبت کرده بودند؛ یعنی تاریخ صدور یا جلد و صفحه این تذکره‌ها مشخص نبود. به این ترتیب، سیستم مرکزی معلومات اداره ملی احصاییه و معلومات قادر به شناسایی و خوانش این دست از تذکره‌ها نبوده و معلوم هم نیست که این اداره برای تصفیه این نوع تذکره‌ها از چه راهکاری استفاده کرده است.
یوسف رشید به این باور است که ۲۷ هزار جلد تذکره «تزویری» تنها در میان ۱٫۷ میلیون جلد تذکره‌ای شناسایی شده است که معلومات مربوط به این تذکره‌ها به صورت کامل ثبت شده است. رییس اجرایی فیفا گفت، با توجه به این‌که برای تصفیه سایر تذکره‌ها نیاز به یک سال زمان بود، احتمال می‌دهد که اداره ملی احصاییه و معلومات، این دسته از تذکره‌ها را بدون تصفیه صحه گذاشته و نتایج کارش را به کمیسیون مستقل انتخابات سپرده است.
به رغم تماس‌های مکرر با مسوولان اداره ملی احصاییه و معلومات، موفق نشدیم تا توضیحات این اداره را درباره چگونه‌گی کارش به دست آوریم.
روند تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «تزویری» در حالی با پرسش‌های بسیار همراه است که استفاده از تذکره‌های «تزویری» در انتخابات پارلمانی گذشته، این انتخابات را با چالش جدی روبه‌رو کرده بود. نهادهای ناظر بر انتخابات می‌گویند با توجه به این‌که فرصت چندانی تا برگزاری انتخابات باقی نمانده است، امکان تصفیه دوباره این تذکره‌ها و از‌سرگیری نام‌نویسی رأی‌دهنده‌گان نیز وجود ندارد. با این حال، این نهادها پیشنهاد می‌کنند که باید در روز انتخابات نظارت دقیق شود تا میزان استفاده از تذکره‌های «تزویری» در انتخابات کاهش یابد؛ پیشنهادی که با توجه به مشکلات انتخابات‌های گذشته، زیاد عملی هم نیست.
