به دنبال انتقال شماری از آثار باستانی بهویژه مجسمه دو شیر از منطقه «خُمزرگر» کاپیسا به موزیم ملی از سوی حکومت پیشین، اکنون برخی از فرهنگیان و جوانان کاپیسا نگران به تاراج رفتن این آثارند. آنان میگویند که این آثار باستانی نشاندهنده هویت فرهنگی مردم کاپیسا است، اما حکومت پیشین خلاف خواست باشندهگان این ولایت، آن را به موزیم ملی انتقال داد. فرهنگیان و جوانان کاپیسا خواهان انتقال دوباره آثار باستانی و ایجاد موزیم ملی در این ولایت هستند؛ اما ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در کاپیسا میگوید که این آثار به هدف حفاظت بهتر به موزیم ملی انتقال داده شده است.
مصور سعیدی، یکی از فرهنگیان ولایت کاپیسا، از انتقال شماری از آثار باستانی بهویژه دو مجسمه شیر با قدمت چندین هزارساله از منطقه «خمزرگر» ولایت کاپیسا انتقاد کرد. به گفته وی، این آثار باستانی که نشاندهنده هویت فرهنگی مردم کاپیسا است، خلاف خواست باشندهگان این ولایت از سوی حکومت پیشین به موزیم ملی انتقال داده شده است. سعیدی اکنون نگران به تاراج رفتن این آثار است. سعیدی افزود: «آثار باستانی خمزرگر نشاندهنده هویت فرهنگی ما بود، اما از سوی حکومت پیشین به موزیم ملی انتقال پیدا کرد. ما نگران هستیم که از موزیم ملی به کشورهای دیگر قاچاق نشود.»
در همین حال برخی از جوانان کاپیسا خواهان انتقال دوباره این آثار و ایجاد موزیم ملی در کاپیسا هستند.
فولاد سهرابی، یکی از جوانان کاپیسا، میگوید هرچند پیش از انتقال آثار باستانی از این ولایت به موزیم ملی، فرهنگیان و ساکنان خواهان ایجاد موزیم در کاپیسا شدند، اما حکومت پیشین خلاف خواست باشندهگان عمل کرد. سهرابی تصریح کرد: «منطقه موری خُمزرگر یکی از مناطق تاریخی در سطح افغانستان است، بهخصوص دو مجسمه شیر که از این منطقه پیدا شد و آن را به مرکز انتقال دادند. این دو مجسمه از جمله بزرگترین مجسمههای کشور به حساب میرفت. اگر در این منطقه نگهداری میشد، بینندهگان بیشتری پیدا میکرد. با وصف تقاضای مکرر مبنی بر نگهداری آن در کاپیسا، اما به کابل انتقالش دادند. ما نگران هستیم که آن را تخریب و یا به بیرون از کشور انتقال دهند.»
در همین حال، مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در کاپیسا میگویند که آثار باستانی منطقه خُمزرگر این ولایت به هدف حفاظت بهتر به موزیم ملی انتقال داده شده است. نصرالله نصرت، آمر گردشگری ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان برای کاپیسا، در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت که حکومت پیشین به منظور جلوگیری از به تاراج رفتن آثار باستانی، مجسمههای دو شیر را به موزیم ملی انتقال داده بود.
گفتنی است که دو مجسمه شیر از منطقه تاریخی «خمزرگر» ولایت کاپیسا در ماه میزان سال ۱۳۹۸ توسط باستانشناسان کشور پس از سه ماه کندنکاری کشف شده بود. این دو مجسمه، قدمت چندین هزارساله دارد و آثار مربوط به دوران کنشکا است. این دو مجسمه شیر «با زبان بیرون از حلقوم در دو طرف پلههای زینههای سنگی حکاکی شده» از زیرزمینی یک خانه مسکونی در منطقه خمزرگر کشف شده است. در آن زمان باستانشناسان احتمال داده بودند که این زینه مربوط یک معبد بوده است.
خمزرگر در ولسوالی حصه دوم کوهستان ولایت کاپیسا موقعیت دارد و از مراکز عمده دوران کنشکای سلسه کوشانی و نیز از مراکز عمده آیین بودایی به شمار میرود. برابر روایتهای تاریخی، خمزرگر پایتخت تابستانی کنشکا بوده است. اداره باستانشناسی حکومتهای پیشین افغانستان در سال ۱۳۴۷ خورشیدی برای نخستینبار کندنکاری را در این منطقه آغاز کرد. این اداره پس از حدود ۴۰ سال برای نخستینبار موفق به کشف این دو مجسمه شد. قرار بود حفریات منطقه خُمزرگر ادامه پیدا کند، اما از سال گذشته به اینسو به دلیل وخیم شدن وضعیت امنیتی این ولایت، متوقف شده است. بربنیاد آمار مسوولان، در حال حاضر هفت ساحه باستانی در بخشهای مختلف ولایت کاپیسا موجود بوده که شش ساحه باستانی این ولایت تحت محافظ قرار داشته، اما تا کنون حفریات آن آغاز نشده است.