همزمان با گسترش دامنه فقر و تشدید سرما در ولایتهای سردسیر کشور، بازار لیلامیفروشیها در کندز رونق بیشتری پیدا کرده است. انبار کالاهای زمستانی با رنگهای متفاوت در حالی بازار لیلامیفروشی کندز را رنگینتر ساخته که سرمای بیپیشینه سبب شده بهای کالاهای مُد روز، مواد خوراکی، مواد سوخت و البسه زمستانی در مناطق سردسیر تا حدی افزایش یابد. از سوی دیگر، قدرت خرید شهروندان در یکونیم سال گذشته به دلیل بحران اقتصادی و سیاسی حاکم در کشور بهتدریج کاهش یافته است. باشندهگان کندز لباسهای لیلامی را مقرون به صرفه میدانند و از طالبان میخواهند تا سیاستهای اقتصادی بهتری روی دست بگیرند و زمینه کار را برای همه شهروندان بهویژه جوانان این ولایت فراهم کنند.
شاهمری، یکی از باشندهگان ولایت کندز است که سردی هوا وادارش ساخته تا به سرای لیلامیفروشی در شرق شهر کندز سر بزند. او در صحبت با روزنامه 8صبح، میگوید که به دلیل فقر، تنگدستی، نبود کار و ضعف اقتصادی به این بازار آمده است تا لباس گرم برای کودکانش خرید کند. شاهمری میافزاید: «امروز آمدم به خاطر لیلامی تا از اینجا لباس لیلامی بخرم. اقتصاد مردم ضعیف است، از دکانهای مغازه لباس خریده نمیتوانیم. اینجا میآیم لیلامی میخرم، چون لیلامی ارزان است.»
خالد، باشنده سرک سر دوره شهر کندز، میگوید که سرمای شدید زمستان و بیکاری سبب شده است تا نتواند از دکانهای مشهور شهر لباس جدید و مُد روز خریداری کند. خالد که صاحب سه فرزند است، به بازار لیلامی آمده است تا بار سنگین روزگار را با خرید لباسهای زمستانی برای اعضای خانوادهاش سبکتر بسازد. او میافزاید: «آمدهام امروز که کمی لباس بخرم، به خاطر سردی هوا. رفتم از دکانها خریده نتوانستم، قیمتی زیاد بود. لیلامی خوب است، ارزان است و در این وقت بیکاری کمی اقتصادی تمام میشود.»
بیکاری، نبود برق، بلند رفتن بهای مواد سوختی و فرار سرمایه و سرمایهگذاران از یک سو و سرمای استخوانسوز، فقر و گرسنهگی از سوی دیگر باشندهگان کندز را در تنگنای روزگار قرار داده است. پایین آمدن توان خرید سبب شده که افراد بیشتری نسبت به سالهای گذشته لباس مورد نیاز خود را از لیلامیفروشیها تأمین کنند. روی همین دلیل بازار لیلامیفروشی در ولایت کندز رونق یافته و مشتریان زیادی روزانه بر درب این دکانها برای خرید صف میبندند.
در همین حال، لیلامیفروشان با ابراز رضایت از بهبود کار خود میگویند که فقر اقتصادی و زمستان سرد سبب شده که افراد بیشتری به خرید لباسهای لیلامی رو بیاورند. غلامفاروق (نام مستعار) یکی از دکانداران در سرای لیلامیفروشی در شرق شهر کندز، میگوید: «کاروبار ما بسیار زیاد خوب شده است. سردی هوا سبب شده. مردم هم توانایی اقتصادیشان ضعیف است، پول و سرمایه ندارند. از سالهای قبل کرده امسال برای ما خوب فروشات است، به خاطری که یک زمستان سخت آمده، هوای سرد آمده است. دیگر خرید و فروش ما امسال خوب است.» این لیلامیفروش توضیح میدهد که لباسهای مستعمل از کشورهای اروپایی و امریکا به پاکستان فرستاده میشود و سپس یک قسمت آن برای فروش به افغانستان انتقال مییابد.
در حال حاضر یک جمپر زمستانی که در دکانها به سه هزار افغانی به فروش میرسد، در بازار لیلامی میتوان آن را بین 400 تا یک هزار و 500 افغانی به دست آورد. همچنان یک جاکت گرم زمستانی جدید بین یک هزار تا یک هزار و 500 افغانی فروخته میشود، اما در بازار لیلامی بین 150 تا 400 افغانی به دست میآید. به همین ترتیب بیشتر کالاها را میتوان از لیلامیفروشیها با کمتر از 40 درصد نرخ دکانها به دست آورد.
با این حال، داکتران توصیه میکنند که شهروندان پیش از پوشیدن لباسهای لیلامی از پاک بودن آنها اطمینان حاصل کنند تا از بیماریهای جلدی در امان باشند. داکتر احمد مختار (نام مستعار) یکی از داکتران جلدی در ولایت کندز، به روزنامه 8صبح میگوید: «توصیه من به مردم این است که قبل از استفاده، لباسهای لیلامی را با صابون ضدعفونی شستوشو کنند. لباسهای لیلامی را اتو کنند و بعد از آن استفاده کنند. در صورتی که این کار را نکنند، ممکن به امراض جلدی از جمله اسکبیس یا خارشهای موسومی مصاب شوند.»
بازار لیلامیفروشی در حالی نسبت به سالهای قبل در کندز رونق بیشتری یافته که افغانستان در یک سال و هفت ماه گذشته دچار بحران اقتصادی شده است. نبود زمینههای کاری، افزایش فقر، از بین رفتن هزاران شغل، خشکسالی و سردی بیش از حد هوا سبب شده که توان خرید شهروندان به حد قابل ملاحظهای کاهش یابد. باشندهگان کندز که روانشان را بیکاری و فقر برهم زده است، از طالبان میخواهند تا سیاستهای اقتصادی بهتری روی دست بگیرند و زمینه کار را برای همه شهروندان بهویژه جوانان این ولایت فراهم بسازند.
سرمای بیپیشینه در کشور سبب شده که بهای لباسهای زمستانی و مواد سوختی در ولایت کندز افزایش یابد. هرچند سرمای زمستان تلفاتی در این ولایت نداشته، اما زیانهای مالی وارد کرده است. منابع صحی گزارش میدهند که سردی استخوانسوز و بیپیشینه در کشور بسیاری از کودکان را دچار بیماریهای تنفسی ساخته و جان شماری از افراد را در ولایتهای بدخشان و بغلان، دو همسایه ولایت کندز، گرفته است. به گفته منابع، سردی هوا و بیماریهای ناشی از آن جان 33 تن را در بدخشان و 18 تن دیگر را در ولایت بغلان گرفته و دستکم ۳۰ خانه را در تخار تخریب کرده است. همچنان صدها راس دام در این ولایتها تلف شدهاند.