راستی‌آزمایی سخنان امیرخان متقی
مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه گروه طالبان، به‌تازه‌گی در نوشته‌ای که در الجزیره منتشر کرده، مدعی شده است که طالبان خواهان همکاری با جهان هستند، در صورت که تحریم‌ها برداشته شوند. در این نوشته امیرخان متقی چند ادعا کرده است که صحت ندارد و بیشتر بلوف سیاسی است تا حقیقت. از ۱۵ آگست بدین سو که طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفته‌اند، این گروه تلاش کرده که چهره‌ای جدید از خود نشان بدهد. در این راستا شمار زیادی از رسانه‌ها و افراد نیز با طالبان همکار بوده‌اند تا چهره سفید و تمیز از طالبان به جهان ارایه کنند. این نوشته امیرخان متقی نیز در همین راستا است. او با بیان این جمله که «طالبان آماده همکاری با جامعه بین‌المللی هستند» تلاش دارد مشروعیت سیاسی برای این گروه کسب کند. در این نوشته سعی من بر این است که با استناد به داده‌های میدانی و وضعیت فعلی افغانستان، سخنان امیرخان متقی را به راستی‌آزمایی بگیرم.
در نخست او ادعا می‌کند که «یک‌سال‌و‌نیم پس از تحولات ۱۵ آگست ۲۰۲۱، از زمانی که امارت اسلامی کنترل افغانستان را دوباره به دست گرفته، وضعیت این کشور به‌شدت امیدوارکننده است.» اما وضعیت در افغانستان متفاوت‌تر از چیزی است که متقی می‌گوید. در حال حاضر سال جدید تعلیمی آغاز شده است، اما بیشتر از یک میلیون دختر اجازه رفتن به مکتب و دانشگاه را ندارند. زنان به‌صورت کلی از تمام عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حذف شده‌اند. براساس گزارش سازمان ملل اگر اقدامات جدی صورت نگیرد، ۹۷ درصد از نفوس افغانستان زیر خط فقر قرار خواهند گرفت. پیشتر از این نیز سازمان ملل گفته بود که ۲۵ میلیون انسان در افغانستان زیر خط فقر زنده‌گی می‌کنند. در این گزارش سازمان ملل آمده است که بدترین سناریو برای افغانستان در حال رخ دادن است و اگر درآمد سرانه ملی ۱۳٫۲ درصد از چیزی که هست کاهش یابد، ۲۵ درصد دیگر از شهروندان افغانستان نیز به زیر خط فقر سقوط خواهند کرد. براساس این گزارش که در سپتامبر نشر شد، ۷۲ درصد از نفوس افغانستان در زیر خط فقر قرار دارند. مؤسسه «World Happiness Report» در گزارشی جدید اعلام کرد که افغانستان غمگین‌ترین کشور جهان است و پایین‌تر رتبه را در میان کشورهای جهان دارد. با این وصف، آن‌چه متقی می‌گوید، بیشتر به یک افسانه می‌ماند تا واقعیت.
در مورد وضعیت امنیتی او می‌گوید که در ۱۸ ماه گذشته سطح خشونت در افغانستان به‌صورت قابل توجهی پایین آمده است. اگر به آمار دزدی، سرقت، قتل و اختطاف در ۱۸ ماه گذشته دقت شود، دیده می‌شود که وضعیت تغییر چندانی نکرده است. از سویی، خود این گروه در ۲۰ سال گذشته عامل اصلی ناامنی، ترور و خشونت بوده است. ادعای تامین امنیت سراسری هم یکی دیگر از پروپاگنداهای طالبان است. داعش شاخه خراسان در ماه‌های اخیر توانسته است عملیات‌های مرگ‌باری را علیه این گروه طراحی کند که در درشت‌ترین موارد آن‌ها توانستند رییس آب‌رسانی هرات و والی طالبان برای بلخ را بکشند. ادعای طالبان در مورد این‌که هیچ‌گونه مخالفت داخلی در مقابل آن‌ها وجود ندارد، هم درست نیست. جبهه مقاومت ملی و جبهه آزادی افغانستان در ولایت‌های مختلف فعال‌اند و تحرکات نظامی دارند.
سومین ادعای متقی در مورد عفو عمومی است. عفو عمومی طالبان نیز واقعیت ندارد. در این اواخر نیروهای طالبان، تعداد زیادی از افسران و عسکران ارتش سابق را بازداشت، شکنجه و زندانی کرده و کشته‌اند. در آخرین مورد آن‌ها یک پدر و پسر را که از منسوبان امنیتی جمهوریت بودند، بازداشت کرده‌اند. سیگار نیز در گزارشی ادعا کرده که طالبان تلاش دارند نیروهای امنیتی پیشین را بازداشت و شکنجه کنند. از طرفی، نوارهای تصویری زیادی وجود دارد که طالبان عفو عمومی مورد ادعای خود را نقض کرده‌اند. براساس گزارش‌های یوناما، عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر، طالبان در پنجشیر، اندراب و جای‌های دیگر متهم به جنایت جنگی هستند.
یافته‌های روزنامه ۸صبح نشان می‌دهد که تنها در ماه حوت طالبان هشت نظامی پیشین را کشته و ۲۳ تن دیگر را بازداشت کرده‌اند. البته این رقم دربرگیرنده همه قضایا نمی‌شود و رقم اصلی بیشتر از این است.
چهارمین ادعای او در مورد حکومت یک‌دست، متحد، مستقل و پاسخگو است. این ادعا از بنیاد نادرست است. رژیم فعلی طالبان تک‌قومی، تک‌جنسیتی، فاسد و مستبد است. اعضای کابینه این گروه اکثرا از یک قوم هستند و سایر اقوام جایگاهی در این رژیم ندارند. در کابینه طالبان هیچ وزیری از قوم‌های هزاره، ترکمن و سایر اقوام افغانستان حضور ندارد و فقط دو وزیر از قوم تاجیک و یک وزیر از قوم اوزبیک حضور دارند. این موضوع به‌خوبی تک‌قومی بودن رژیم آن‌ها را نشان می‌دهد. علاوه بر آن، هیچ وزیر زنی در کابینه طالبان دیده نمی‌شود. طالبان از سویی، اجازه کار را به زنان نمی‌دهند و این نشان می‌دهد که رژیم آن‌ها تک‌جنسیتی است. طالبان ادعا دارند که آن‌ها فساد را نیز محو کرده‌اند، اما در رژیم آن‌ها فساد افزایش بیشتر یافته است. از باب نمونه می‌توان به ریاست پاسپورت، محکمه و سایر ادارات اشاره کرد که فساد در آن‌ها غوغا می‌کند. رژیم طالبان در مقابل هیچ کسی پاسخگو نیست؛ آن‌ها به مطالبات شهروندان گوش نمی‌دهند و خودسری و عدم پاسخگویی در اوج خودش است. به‌تازه‌گی هبت‌الله آخوندزاده، امیر طالبان، به رییس‌های منابع بشری ادارات زیر کنترل این گروه دستور داده است که در قسمت استخدام با افراد گروه طالبان همکار کنند و پروسه آن‌ها را سرعت ببخشند. این دستور هبت‌الله آخوندزاده به‌خوبی نشان می‌دهد که طالبان قصد دارند به جای افراد متخصص، جنگ‌جویان خود را استخدام کنند و یک رژیم یک‌دست از «ملاها» بسازند.
متقی ادعا می‌کند که آن‌ها توانسته‌اند افغانستان را از کمک‌های خارجی بی‌نیاز کنند. این در حالی است که هفته‌وار چهل میلیون دالر به افغانستان از سوی امریکا کمک می‌رسد. اگر این کمک‌ها نباشد، وضعیت کشور از این هم بدتر می‌شود. در حال حاضر یونیسف و سازمان جهانی بهداشت معاش معلمان و کارمندان صحی افغانستان را پرداخت می‌کنند.
ادعای او در مورد انسجام اقوام و عدم فرق میان اقلیت و اکثریت، نیز افترا است. از زمان به قدرت رسیدن طالبان این گروه به‌صورت عمدی یا غیر‌عمدی بذر نفاق را پاشیده و شگاف میان اقوام افغانستان را بیش از پیش کرده است. برخوردهای آن‌ها نیز قومی بوده است. طالبان با زور از سایر اقوام باج می‌گیرند و یا هم زمین‌های آن‌ها را به نفع خودشان مصادره می‌کنند.
متقی مدعی است که طالبان به گفت‌وگو باور دارند، در حالی که به هیچ نوع دیالوگ و گفت‌وگویی باور ندارند و هرچه خود آن‌ها بخواهند، آن را انجام می‌دهند. آن‌ها تا اکنون در مقابل خواست‌های جهانی در مورد آزادی‌های مدنی و بشری مقاومت کرده‌اند و حاضر نیستند یک حکومت فراگیر بسازند. این موارد به‌خوبی نشان می‌دهد که چه‌قدر این گروه سفت و سخت است و به‌آسانی حاضر به گفت‌وگو نمی‌شود.
متقی می‌گوید که طالبان آماده‌اند که در صلح و ثبات جهانی نقش فراگیر بازی کنند. این در حالی است که خود تهدیدی بر امنیت منطقه‌ای و جهانی‌اند. کشورهای آسیای مرکزی از گسترش ناامنی به مرزهای‌شان نگران هستند و پیمان امنیت دسته‌جمعی چندین بار در این مورد هشدار داده است. نیروهای طالبان بیش از ۲۰ بار وارد درگیری مرزی با کشورهای همسایه شده‌اند. در آخرین مورد نیروهای طالبان یک مرزبان ایرانی را بازداشت و لت‌و‌کوب کرده‌اند. گروه‌های متعدد تروریستی در داخل خاک افغانستان فعالیت دارند و طالبان به آن‌ها سرپناه داده‌اند. درشت‌ترین نمونه آن تحریک طالبان پاکستان و اویغورهای چین هستند.
متقی ادعا می‌کند که آن‌ها در مقابل مواد مخدر اقدامات جدی کرده‌اند. هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، اخیرا کاشت و قاچاق مواد مخدر را ممنوع اعلام کرده است. این ادعا بازهم کذب است. طالبان رابطه دو‌سویی با مواد مخدر دارند و قسمت اعظم از درآمدهای این گروه از طریق کاشت و قاچاق مواد مخدر به دست می‌آید. بربنیاد گزارش‌ها، افغانستان هنوز بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است. بر این اساس، تولید مواد مخدر خود یک جهان است که ادعای متقی در مورد صلح‌جو بودن را رد می‌کند.
نوشته متقی تناقض‌های فراوانی با واقعیت‌های عینی جامعه افغانستان دارد و ادعاهایی را که او مطرح کرده، بیشتر شبیه یک افسانه است.
