هجوم طالبان بر ولایت پنجشیر، روزهای سختی را برای باشندهگان این ولایت خلق کرده است. مردم در این ولایت روایتهای دردناکی از وضعیت زندهگیشان دارند. پس از حاکمیت طالبان بر نقاطی در پنجشیر، شرایط امنیتی، اقتصادی، آموزشی و صحی این ولایت بهگونه کامل مختل شده است. آنگونه که مردم محل روایت میکنند، طالبان همهروزه به بازداشت گسترده، شکنجه و کشتار غیرنظامیان در این ولایت دست میزنند و تاکنون دهها تن را به روشهای قبیح کشتهاند. همچنان آرامش روحی باشندهگان پنجشیر از بین رفته است، زیرا افراد طالبان به باشندهگان این ولایت همواره به چشم دشمن نگاه میکنند. حتا شماری از باشندهگان به دلیل تلاشی خودسر و پیهم، به بیماریهای روانی مبتلا شدهاند. هم اکنون ۹۰ درصد دانشآموزان پنجشیر به به دلیل درگیریها مکتب رفته نمیتوانند و در بیشتر مکاتبشان نیز طالبان سنگر نظامی ایجاد کردهاند. زمینه ارایه خدمات صحی مناسب فراهم نیست و به جای بیماران، شفاخانهها از زخمیان طالبان پر شده است. این در حالی است که مردم حتا برای رفتن به قریهای، باید اجازهنامه بگیرند و موسسههای امدادرسان نیز از هر نوع کمک در برخی از نقاط این ولایت منع شدهاند.
پنجشیر در شمال کابل ولایتی است که تا پیش از حاکمیت طالبان، آرامش و امنیت آن در میان مردم افغانستان و گردشگران زبانزد بود. در حدود ۱۰ ماه اخیر اما با باز شدن پای طالبان به این ولایت، پنجشیر ناآرامترین نقطه در افغانستان است. باشندهگان این ولایت در صحبتشان با روزنامه ۸صبح، قصههای دردناکی از بازداشتهای گسترده تا شکنجه، قتل و کوچ اجباری را بازگو میکنند.
کشتار غیرنظامیان؛ سربریدن و قتل با ساطور
احمد (نام مستعار) از باشندهگان ولسوالی رخه در پنجشیر است. او میگوید که با گذشت هر روز شاهد افزایش بازداشت، شکنجه و کشتار غیرنظامیان است. آنگونه که احمد روایت میکند، طالبان روز یکشنبه، ۲۹ جوزا، هفت تن را از ولسوالی پریان، هفت تن را از ولسوالی حصار و هشت تن دیگر را از ولسوالی خنج بازداشت کرده و با خود بردهاند. از این میان، طالبان یک تن را پس از تشخیص اینکه نظامی پیشین بوده است، سر بریده و جسدش را به دریا انداختهاند. احمد میگوید: «ای قسمی مسایل هر روز در پنجشیر از طرف طالبها رخ میته، اما بیشتر فامیلها از ترس طالب صدایشان ره نمیکشن. مثلاً هفته پیش کسی به نام خالد از ولسوالی دره وقتی از مسجد برامده بود و دلش بود به ییلاق [قریه] بروه، وقتی پس میایه، سه نفر از طالبها در پیشرویش ایستاده میشن و پس از چند پرسان و لتوکوب، با چاقو به گردهاش میزنن. او بر چندین ساعت هموجه مانده و به خاطر خونریزی زیاد جان باخته بود، اما فامیلش از ترس طالب نخاستن رسانهای شوه.»
همچنان مردم محل گزارش دادند که پارچههایی از گوشت بدن انسان را در دریای پنجشیر دیدهاند. در تازهترین مورد نیز طالبان بدن باشندهگانی که خالکوبی کردهاند را با پلاس جدا کردهاند. براساس آمارهایی که از پنجشیر نشر شده، تا حال طالبان دهها تن، به شمول زنان، مردان و کودکان را کشتهاند. این قتلها با شیوههای گوناگون، از جمله تیرباران، سر بریدن و شکنجه صورت گرفته است. در این میان، غیرنظامیان شامل دانشآموز، دکاندار، کشاورز، کارگر معدن و سایر باشندهگان بودهاند. حتا در مواردی، شماری از افراد به دلیل نظارت شدید طالبان بر خانهها و احتمال کشته شدن در صورت تحرک، از گرسنهگی جان باختهاند. یک باشنده محل که از وضعیت آگاه است، گفت که زندانهای کابل، بهویژه زندان پلچرخی و زندان ریاست امنیت ۹۰، از جوانان پنجشیری پر شده است.
تلاشی خودسر و توزیع اجازهنامه گشتوگذار؛ مردم به بیماری روانی مبتلا شدهاند
کشتار غیرنظامیان پایان کار طالبان نیست. این گروه در پنجشیر اقدام به تلاشیهای خودسر میکند و به دلیل این کارش، مردم به بیماریهای روانی مبتلا شدهاند. یوسف خان (نام مستعار) از بزرگان قومی پنجشیر، به ۸صبح گفت که به دلیل تلاشیهای خودسر طالبان، بیشتر زنان و کودکان این ولایت به بیماریهای روانی مبتلا شدهاند. او افزود: «تلاشیهای خودسرانه جریان داره و تمام خانمها و طفلهای ما به مشکل روحی مبتلا شدن. مثلاً چند روز پیش رفتم به خانه همسایه ما، دروازهشان ره تکتک زدم. خانم فامیل فکر کرد که طالبها بر تلاشی آمدن و ضعف کرد.» به گفته این بزرگ محل، مردم در مناطقشان بهآسانی گشتوگذار نمیتوانند و ناگزیرند حتا برای رفتن به قریهشان، از طالبان اجازهنامه بگیرند.
هارون مجیدی، روزنامهنگار و از باشندهگان ولایت پنجشیر، میگوید که آرامش روحی باشندهگان این ولایت از بین رفته است و طالبان آنان را به چشم دشمن میبینند. به گفته او، این گروه از بیشتر مکاتب و خانههای مردم سنگر نظامی ساختهاند و مردم مجبور به ترک منازلشان شدهاند. براساس آماری که او با استناد به معلومات دستداشتهاش ارایه میکند، هم اکنون حدود 90 درصد از دانشآموزان در این ولایت به دلیل ایجاد سنگرهای نظامی و هراس از درگیریها، مکتب رفته نمیتوانند.
نبود خدمات صحی؛ زخمیان طالب مراکز صحی را پر کردهاند
بیماران پنجشیری نیز حال و روز مناسبی ندارند. برخی باشندهگان پنجشیر از عدم دسترسی به خدمات مناسب صحی در این ولایت شکایت میکنند. آنان میگویند که در دو ماه گذشته بیشتر کلینیکهای صحی این ولایت به زخمیان طالبان اختصاص یافتهاند. آنگونه که مردم محل میگویند، بیماران و بیمارداران تا رسیدن به شفاخانه ایمرجنسی پنجشیر مورد آزارواذیت طالبان قرار میگیرند تا از رفتن منصرف شوند. شاداب (نام مستعار) در این مورد میگوید: «محافظان شفاخانه ایمرجنسی پنجشیر که طالب استن، مردم پنجشیر ره صحیح اجازه وارد شدن به شفاخانه نمیتن. چندی پیش یک زن حامله که میخواست به این شفاخانه برای تولد طفلش بروه و خیلی در وضعیت بد صحی هم قرار داشت، طالبان بر دو ساعت اجازه داخل شدن به شفاخانه را برایش ندادن، تا ای که یک داکتر از داخل شفاخانه خبر شد و آمد که مریض ره انتقال بته. در همو زمان طفل خانم تولد شد.»
شرایط بد اقتصادی؛ طالبان موسسهها را از کمک کردن منع کردهاند
شرایط جنگی پنجشیر سبب شده است که طالبان از روی عمد، راه ورود کمکهای بشردوستانه را ببندند. منابع معتبر در نهادهای کمکرسان بینالمللی به ۸صبح گفتند که در شش ماه گذشته هیچگونه کمکی از سوی آنان به پنجشیر صورت نگرفته است. آنگونه که یک منبع گفت، طالبان اجازه ورود نهادهای امدادرسان به ولسوالیهای دوردست این ولایت را نمیدهند. به گفته وی، آخرین کمک آنان در ولسوالیهای رخه و بازارک توزیع شده است.
نیروهای طالبان با وجود درگیری در این ولایت و نقش گسترده در ناامنسازی آن، هیچ حرفی از کشتار غیرنظامیان نمیزنند. اعضای طالبان در صفحات اجتماعی و برنامههای تلویزیونی، شرایط پنجشیر را ایدهآل و مناسب میخوانند. تلویزیون ملی تحت رهبری طالبان نیز پس از نشر خبر کشتارهای پنجشیر، ویدیوهایی را به نشر میسپارد تا شرایط این ولایت را مناسب و مطابق میل باشندهگان آن جلوه دهد. این در حالی است که تنها در جریان روز گذشته، دو تن در پنجشیر کشته شدند و طالبان پوست خالکوبی شده دستان یک باشنده این ولایت را از بدنش جدا کردند.
گفتنی است که تحرکات نظامی نیروهای جبهه مقاومت ملی از حدود دو ماه به این سو در ولایت پنجشیر شدت گرفته است. طالبان در این مدت چندین بار عملیاتهای گسترده را برای عقب زدن نیروهای این جبهه راهاندازی کردهاند، اما با وجود متحمل شدن تلفات زیاد، موفق به شکست جبهه مقاومت ملی نشدهاند.