اشاره: هیأت مذاکرهکننده صلح ۲۱ عضو دارد. آنها مسوولیت سنگینی در زمینه جنگ و صلح افغانستان برعهده گرفتهاند. آشنایی مردم با آنها بسیار مهم است. از این رو، روزنامه ۸صبح در نظر دارد تا هریک از اعضای هیأت مذاکرهکننده صلح را با تهیه شناسنامه آنها به مردم معرفی کند. این کار به نوبت و در شمارههای مختلف انجام خواهد شد.
«وطندار» اشرفغنی است. برخی معتقدند علت ارتباط نزدیک و اعتماد رییس جمهور به معصوم استانکزی، تا اندازهای به این مساله برمیگردد. او در دورههای مختلف سیاسی، پستهای مهمی را رهبری کرده است. اکنون در راس هیات مذاکرهکننده دولت افغانستان با طالبان در دوحه قطر قرار دارد. در ادامه به کارنامه وی خواهیم پرداخت.
سال 1337 بود که محمدمعصوم استانکزی در خانواده محمودخان استانکزی در قریه مغلخیل ولسوالی محمدآغه لوگر به دنیا آمد. در محمدآغه تعلیمات ابتدایی خود را به پایان رساند و سپس وارد انستیتوت تربیتی مخابرات کابل شد. دوره جدیدی را در این انستیتوت تجربه کرد و در صنف چهاردهم از رشته مایکرو ویف (Microwave) فارغ شد. تحصیلات او به دلیل دوره عسکری متوقف شد و پس از آن تحصیلات نظامی را در رشته مخابرات حربی پوهنتون تکمیل کرد.
استانکزی پس از آن دروس «قرارگاه و قوماندانیت» را در کورس عالی افسران آموخت. به پیشاور پاکستان رفت و ماستری خود را در رشته مدیریت و اداره از دانشگاه پریستون در سال 1379 اخذ کرد. او ماستری دوم خود را در سال 1385در دانشگاه کمبریج انگلستان در رشته انجنیری انکشاف پایدار خواند. همچنین مدتی در انستیتوت صلح امریکا (USIP) به عنوان سرمحقق در بخش صلح و امنیت کار کرد.
استانکزی تا سال 2001 که حاکمیت طالبان در افغانستان فروپاشید، در ایران و پاکستان مهاجر بود. در این مدت در نهادهای غیردولتی امدادرسانی بشری و خدمات توسعهای کار میکرد. همچنین در اجلاس مهم بُن اشتراک داشت. همزمان با تشکیل حکومت موقت به کابل بازگشت. ابتدا به عنوان کمیشنر کمیسیون مستقل حقوق بشر معرفی و مصروف به کار شد و پس از آن در دولت حامد کرزی جایگاه بیشتری یافت و رهبری وزارت مخابرات را از سال 1381 تا 1383 در کارنامه خود به ثبت رساند. در سالهای 1388 تا 1393 رییس دارالانشای شورای عالی صلح افغانستان شد. تجاربی از ارتباط با طالبان و تلاش برای صلح را در آن مقطع زمانی به دست آورد. پس از ترور برهانالدین ربانی، رییس پیشین شورای عالی صلح در سال 1390، سوالات جدی در رابطه با ناکارآمدی استانکزی و ارتباطش با طالبان در اذهان عمومی و رسانهها خلق شد.
استانکزی در حکومت وحدت ملی، نخست به عنوان وزیر دفاع به مجلس نمایندهگان معرفی شد، اما اعضای مجلس به او رای اعتماد ندادند. مدتی سرپرست این وزارت بود و سپس به عنوان رییس عمومی امنیت ملی افغانستان منصوب شد. او در سالهای 1395 تا 1398 خورشیدی زمام امور ریاست امنیت ملی کشور را به دست داشت. در همان سالها به دنبال تشدید خشونتها و ناامنیها، موج انتقادات به طرف استانکزی شدت گرفت. دامنه این فشارها و انتقادات سبب استعفای وی از این سمت شد.
استانکزی اکنون رییس هیات مذاکرهکننده صلح دولت افغانستان و همچنین وزیر مشاور رییس جمهور غنی در امور امنیت داخلی افغانستان است. با توجه به پیشینه کاری او و موج انتقادات از تشدید ناامنیها در سالهایی که در مسند ریاست امنیت ملی بود، باید دید که در ادامه روند مذاکرات صلح دوحه قطر چگونه پیش خواهد رفت. نظر به اینکه از 22 سنبله سال گذشته مذاکرات با طالبان آغاز شده و هنوز بدون نتیجه مشخصی ادامه دارد، نقش رییس هیات مذاکرهکننده در رایزنی با مقامهای حکومت و جامعه جهانی، غیرقابل انکار است؛ نقشی که در ادامه باید دید که استانکزی در آن چگونه ظاهر خواهد شد.