بهتاریخ ۲۹ سپتامبر دور بعدی گفتوگوها در مورد آينده سياسی افغانستان زیر نام نشست فارمت مسکو در شهر کازان روسیه برگزار میشود. در این نشست، نمایندهگان روسیه، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، اوزبیکستان، چین، هند و پاکستان شرکت خواهند کرد. از آنجا که سرپرست وزارت امور خارجه طالبان نیز به نشست فارمت مسکو دعوت شده است، این نشست متفاوتتر از دورههای قبلی خواهد بود. در نشستهای گذشته از طالبان دعوت نشده بود.
از سخنان روزهای گذشته ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، و همچنین ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، آشکار میشود که در این نشست روی موضوعات مهم و آيندهساز افغانستان مثلاً ایجاد دولت فراگیر بحث صورت خواهد گرفت.
یکی دیگر از موضوعات احتمالی نشست فارمت مسکو، وضعیت حقوق بشر در افغانستان و مساله آموزش دختران و کار زنان است. نمايندهگان کشورهایی که در اين نشست حضور خواهند داشت، بار دیگر دیدگاههای خود را در این زمینهها تکرار میکنند.
نشست فارمت مسکو از این نظر نیز بااهمیت است که چندی پیش احمد مسعود، رییس جبهه مقاومت، به مسکو رفت و مورد استقبال گرم معاون رييس مجلس دومای روسیه و رييس يک حزب سیاسی این کشور قرار گرفت. به نظر میرسد که گفتوگوها درباره وضعيت سياسی افغانستان در نشست فارمت مسکو مهم است. احتمال میرود که به منظور آغاز مذاکرات بینالافغانی، غیر از نمایندهگان کشورهای منطقه در امور افغانستان و همچنین سرپرست وزارت امور خارجه طالبان، شماری از شخصیتهای سیاسی افغانستان نیز در نشست فارمت مسکو شرکت خواهند کرد.
هرچند بعد از سفر احمد مسعود به مسکو، شماری از صاحبنظران گفتند که سیاست روسیه درباره افغانستان تغییر کرده است؛ اما در حال حاضر این تحلیل درست نیست و هیچ نشانهای از تغییر رویکرد روسیه در مورد طالبان دیده نمیشود؛ از یک طرف به این دلیل که طالبان بهطور کامل بر جغرافیای سیاسی افغانستان مسلط هستند و کنترل این کشور را در دست دارند، و از سوی دیگر، جبهه مقاومت با مشکلات داخلی روبهرو بوده و دستاوردهای نظامی چندانی ندارد.
از نظر روسیه، در شرایط کنونی افغانستان هیچ گونه بدیل و جاگزینی برای طالبان وجود ندارد. اما موضوع بسیار مهم دیگر نگرانی کشورهای آسیای میانه و روسیه از بابت فعالیت گروههای تروریستی در افغانستان و افزایش قاچاق مواد مخدر است. این مسایل نیز حتماً در نشست فارمت مسکو به بحث گرفته خواهد شد. این در حالی است که طالبان نگرانی کشورهای آسیای میانه را در مورد فعالیت گروههای تروریستی و افزایش قاچاق مواد مخدر بیجا میدانند.
از سوی دیگر، مقامهای ارشد امنیتی روسیه با اشاره به حمایت خارجی از گروههای تروریستی در افغانستان بهویژه داعش خراسان، امریکا را متهم به این کار میکنند. به باور آنان، امریکا با حمایت از گروه داعش در افغانستان، به دنبال بیثبات کردن آسیای مرکزی، چين و روسیه است. به احتمال قوی در این زمینه نیز در نشست فارمت مسکو بحث و تبادل نظر صورت خواهد گرفت.
هنوز راه درازی در پیش است و باید گفتوگوهای بیشتری صورت گیرد؛ چون طالبان به این سادهگی دست از لجاجت نخواهند کشید و به خواستهای کشورها مبنی بر تشکیل دولت فراگیر و دیگر مطالبات آنها پاسخ مثبت نخواهند داد.