رهبری طالبان بهتازهگی فرمانی را صادر کرده که برمبنای آن جنگجویان این گروه و کارمندان ادارههای ملکی در ولایت پنجشیر حق استفاده از گوشیهای هوشمند را ندارند. جنگجویان طالبان اما در کنار کارمندان ملکی ادارات دولتی، به باشندهگان این ولایت نیز اجازه نمیدهند که از گوشیهای هوشمند و دوربیندار استفاده کنند. افراد طالبان در ایستهای بازرسی باشندهگان محل را تلاشی میکنند و گوشیهای هوشمند و دوربیندار آنان را میگیرند و در مواردی میشکنند. این اقدام طالبان با واکنشهای تند باشندهگان محل، خبرنگاران و آگاهان مسایل سیاسی مواجه شده است. آگاهان سیاسی به این باورند که طالبان برای جلوگیری از همهگانی شدن جنایات ضدبشری خود، دست به این اقدام زدهاند.
یک نوار صوتی منسوب به مولوی محمدمحسن هاشمی، والی طالبان برای پنجشیر، روز پنجشنبه، ۲۸ میزان، در اختیار روزنامه ۸صبح قرار گرفت. در این نوار صوتی، والی طالبان برای پنجشیر به کارمندان همه ادارههای ملکی و نظامی در این ولایت دستور میدهد که نباید از گوشیهای هوشمند استفاده کنند.
مولوی محمدمحسن هاشمی در این نوار صوتی میگوید که استفاده از گوشیهای هوشمند در دره پنچشیر بربنیاد فرمان ملا هبتالله آخوندزاده، منع شده است. والی طالبان همچنان توصیه میکند، کسانی که گوشی هوشمند دارند، آن را بفروشند و یا هم در خانه بگذارند. مولوی هاشمی هشدار میدهد که اگر نزد کسی در ایستهای بازرسی گوشی هوشمند پیدا شود، حق شکایت را نخواهد داشت.
باشندهگان پنجشیر اما این اقدام طالبان را خلاف آزادیهای فردی خود میدانند. ننگیالی، باشنده ولسوالی رخه ولایت پنجشیر، در صحبت با روزنامه ۸صبح، میگوید: «این محدودیت بالای همه مردم پنجشیر وضع شده است. من خودم شاهد هستم که طالبان در ایستهای بازرسیشان گوشیهای همراه چندین تن از افراد ملکی را گرفتند و گفتند که دیگر حق استفاده از این تلفنها را ندارید. افرادی که همراهشان گفتوگوی لفظی میکردند، گوشیهای آنان را شکستاندهاند.»
باشندهگان پنجشیر در واکنش به این اقدام طالبان، میگویند که منع استفاده از گوشیهای هوشمند خلاف آزادی فردی آنان است و طالبان باید این دستور خود را لغو کنند. احمدنوید، باشنده مرکز ولایت پنجشیر، در این باره میگوید: «طالبان همهروزه شرایط را بالای مردم پنجشیر سخت کرده میروند. در حال حاضر یک تعداد افرادی که وضعیت اقتصادی خوبی ندارند، در پنجشیر باقی مانده و دیگران همه کوچ کردهاند؛ اما طالبان حتا حق استفاده از گوشیهای همراه را هم از ما میگیرند. بنابراین، مجبور هستیم که ما هم از اینجا به یک ولایت یا کشور دیگری برویم تا حداقل از آزادی فردی ما بتوانیم استفاده کنیم.»
منابع به روزنامه 8صبح، میگویند که طالبان روز چهارشنبه، ۲۷ میزان، گوشیهای هوشمند سه تن از کارمندان شرکت برق (برشنا) و پنج مأمور ملکی را ضبط کردهاند. به گفته منابع، این افراد برای دریافت معاش به بانک مراجعه کرده بودند و هنگام تلاشی گوشیهای آنان ضبط شده است.
آگاهان سیاسی دلیل این اقدام طالبان را جلوگیری از همهگانی شدن جنایات ضدبشری این گروه در پنجشیر عنوان میکنند. احمد سعیدی، آگاه مسایل سیاسی، به روزنامه ۸صبح میگوید: «طالبان بهدرستی میدانند که توسط تلفنهای هوشمند میشود جنایات ضدبشری، اعمال غیراسلامی و غیرانسانی در پنجشیر را مستندسازی کرد و به گوش جهانیان رساند. بناءً وقتی که مردم گوشیهای هوشمند نداشته باشند، از آنچه در پنجشیر توسط طالبان انجام میشود، دنیا آگاهی نخواهد داشت.» آقای سعیدی میافزاید: «فقط هدف از جمعآوری گوشیهای هوشمند این است که اطلاعرسانی نشود و پنجشیر در یک خواب غفلت و تاریک، زیر چکمهها، زدن و کوفتن طالبان باقی بماند.»
آگاهان مسایل حقوقی نیز میگویند که ممانعت از استفاده شهروندان از گوشیهای هوشمند، هیچ توجیه حقوقی، دینی و اخلاقی ندارد. آرش شهیرپور، عضو کادر علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه البیرونی، در صحبت با روزنامه ۸صبح تصریح میکند که با توجه به پیشرفتها در عصر حاضر، داشتن گوشی هوشمند یک نیاز مبرم و از حقوق اساسی هر فرد است. به گفته او، محروم ساختن عمدی یک جمعیت از حقوق اساسیشان، به دلیل هویت گروهی و یا جمعی، خلاف موازین حقوق بینالمللی است.
با این وصف، رهبر طالبان در حالی استفاده از گوشیهای هوشمند در ولایت پنجشیر را منع کرده است که نوارهای تصویری گستردهای از شکنجه، تحقیر و توهین و تیرباران شدن اسیران جنگی در این ولایت از سوی طالبان منتشر شده است. بیشتر این نوارهای تصویری از سوی افراد طالبان ضبط و همرسانی شده است. طالبان در پنجشیر همچنان به نقض گسترده حقوق بشری از جمله آزارواذیت، بازداشت، شکنجه و تیرباران کردن غیرنظامیان متهماند. در کنار این، جنگجویان طالبان به تیرباران کردن دهها اسیر جنگی در این ولایت نیز متهم شدهاند.
یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در بریتانیا موسوم به «افغان ویتنس» بهتازهگی گزارشی را نشر کرده که برمبنای آن، جنگجویان طالبان دستان 27 تن را بسته و آنان را با ضرب گلوله کشتهاند. این گزارش براساس بررسی نوارهای تصویری ضبط شده در پنجشیر، منتشر شده است.
این ممنوعیت پس از سفر ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل به ولایت پنجشیر، وضع شده است. منابع میگویند که ریچارد بنت در سفر هفته گذشته به پنجشیر نتوانسته با غیرنظامیان در این ولایت دیداری داشته باشد و پس از دیدن والی طالبان، پنجشیر را ترک کرده است.