گسترش دامنه فقر و سردی بیش از حد هوا زمستان را برای شهروندان کشور به یک چالش جدی بدل کرده است. سرما و نبود امکانات کافی برای گرمایش خانهها، سبب شده که شیوع بیماریهای فصلی در ولایتهای سردسیر کشور افزایش یابد. هرات در شمالغرب کشور از ولایتهای سردسیر است که در زمستان امسال گواه بیشترین شمار قربانیان ناشی از سرما بوده است. باشندهگان هرات سرمای زمستان امسال را بیسابقه توصیف میکنند و میگویند که به دنبال سردی هوا در این ولایت بیماریهای سرماخوردهگی و سینهوبغل بین کودکان شیوع پیدا کرده است؛ بیماریهایی که ساده پنداشته میشوند، اما صدها کودک را با خطر مرگ مواجه ساختهاند. باشندهگان هرات پرچاوی دوامدار برق، مشکلات اقتصادی و نبود امکانات کافی برای گرمایش خانهها را از عوامل عمده مصاب شدن کودکان به این بیماریهای فصلی عنوان میکنند. منابع صحی نیز مراجعه همهروزه دهها کودک مبتلا به سرماخوردهگی به مراکز صحی این ولایت را تأیید میکنند و توضیح میدهند که سینهوبغل در کودکان بهشدت خطرناک است و در صورتی که بهموقع جلو آن گرفته نشود، میتواند به مرگ منجر شود.
احمدشعیب، باشنده شهر هرات است که برای درمان فرزند ۱۶ ماههاش به شفاخانه حوزهای این ولایت آمده است. او میگوید که از یک هفته به این سو فرزندش به این بیماری مبتلا شده است. احمدشعیب میافزاید که سرمای بیش از حد همه اعضای خانوادهاش را بیمار ساخته و کودکش را به سینهوبغل مبتلا کرده است. این باشنده هرات علاوه میکند: «هوا بسیار یخ است. امسال تمام اعضای خانواده مریض شدند و پس از گرفتن دوا بقیه اعضای خانوادهام خوب شدند، اما طفلکم دو هفته است که بیمار است و حالا بیماریاش شدیدتر شده.»
احمدشعیب اضافه میکند که هرات در زمستان امسال در بیبرقی مطلق به سر میبرد و برق این ولایت در یک شبانهروز بیش از دو تا سه ساعت وصل نبوده است. به گفته او، باشندهگان این ولایت توان خرید گاز و زغالسنگ را ندارند و در سالهای گذشته تنها از برق بهعنوان وسیله گرمایش خانهها استفاده میکردند، اما امسال بیبرقی مطلق را تجربه کردهاند: «گاز کیلویی ۷۰ افغانی است. مردم توان خرید مواد سوخت را ندارند. همهساله اکثریت مردم هرات از بخاریهای برقی و کرسی (صندلی) استفاده میکردند، اما به دلیل بیبرقی و نبود توان خرید مواد سوخت و سرمای شدید اکثریت طفلهای خانوادهها به سینهوبغل مبتلا شدهاند.»
زمستان سرد، فقر، ناداری و کاهش قدرت خرید از علتهای اصلی افزایش بیماری سینهوبغل در کودکان بوده است. باشندهگان هرات میگویند که دستکم در یک دهه گذشته گواه افزایش بیماریهای فصلی از حمله سینهوبغل در فصل سرما نبودهاند.
فیضاحمد، باشنده ناحیه ششم شهر هرات، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که بیماری سینهوبغل جان برادرزاده هشتماهه او را گرفته است. او میافزاید که سرمای شدید در ماه جدی امسال سبب شده که تنها کودک خردسال خانواده آنان جان بدهد. در نخست نشانههای تب و سرفه خفیف در این کودک هشتماهه مشاهده شده و سپس دچار سرفه شدید شده و در نهایت با وجود مراقبتهای صحی، جان باخته است.
ابتلا به بیماری فصلی سینهوبغل و قربانی گرفتن این بیماری از کودکان، تنها به مرکز شهر هرات خلاصه نمیشود، بلکه باشندهگان شمار زیادی از ولسوالیهای این ولایت نیز خاطرنشان میسازند که این بیماری از کودکان زیادی قربانی گرفته است. جمعهگل، یکی از باشندهگان ولسوالیهای شرقی هرات است. او میگوید که در جریان ماه جدی که سردی هوا بهشدت بیشتر شد، پنج کودک خردسال در قریههای همجوار آنها جان باختهاند. این باشنده هرات اضافه میکند که سرمای شدید بیشتر کودکان خانوادههای فقیر را تهدید کرده است: «در ظرف 15 روز من از پنج قریه که این قریهها به همسایهگی ما هستند، مرگ پنج طفل که از یک سال به پایین سن داشتند را شنیدم.»
در همین حال، یافتههای روزنامه 8صبح نشان میدهد که شمار کودکان مبتلا به بیماری فصلی سینهوبغل در هرات بهگونه نگرانکنندهای افرایش یافته است. براساس این یافتهها، در جریان ماه جدی سال روان خورشیدی نزدیک به هشت هزار کودک در این ولایت به بیماری سینهوبغل مبتلا شدند. این آمار از شفاخانه حوزهای هرات، شفاخانههای خصوصی در سطح شهر هرات و شماری از ولسوالیهای این ولایت گردآوری شده است.
منابع در شفاخانه حوزهای هرات به روزنامه 8صبح میگویند که در ماه جدی سال روان سه هزار و ۲۰ تن به دلیل ابتلا به بیماری سینهوبغل به این شفاخانه مراجعه کرده و ثبت شدهاند. آمارهای ارایهشده نشان میدهد که از این میان شماری از کودکان به دلیل ابتلا به سینهوبغل حاد جان باختهاند. داکتر منصور حیدری (نام مستعار) متخصص اطفال، که در منطقه جکان شهر هرات معاینهخانه شخصی دارد و مصروف تداوی کودکان است، افزایش بیپیشینه ابتلای کودکان به سینهوبغل در سال روان خورشیدی را تایید میکند و میگوید که روزانه دهها کودک برای درمان به معاینهخانه او آورده میشوند. این متخصص بیماریهای کودکان اضافه میکند که بیشتر این کودکان به سینهوبغل خفیف و شدید مبتلایند: «امسال بهگونه بیپیشینه سینهوبغل در بین کودکان شیوع پیدا کرده است. در سالهای پیش شاهد همچون وضعیت نبودهایم. از صبح تا شام تا ۱۰۰ کودک را برای درمان میآورند. در همهشان علایم سینهوبغل دیده میشود.»
شفاخانههای خصوصی در هرات نیز روزانه گواه مراجعه خانوادههاییاند که کودکانشان به سینهوبغل مبتلایند. یکی از مسوولان شفاخانههای خصوصی در هرات به شرط فاش نشدن نامش توضیح میدهد که از ماه قوس به این سو شمار کودکان مبتلا به بیماریهای فصلی و سینهوبغل افزایش یافته و روزانه تا ۵۰ کودک به دلیل ابتلا به این بیماری به شفاخانههای خصوصی مراجعه میکنند.
در همین حال، ولسوالیهای هرات نیز گواه افزایش کودکان مبتلا به بیماری سینهوبغلاند. یکی از داکتران که نخواست نامش در این گزارش درج شود، میگوید که زمستان امسال کودکان بیشتری را به بیماریهای فصلی بهویژه سرماخوردهگی و سینهوبغل حاد مبتلا کرده است. به گفته او، روزانه تا 15 کودک مبتلا به سینهوبغل به کلینیک این ولسوالی مراجعه میکنند. او همچنان تأیید میکند که در ماه جدی امسال دستکم پنج کودک به علت این بیماری در مرکز صحی این ولسوالی فوت شدهاند.
داکتران بخش اطفال در هرات سردی بیش از حد هوا را از علتهای عمده ابتلای کودکان به این بیماری فصلی عنوان میکنند. یکی از داکتران متخصص به روزنامه 8صبح گفت: «هوای خانهها معتدل نیست و اینکه سینهوبغل یک بیماری ویروسی است. وقتی یکی از اعضای خانواده بیمار میشود و کودکان با او نزدیک میشوند و یا هم همکاسه میشوند، این سبب انتقال بیماری به کودک میشود.»
سردی بیش از حد هوا و معتدل نبودن دمای خانهها در حالی جان کودکان بیشتری را در ولایت هرات تهدید میکند که افغانستان در فصل زمستان امسال سردترین روزها را تجربه میکند. باشندهگان این ولایت میگویند که در 10 سال گذشته گواه چنین زمستان سرد نبودهاند. گزارشها میرسانند که بیش از 90 تن در این ولایت به علت سردی بیش از حد هوا جان باختهاند.
از سوی دیگر به دنبال بحران اقتصادی دامنه فقر در هرات گسترش یافته است. بیشتر خانوادهها توان خرید مواد سوخت برای گرم کردن خانهها را ندارند. بیشتر خانوادهها در هرات سالهای گذشته از برق برای گرم کردن خانهها استفاده میکردند، امسال اما پرچاویهای دوامدار برق سبب شده که شهر هرات و ولسوالیهای آن در تاریکی فرو بروند و مردم نتوانند با استفاده از برق خانههای خود را گرم نگه دارند.
افزایش بیماریهای فصلی در حالی زندهگی کودکان را در هرات تهدید میکند که فقر این روزها بالای باشندهگان این ولایت سایه تاریک افگنده و قدرت خرید آنان بهشدت کاهش یافته است. شمار زیادی از خانوادهها در این ولایت توان خرید مواد سوخت و حتا مواد غذایی را ندارند. نبود مواد سوخت و شکمهای گرسنه علت اصلی افزایش بیماریهای فصلی در این ولایت خوانده شده است. یک باشنده هرات میگوید، در شرایطی که سرما به منفی ۲۴ درجه برسد، برق نباشد و مردم نتوانند خانههای خود را گرم و شکمهای خود را سیر نگهدارند، طبیعی است که ایندست افراد به بیماریهای گوناگون مبتلا میشوند. آمار و ارقام سازمانهای بینالمللی نشان میدهد که در حال حاضر بیش از ۲۵ میلیون شهروند افغانستان زیر خط فقر زندهگی میکنند.
فقر نهتنها هرات، بلکه همه ولایتهای کشور را متأثر ساخته است. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندهگان به نقل از خانوادههای نیازمند در افغانستان گزارش داده است که گرسنهگی سبب شده تا این خانوادهها برخی از وعدههای غذاییشان را حذف کنند. یواناچسیآر روز پنجشنبه، ۱۳ دلو، در گزارشی وضعیت زندهگی خانوادههای نادار و متاثر از جنگ و ناامنی غذایی را در ولایت سردسیر بامیان به تصویر کشیده است.
سازمان ملل متحد همچنان اعلام کرده که سقوط اقتصاد آزاد و افزایش قیمت مواد غذایی در افغانستان خانوادههای نیازمند را تحت تاثیر جدی قرار داده که ناگزیر به گرفتن وام از همسایهها شدهاند. این نهاد هشدار داده است که با اندکی تشدید وضعیت، آنان در بدهیهای عمیق فرو خواهند رفت.
کمیته بینالمللی صلیب سرخ نیز تأیید کرده که سردی بیش از حد هوا در افغانستان جان میلیونها شهروند این کشور را تهدید میکند. این کمیته روز پنجشنبه، ۱۴ دلو، با نشر یک نوار تصویری هشدار داده که برای جلوگیری از وخامت اوضاع، به کمکهای بشردوستانه بیشتری در افغانستان نیاز است. صلیب سرخ میافزاید که بسیاری از شهروندان این کشور به دلیل مشکلات اقتصادی توانایی گرم کردن خانههایشان را ندارند. این نهاد در حالی از سردی هوا سخن گفته که براساس یافتههای روزنامه 8صبح، در جریان سرمای امسال بیش از ۳۰۰ تن در ولایتهای مختلف کشور جان باختهاند.