یادداشت: دانشگاه بامیان با بیش از بیست سال سابقه فعالیت، یکی از دانشگاههایی است که با چالشهای زیادی نظیر کمبود کادر علمی و مواد درسی، کمبود ساختمانهای تدریسی و اداری، نداشتن آب و فضای سبز، نداشتن دیوار احاطه و نبود خوابگاه معیاری برای دانشجویان که بتواند نیازمندیهای شمار اندکی از آنها را مرفوع سازد، روبهرو است. دانشجویان این دانشگاه همواره از بیتوجهی حکومت مرکزی، به ویژه وزارت تحصیلات عالی نسبت به مشکلاتشان شکایت میکنند. دانشگاه بامیان، با بیش از 7 هزار دانشجوی برحال در یک تپه خاکی در مرکز شهر واقع شده است. این دانشگاه افزون بر نداشتن آب و فضای سبز، جاده منتهی به این دانشگاه و محوطه آن نیز خامه و خاکی است. در تابستانها گرد و خاک ناشی از عبور و مرور وسایط، دانشجویان را اذیت میکند. چالشهای دانشگاه بامیان تنها به این موارد خلاصه نمیشود. مشکلات زیادی فراراه دانشجویان و در کل دانشگاه بامیان وجود دارد. مسوولان این نهاد آکادمیک میگویند که تلاشها برای حل این چالشها جریان دارد؛ اما زمانگیر است و به دلیل محدودیتهایی که وجود دارد، به این زودیها برطرف نخواهد شد.
قرار است فعالیت دانشگاهها در سراسر کشور از تاریخ پانزدهم حوت آغاز شود، روزنامه 8صبح گفتوگویی را با دکتر عبدالعزیز محبی، رییس دانشگاه بامیان، انجام داده و در مورد مشکلات موجود در این دانشگاه پرسشهایی را از او مطرح کرده است که شما را به خواندن آن دعوت میکنیم.
۸صبح: آقای محبی، تشکر که وقت خود را در اختیار روزنامه 8صبح قرار دادید.
محبی: خوش آمدید. تشکر از شما هم.
8صبح: در آغاز اگر بگویید که درسهای دانشگاهها چه زمان قرار است شروع شود و آیا آمادهگیها گرفته شده است؟
محبی: نظر به همان فیصله وزارت تحصیلات عالی که قرار بود دانشگاهها در پانزدهم ماه حوت سال روان آغاز شود، دانشگاه بامیان نیز در همین تاریخ شروع میشود. در قسمت آمادهگیها هم مانند گذشته و طبق معمول آمادهگی داریم که انشاالله درسها را شروع کنیم.
8صبح: بگذارید در مورد مشکلات دانشگاه بامیان بپرسم. خوابگاه پسرانه دانشگاه بامیان که حدود 12 سال پیش کار ساخت آن شروع شده بود، سرانجام پنج سال پیش افتتاح شد، اما همواره جنجالی بوده است. تاکنون در این خوابگاه برای شمار معدودی از دانشجویان تنها اتاق رسیده بود، ولی هیچگونه خدمات از جمله غذا ارایه نمیکند. در سال تحصیلی جدید در این خصوص چه برنامهای روی دست است؟
محبی: آنچه را شما یادآوری کردید، کاملاً درست است. دانشجویان ما متأسفانه با چالشهای زیادی در قسمت خوابگاه روبهرو هستند. همانطور که شما گفتید، ما یک خوابگاه پسرانه داریم، اما دانشجویان ما را کفایت نمیکند؛ زیرا در تناسب با شمار دانشجویان، این خوابگاه سهمنزله بسیار کوچک است و گنجایش تعداد کمی از دانشجویان را دارد. خدماتی که قبلاً هم ارایه میشد، صرف اتاق بود. سالی که شروع میشود، هم عین مشکل وجود دارد و تنها اتاق برای دانشجویان توزیع خواهد شد. صرف ما توانستیم سال گذشته اتاقها را کمی رنگ و تنظیم کنیم و همینطور سیستم فاضلاب خوابگاه را نیز ترمیم کردیم. یک ساختمان خوابگاه دیگر نیز زیر ساخت است و قرار است در دو بلاک ساخته شود. امیدوارم در نیمه سال پیشرو بتوانیم این ساختمان را نیز تسلیم شویم. اما اینکه خوابگاه خدمات دیگر از جمله اعاشه گرم برای دانشجویان ارایه نمیکند، به دلیل نبود بستهای خدماتی است. نداشتن بستهای اداری، آشپز، کارگر و همینطور نبود وسایل و تجهیزات لازم برای یک خوابگاه، سبب شده که ما نتوانیم خدمات ارایه کنیم.
8صبح: پیش از آنکه خوابگاه ساخته شود، چرا در مورد نیازمندیهای آن فکر نمیشود تا یک خوابگاه معیاری و نتیجهبخش داشته باشیم؟ در غیر آن، فکر میکنم تنها ساختمان نمیتواند مشکل را حل کند.
محبی: بلی، حرف شما درست است. زمانی که پلان سنجیده میشود و اینکه ساختمان چگونه باید ساخته شود، این موضوع بیشتر مربوط بخشهای انجنیری است. من متأسفانه یا خوشبختانه بگویم در زمانی که خوابگاه ساخته میشد، اینجا نبودم. فعلاً تعمیر جدیدی که ساخته میشود، به صورت دوامدار از نزدیک تحت نظارت ما قرار دارد. تلاش میکنیم مشکلاتی که در خوابگاه قبلی داشتیم، در این خوابگاه با آن مواجه نشویم. اما تشکیل خوابگاه از همان اول نظر به تعداد دانشجویان سنجیده میشود؛ ولی تاهنوز نظر به کمبود تشکیل در خود وزارت تحصیلات عالی، برای ما هم تشکیل داده نشده است. دانشگاههای دیگری هم به همین شکل در کشور داریم که با کمبود تشکیل مواجهاند.
8صبح: در مورد مشکلات خوابگاه معلومات دادید، اما من میخواهم اینطوری بپرسم که دانشجویان در دکانها و کوچه و بازار اتاق میگیرند و با مشکلات زیادی روبهرو هستند، دانشگاه بامیان حتماً مشکلات آنان را با مرکز شریک ساخته است، چطور است همکاری از مرکز با دانشگاه بامیان؟
محبی: قطعاً! ما مشکلات دانشگاه بامیان را با وزارت تحصیلات عالی در میان گذاشتیم. مشکلات دانشجویان را از هر کسی بیشتر من احساس میکنم، به این دلیل که هر روز با این مشکلات روبهرو میشویم. دانشجویان ما میآیند در مورد مشکلاتشان با ما صحبت میکنند. من از همه بیشتر با درد و رنج دانشجویان آشنایم. ما چندین بار برای حل مشکلات دانشجویان، به ویژه در قسمت خوابگاه، به وزارت تحصیلات عالی درخواست دادیم؛ ولی وزارت تحصیلات عالی نظر به بعضی محدودیتها با مشکلات مواجه است و نمیتواند تمام کارها را به یک بارهگی انجام بدهد. هماهنگی ما در این بخشها با وزارت تحصیلات عالی خوب است و تلاش داریم مشکلات حل شود، اما فکر میکنم حل چالشهای موجود فراراه دانشجویان و دانشگاه بامیان، زمانگیر است.
8صبح: در حال حاضر چه تعداد دانشجوی پسر و دختر در دانشگاه بامیان مشغول تحصیلاند؟
محبی: ما در حال حاضر 7 هزار و 641 دانشجو در دانشگاه بامیان داریم که مشغول تحصیلاند و از این میان 37 درصد آنان را دختران تشکیل میدهند.
8صبح: یک خوابگاه دخترانه هم ساخته شده است، چرا تاکنون فعال نشده و آیا در سال تحصیلی جدید برای دانشجویان دختر اتاق توزیع خواهد شد؟
محبی: تعمیر چهارمنزله ما [خوابگاه دخترانه] سال گذشته افتتاح شد و کاملاً آماده است، ولی در آنجا متأسفانه چند مشکل وجود دارد که ما نمیتوانیم برای فعلاً از آن استفاده کنیم، اما ممکن است در وسط سال به بهرهبرداری بسپاریم. اول اینکه تاهنوز سالون غذاخوری این خوابگاه تکمیل و به ما تحویل داده نشده است. دوم، مشکلی که در خوابگاه پسرانه در قسمت نبود بست برای ارایه اعاشه گرم داریم، در خوابگاه دخترانه نیز عین چالش وجود دارد. اما دو مشکل دیگری که نسبت به خوابگاه پسرانه متفاوت است، نخست اینکه خوابگاه دخترانه به برق سهفاز ضرورت دارد، ولی در ولایت بامیان معمولاً برق تکفاز مورد استفاده قرار میگیرد که از طریق شرکت «برشنا» توزیع شده است. ما با شرکت برشنا صحبت کردیم، اما این شرکت در پاسخ به ما گفت که توانایی ارایه برق سهفاز برای خوابگاه دخترانه را ندارد. چالش دوم، آب خوابگاه است. یک چاه در نزدیکی ساختمان حفر شده، ولی آب شور دارد و قابل استفاده نیست. ما در تلاش هستیم که بتوانیم آب شیرین برای خوابگاه فراهم کنیم. شما خود در جریان هستید که یکی از مشکلات عمده دانشگاه بامیان، کمبود آب است. این ساحه خاکی را که شما میبینید، به دلیل نبود آب است. ما خیلی با کمبود آب مواجه هستیم. دانشجویان ما که به اینجا میآیند، واقعاً متأثر میشویم، به خاطر اینکه وقتی دانشجویان از صنف رخصت میشوند، هیچ فضای مناسبی وجود ندارد که لحظهای آنجا بنشینند، نفسی تازه کننده و یا درس خود را بخوانند. هر لحظهای که دانشجو از صنف بیرون میشود، اگر درس نداشته باشد، مجبور است برگردد به اتاق یا خانه خود. در داخل دانشگاه بامیان فضایی موجود نیست که دانشجو حداقل برای ده دقیقه در آنجا نفس تازه کند یا زیر یک درخت بنشیند و درس بخواند. محوطه دانشگاه، یک فضای کاملاً صحرایی است.
8صبح: بگذارید سوالی را که پیشتر مطرح کردم، تکرار کنم. به گفته شما خوابگاه دخترانه نیاز به برق سهفاز دارد و برشنا هم نمیتواند آن را تأمین کند. میخواهم بگویم مساله برق چرا پیش از ساختن خوابگاه سنجش نشد؟ حالا که ساخته شده، برای رفع مشکل برق چه چارهای باید سنجیده شود؟
محبی: بلی، حالا که ساخته شده است. دوستانی که خوابگاه را دیزاین کرده بودند، متأسفانه به این موضوع فکر نکردند. اما در قسمت حل مشکل برق باید گفت که دانشگاه یک جنراتور دارد. به وزارت تحصیلات عالی پیشنهاد کردیم تا اجازه مصرف تیل را برای ما بدهد. خوشبختانه وزارت تحصیلات عالی در این بخش با ما موافق است. ممکن است برق را ما توسط جنراتور تأمین کنیم. اما مشکل عمده، نبود آب و تشکیل برای خوابگاه است. خوابگاه برای پختوپز و سایر نیازمندیهای دانشجویان به آب زیاد ضرورت دارد؛ خوابگاهی که ممکن است در حدود 950 نفر گنجایش داشته باشد.
8صبح: با بهرهبرداری از این خوابگاه، مشکل دانشجویان دختر تا چه اندازه رفع خواهد شد؟
محبی: ممکن است نصف دانشجویان دختر که خواهان خوابگاه هستند، مشکلشان حل شود، اما نصف دیگر همچنان باقی میمانند. جا دارد یادآوری کنم که دانشگاه بامیان، یکی از دانشگاههای کشور است که بلندترین فیصدی دختران دانشجو را دارد. با اعمار یک خوابگاه که 600 تا 950 نفر گنجایش داشته باشد، مشکل دانشجویان دختر حل نمیشود، در حالی که با فعال ساختن همین خوابگاه هم ما با چالش مواجه هستیم.
8صبح: یعنی هنوز نیاز است که در این مورد توجه شود؟
محبی: دقیقاً، دقیقاً!
8صبح: بیش از بیست سال است که دانشگاه بامیان فعالیت میکند، آیا هنوز هم در بخشهای زیربنایی و کادر علمی با مشکل مواجه است؟
محبی: بلی، من هم معمولاً مشکلات دانشگاه بامیان را در هر جایی که صحبت میکنم، به همین دو بخش عمده تقسیم میکنم؛ یکی بخش زیربنایی است که ما واقعاً با کمبود تعمیر اداری و همینطور کمبود صنفهای درسی مواجه هستیم. در هر دو بخش. حتا سرک و زیرساختهای دیگر را در داخل دانشگاه هم نداریم. موضوع دیگر، بحث کادری و تشکیلات اداری ما است که بخش منابع انسانی میشود. از لحاظ منابع انسانی، بسیاری از دیپارتمنتهای دانشگاه بامیان با کمبود استاد مواجه است. هشت دیپارتمنت دانشگاه بامیان، هر کدام سه استاد دارد. دیپارتمنت فقه جعفری فقط دو استاد دارد. به این معنا است که دانشگاه بامیان با کمبود کادر علمی مواجه است. بخش اداری دانشگاه هم با کمبود تشکیل مواجه است. یک مدیریت ما در تشکیل خود هیچ بست کارمندی ندارد، فقط همان مدیر است. با این حساب، موثریت و کیفیت کار و تدریس پایین میآید.
8صبح: چند ساختمان تدریسی در دانشگاه بامیان از بودجه وزارت تحصیلات عالی ساخته شده است؟
محبی: اکثر تعمیرهایی که در دانشگاه بامیان ساخته شده، از بودجه وزارت تحصیلات عالی نبوده، اما با هماهنگی این وزارت ساخته شده است. از مجموع تعمیرهایی که ساخته شده، سه تعمیر از بودجه وزارت تحصیلات عالی و پنج ساختمان دیگر با هزینه مالی وزارت مبارزه علیه مواد مخدر ساخته شده است. وزارت مبارزه با مواد مخدر به خاطر تقدیر از اجراآت برنامههای خوب و همینطور بودجه تشویقی این وزارت با دانشگاه بامیان کمک کرده است. سایر ساختمانهای دانشگاه با کمک بانک جهانی ساخته شده است.
۸صبح: تشکر دکتر صاحب!
محبی: تشکر از شما هم!