جیب خالی شهروندان و کیسه پُر حاکمان؛ ملاهبت‌الله با پول ملت لشکر جداگانه تشکیل داده است

در حالی‌که سازمان‌های جهانی از اوج گرفتن بحران گرسنه‌گی در افغانستان هشدار می‌دهد، رهبر طالبان در پی اختلاف‌های درون‌گروهی به تشکیل لشکر ۴۰ هزار نفری اقدام کرده است. رحمت‌الله نبیل، رییس امنیت ملی پیشین کشور، به‌تازه‌گی از راز لشکرسازی ملاهبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان، پرده برداشته است. آقای نبیل توضیح می‌دهد که رهبر طالبان بودجه تشکیل این لشکر را از عواید دولت تأمین کرده است. طبق اظهارات آقای نبیل، رهبر طالبان در حالی به تشکیل لشکر جداگانه اقدام کرده که اختلاف‌های درون‌گروهی میان مقام‌های پرنفوذ طالبان از یک سال به این‌سو اوج گرفته است. بر اساس گزارش‌ها، جناح‌های مخالف مولوی هبت‌الله برای خلع قدرت او آستین بالا زده‌اند. از سوی دیگر، رهبر طالبان در زمانی از عواید دولت که پول مالیات کسبه‌کاران است، برای تشکیل لشکر جداگانه اقدام کرده که نهادهای مددرسان از کاهش بودجه برای ادامه کمک‌های مالی به افغانستان خبر می‌دهد و می‌گوید، در صورتی‌که کشورهای جهان به طور فوری به مردم افغانستان کمک نکنند، گرسنه‌گی در سرتاسر این کشور گسترش خواهد یافت. شهروندان کشور نیز تشکیل ارتش جداگانه رهبر طالبان با پول ملت را نکوهش می‌کنند.

رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی کشور، ادعا کرده که در یک سال گذشته حدود ۶۰ میلیارد افغانی، به دستور ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر کنونی طالبان، از حساب وزارت مالیه بیرون شده است. آقای نبیل شنبه‌شب، ۲۶ حوت، در توییتی نگاشته است: «بر‌اساس معلومات، در یک سال گذشته حدود ۶۰ میلیارد افغانی به بهانه مصارف مختلف از آدرس هبت‌الله توسط افراد مختلف به نام‌های مختلف از وزارت مالیه خارج شده است که حدود ۵۰ درصد کل عواید گمرکی را تشکیل می‌دهد.»

رییس پیشین امنیت ملی کشور به نقل از نزدیکان وزیر مالیه طالبان توضیح داده است: «این پول برای خرید وفاداری برخی از سران قومی، ساخت و تمویل گروه نظامی چهل هزار نفری که متشکل از اقوام و سر‌سپرده‌های ملاهبت‌الله و افراد نزدیکش می‌باشد و در قندهار تشکیل شده است، به مصرف می‌رسد.»

وزارت مالیه زیر اداره طالبان حدود ۲۸ روز پیش (اول حوت) اعلام کرد که در ۱۱ ماه گذشته حدود ۱۰۰ میلیارد افغانی مالیات گردآوری شده است. طالبان گردآوری این مقدار مالیه را «بی‌پیشینه» عنوان کرده‌اند؛ در حالی‌که شهروندان و کسبه‌کاران به این باورند که افراد طالبان با استفاده از زور سلاح چند برابر نسبت به سال‌های گذشته از آنان مالیه گرفته‌اند.

آقای نبیل همچنان دلیل استعفای هدایت‌الله بدری مشهور به «گل‌آغا»، وزیر مالیه طالبان را در‌خواست پول به‌طور «نا‌مناسب و ‌مستقیم» از آدرس ملا هبت‌الله و نزدیکان او عنوان کرده است. رییس پیشین امنیت ملی در توییت خود اضافه کرده: «پیشنهاد ملا گل‌آغا  این بود که تمام پول‌ها جهت حساب‌دهی در آینده از طریق حساب‌های بانکی پرداخت شود، اما هبت‌الله و نزدیکانش بر تادیه پول نقد تاکید داشتند. او در نهایت مجبور به استعفا از سمت وزیر مالیه طالبان شد.» طبق اطلاعات آقای نبیل، رهبر طالبان هفته گذشته در غیاب هدایت‌الله بدری، رییسان گمرک‌های کشور را از میان نزدیکان و افراد وفادار به خود تعیین کرده و به آنان دستور داده تا در آینده سهم قندهار را به طور مستقیم از گمرک‌های ولایات به دفتر او ارسال کنند.

گفتنی ‌است که به تاریخ ۱۷ حوت، برخی از رسانه‌ها گزارش دادند که هدایت‌الله بدری، وزیر مالیه طالبان، به دلیل اختلاف با هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، از سمتش کنار رفته است. هدایت‌الله بدری که بیشتر در میان طالبان به نام «گل‌آغا اسحاق‌زی» شهرت دارد، از نزدیک‌ترین افراد به ملا محمد‌عمر، بنیان‌گذار تحریک طالبان، می‌باشد. آقای بدری بیشتر مسوولیت گردآوری منابع مالی برای جنگ‌جویان طالبان را بر‌عهده داشته است.

 اختلاف‌های درون‌گروهی طالبان

طبق اطلاعات رحمت‌الله نبیل، رهبر طالبان در حالی به تشکیل لشکر جداگانه در قندهار اقدام کرده که دامنه اختلاف‌ها میان مقام‌های ارشد این گروه در این اواخر شدت گرفته است. برخی از اعضای کابینه سرپرست طالبان به شمول وزیران دفاع و داخله و معین سیاسی وزارت خارجه این گروه نیز در رسانه‌ها به‌گونه‌ای سخن گفته‌اند که نشان‌دهنده‌ اختلاف‌های شدید میان اعضای رهبری طالبان است.

جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در آغاز ماه دلو سال روان در یک‌ نشست خبری در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفته است که اختلافات زیادی میان طالبان‌ وجود دارد که با استفاده از آن می‌شود بر این گروه فشار وارد کرد. به گفته آقای بورل، رهبری طالبان به این باور است که دختران حق ندارند به‌عنوان انسان زنده‌گی کنند و آموزش ببینند؛ در حالی که به گفته او، برخی دیگر از مقام‌های طالبان مخالف دیدگاه ملا هبت‌الله هستند.

سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان، روز شنبه، ۲۲ دلو، در سفرش به ولایت خوست، در جنوب‌شرق افغانستان و در مراسم فراغت دانش‌آموزان یک مدرسه دینی از ادامه وضعیت خفقان‌آور حاکم در صفوف این گروه انتقاد کرد و آن را غیرقابل تحمل دانست. سراج‌الدین حقانی تاکید کرد که در شرایط کنونی نیاز است به زخم‌های مردم مرحم گذاشته شود. سرپرست وزیر داخله طالبان با انتقاد از رهبری این گروه علاوه کرد که انحصار قدرت و تحمیل دیدگاه بالای مردم به سود هیچ کسی نیست. هرچند سراج‌الدین حقانی به مورد خاصی از انحصار قدرت و تحمیل دیدگاه اشاره نکرد، اما ظاهراً هدف او مسدود ماندن دروازه مکاتب و دانشگاه‌ها به‌روی دختران و تعلیق کار زنان در موسسه‌های داخلی و خارجی است که واکنش‌های گسترده جامعه جهانی را در برابر این گروه در پی داشته است.

ملا هبت‌الله، رهبر طالبان، ملا حسن آخوند، رییس‌الوزرای طالبان، ملا یعقوب، فرزند ملاعمر و سرپرست وزیر دفاع طالبان و سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزیر داخله طالبان، از چهره‌های کلیدی این گروه‌اند که قدرت در میان آنان تقسیم شده است. براساس گزارش‌ها، سرپرستان وزارت‌های داخله و دفاع طالبان خواستار خلع ملاهبت‌الله هستند و قصد دارند ملاعبدالغنی برادر از چهره‌های مطرح این گروه را در رأس قدرت بنشانند.

با وجود این همه، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، وجود هر نوع اختلاف‌ درون‌گروهی را رد کرده و گفته که اطاعت از هبت‌الله‌ آخوندزاده برای تمامی اعضای این گروه واجب می‌باشد.

 جیب خالی شهروندان

مولوی هبت‌الله آخوندزاده، رهبر کنونی طالبان در حالی براساس اطلاعات رحمت‌الله نبیل از عواید دولت به تشکیل ارتش ۴۰ هزار نفری جداگانه اقدام کرده که برنامه جهانی غذا (WFP) وابسته به سازمان ملل متحد خواهان کمک مالی فوری برای ادامه کمک‌رسانی به شهروندان افغانستان شده است.

برنامه جهانی غذا با نشر خبرنامه‌ای توضیح داده که اگر حمایت‌های بشردوستانه به افغانستان پایدار نباشد، صدها هزار شهروند این کشور برای زنده‌ ماندن به کمک نیاز خواهند داشت و گرسنه‌گی فاجعه‌بار می‌تواند در سراسر این کشور گسترش یابد. برنامه جهانی غذا گفته است که برای کمک به حدود ۱۳ میلیون شهروند افغانستان در شش ماه آینده به ۸۰۰ میلیون دالر نیاز دارد. طبق توضیحات این نهاد مرتبط به سازمان ملل، تنها در ماه آینده میلادی (اپریل) به ۹۳ میلیون دالر نیاز دارد. یافته‌های تخمینی سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از ۲۸ میلیون شهروند افغانستان با فقر مواجه‌اند و به کمک‌های خوراکی نیاز دارند.

با این حال، شهروندان کشور نیز تشکیل ارتش جداگانه توسط رهبر طالبان در اوج بحران گرسنه‌گی در کشور را نکوهش می‌کنند. حنا نور، کاربر شبکه‌های اجتماعی، در برگه فیس‌بوکش نوشته است: «حالی طالب‌ها برای عیاشی پول‌ها را حیف‌ومیل می‌کنند. ملت ناراض است، خدا جزای‌شان را بدهد.» همچنان عارف حازق، کاربر دیگر رسانه‌های اجتماعی، نوشته است: «برای معاشات معلمین و کارمندان حدود بیست روز است که پول در کابل‌بانک موجود نیست و مردم سرگردان هستند. این است عدالت و اسلامیت !»

 کاهش کمک‌ها به دلیل اقدامات طالبان

وضع محدودیت‌های دست‌وپاگیر طالبان بر زنان، عدم رعایت حقوق بشری، عدم تشکیل حکومت فراگیر و همه‌شمول از مواردی‌اند که ادامه کمک‌های بشردوستانه به افغانستان را با خطر مواجه ساخته است.

بیش از ۷۰ کشور جهان به شمول اتحادیه اروپا به تازه‌گی از تعلیق کار و آموزش زنان در افغانستان انتقاد کرده و گفته‌اند که این محدودیت طالبان سبب تضعیف ثبات اقتصادی و اجتماعی، پیشرفت و حکومت‌داری فراگیر شده است. این کشورها روز یک‌شنبه، ۲۸ حوت، با نشر یک اعلامیه مشترک گفته‌اند که منع کار زنان در نهادهای غیردولتی  داخلی و خارجی باعث عدم دست‌رسی میلیون‌ها شهروند افغانستان به کمک‌های بشردوستانه می‌شود. در این خبرنامه همچنان آمده است که از میان سه کارمند بشردوستانه، یک تن آنان را زنان تشکیل می‌دهد و این سازمان‌های مددرسان در حال حاضر قادر به رسیده‌گی به زنان و دیگر افراد نیازمند نیستند.

رهبران طالبان اما تاکنون به این خواست‌ها پاسخ مثبت ارایه نکرده‌اند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان و ندامحمد ندیم، سرپرست وزارت تحصیلات عالی این گروه، بارها تأکید کرده‌اند که مساله کار و آموزش زنان و دختران یک تصمیم موقت است و به زودی برطرف خواهد شد.

پیش از این رزا اوتونبایوا، رییس هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) هشدار داد، در صورتی‌که طالبان به زنان اجازه کار ندهند، بودجه برای افغانستان و کمک‌های نقدی ایالات متحده به این کشور کاهش خواهد یافت. خانم اوتونبایوا در ۱۷ حوت، در نشست شورای امنیت سازمان ملل گفت: «اگر زنان اجازه کار نداشته باشند، بودجه برای افغانستان احتمالاً کاهش خواهد یافت. به گونه مثال، سازمان‌های غیردولتی که از سوی زنان اداره می‌شوند، مجبور به توقف فعالیت شده‌اند. اگر کمک‌ها کاهش یابند، بسته‌های نقدی ایالات متحده که برای حمایت از مردم افغانستان لازم است، نیز کاهش خواهد یافت.»

رییس یوناما در این نشست از جهان خواست که در سال ۲۰۲۳ میلادی ۴٫۶ میلیارد دالر به افغانستان کمک کند. او افزود: «دوـ‌سوم جمعیت افغانستان، یا ۲۸ میلیون تن در افغانستان امسال به کمک‌های بشردوستانه برای زنده ماندن نیاز خواهند داشت. این کمک‌ها ۴٫۶ میلیارد دالر هزینه خواهد برد.»

با این همه، عبدالطیف نظری، معین مسلکی وزارت اقتصاد طالبان از پیامدهای ناگوار قطع کمک‌های جامعه جهانی به افغانستان سخن گفته و تأکید کرده که طالبان تلاش دارند از طریق دیپلوماسی فعال، کمک‌های بشردوستانه به کشور تداوم یابد. آقای نظری در صحبت با رسانه‌ها علاوه کرده که افغانستان در کنار کمک‌های بشردوستانه به کمک‌های انکشافی و توسعه‌ای برای اعمار زیربناها نیز نیاز دارد.