نخستین روز از سومین نشست ویانا زیر نام «آینده دموکراتیک افغانستان» با حضور چهرههای سیاسی، مقامهای حکومت پیشین، رهبر جبهه مقاومت ملی، فعالان حقوق بشر، اعضای نهادهای جامعه مدنی، روزنامهنگاران و برخی از دیپلماتهای حکومت قبلی دیروز برگزار شد. تعدادی از رهبران جهادی بهصورت مجازی در آن سخنرانی کردهاند. گفته میشود در این نشست سهروزه بیش از ۴۰ تن از مخالفان سیاسی طالبان اشتراک دارند. این نشست از سوی انستیتوت امور بینالمللی اتریش برگزار شده است و نیروهای سیاسی کشور برای آینده دموکراتیک افغانستان در آن گفتوگو میکنند. برخی از سخنرانان در روز نخست این نشست، رژیم طالبان را «تکقومی، تکمذهبی و تکجنسیتی» عنوان کرده که در صدد حذف زبانها و داشتههای فرهنگی سایر اقوام هستند. یکی از اشتراککنندهگان گفته که طالبان هزارهها و شیعهها را به حاشیه راندهاند و این گروه قومی در معرض «نسلکشی» قرار گرفتهاند. طالبان برگزاری این نشستها را «غیرقانونی» و «پوچ» خوانده و از مخالفان خود خواستهاند که به کشور برگردند و زیر پرچم این گروه «باعزت بمیرند.»
نشست ویانا برای سومینبار از سوی انستیتوت امور بینالمللی اتریش از سوم تا پنجم دسامبر با حضور بیش از ۴۰ تن از نیروهای سیاسی مخالف طالبان برگزار شده است. در این نشست احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی، دکتر رنگین دادفر سپنتا، مشاور امنیت ملی و وزیر امور خارجه حکومت سابق، برخی از وزیران کابینه و سفیران حکومت پیشین، چهرههای سیاسی، روزنامهنگاران و اعضای نهادهای جامعه مدنی به شمول زنان حضور دارند.
شکریه بارکزی، سفیر پیشین افغانستان در ناروی و یکی از اشتراککنندهگان سومین دور نشست ویانا «برای آینده دموکراتیک افغانستان» در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که در این نشست احزاب سیاسی، افراد تنظیمها، نمایندهگان رسانهها و نهادهای جامعه مدنی حضور دارند و گفتوگوهای نشستهای ویانا به مرحله پختهگی و قوام خود نزدیک شده است. خانم بارکزی میافزاید که یکی از نتایج ملموس نشستهای ویانا، ایجاد مشترکات بهویژه دیدگاه مشترک سیاستمداران برای آینده دموکراتیک افغانستان است. او تاکید میورزد که واکنشهای طالبان در جریان دو هفته گذشته، بهوضاحت اهمیت این نشستها را نشان میدهد که جریانهای ملیگرای افغانستان در خارج با ترکیب تقریباً فراگیر توانستهاند صدایی در مجامع بینالمللی داشته باشند.
سفیر پیشین افغانستان در ناروی میگوید که طالبان فکر میکردند مردم و نهادهای سیاسی به انزوا رفتهاند، اما برعکس امروز میبینند که صدای نیروهای سیاسی در جهان شنیده میشود. به گفته او، گفتوگوهای بینالافغانی و راهبردی که افغانستان را از فاجعه نجات بدهد، از محورهای کلیدی بحثهای نیروهای سیاسی است.
خانم بارکزی در مورد هدف این نشست میگوید: «هدف این نشست ایجاد چتر واحد و بزرگ بین نیروهای ملیگرا، زنان، احزاب سیاسی و گروههای سیاسی است. فقدان همچو حرکت باعث شده بود که این خلاء احساس شود. آرامآرام این خلاء در حال پر شدن است و دورنمای این نشستها تعیین سرنوشت مردم افغانستان به دست خودشان است.» او ابراز امیدواری میکند که مردم افغانستان در کنار هم با حق برابر زندهگی کنند و دیگر این کشور مرکز تقابل قدرتهای بزرگ منطقهای و فرامنطقهای نباشد.
در همین حال یکی دیگر از زنان اشتراککننده در این نشست که از ذکر نامش در گزارش خودداری شده، رژیم طالبان را «تکقومی، تکمذهبی و تکجنسیتی» خوانده است. او در سخنرانی خود تاکید کرده که این گروه در صدد حذف زبانها و ارزشهای فرهنگی سایر اقوام است. براساس ادعای این اشتراککننده نشست ویانا، طالبان هزارهها و شیعهها را به حاشیه رانده و در معرض «نسلکشی» قرار دادهاند.
این اشتراککننده نشست ویانا افزوده که طالبان به قتل نظامیان پیشین ادامه داده و افزون بر این، اهل هنود و سیک را مجبور به ترک کشور کردهاند. به گفته او، در صورت تداوم حاکمیت این گروه، همه داشتههای مادی و معنوی مردم افغانستان به «باد فنا» میرود. او از گسترش مدرسههای دینی طالبان نیز ابراز نگرانی کرده و گفته که همسویی و تعامل جهان با گروهی که عملاً قطعات منظم انتحاری دارد، پرسشبرانگیز است. این خانم تاکید کرده که این نشست باید به پالیسیسازان جهانی هشدار بدهد که ادامه همکاری با طالبان وضعیت را غیرقابل کنترل خواهد کرد.
محمد محقق، عضو رهبری شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان، بهگونه آنلاین در این نشست سخنرانی کرده است. او از اشتراککنندهگان خواسته که دورنمایی مطلوب برای آینده افغانستان ترسیم کنند تا کشور بتواند عضوی فعال و مفید جامعه جهانی باشد. به گفته او، در نیم قرن گذشته نگاه کشورهای ذیدخل در مورد افغانستان «نگاه وسیلهای بوده و جهان افغانستان را برای منافع مختلف خود میدید.»
همچنان اشتراککنندهگان در روز نخست نشست ویانا «برای آینده دموکراتیک افغانستان» در چند میز گفتوگو باهم تبادل نظر کردهاند. سخنرانان در چهار «پنل» در مورد چگونهگی ایجاد چتر واحد برای نیروهای مخالف طالبان صحبت کردهاند. شماری از اعضای این نشست خواستار ایجاد گروهی کاری مشترک در مورد تعیین نقشه راه آینده شده و از همه خواستهاند تا روی مسایل کلان ملی به توافق برسند.
اشتراککنندهگان این نشست مبارزه و مقاومت زنان علیه طالبان را نیز ستایش کردهاند. آنان گفتهاند که زنان و دختران در افغانستان به رغم سرکوب گسترده، شکنجه و زندانی شدن، همچنان به مبارزات عدالتخواهانه خود ادامه دادهاند و باید از آنان قدردانی شود. به گفته اشتراککنندهگان، طالبان زنان را حتا از ابتداییترین حقوق انسانیشان محروم ساخته و با سیاستهای «قرون وسطایی» خود زندهگی را برای زنان و دختران در کشور به جهنم تبدیل کردهاند.
با این حال، جبهه مقاومت ملی افغانستان نیز با نشر خبرنامهای گفته است که هیاتی از این جبهه به رهبری احمد مسعود در نشست ویانا اشتراک کرده است. در بیانیه خبری این جبهه گفته شده که این نشست به میزبانی «موسسه مطالعات امور بینالمللی» اتریش برگزار شده است. این جبهه تصریح کرده که قرار است احمد مسعود با برخی از اعضای پارلمان این کشور نیز گفتوگو کند.
این در حالی است که تداوم نشستهای نیروهای مخالف طالبان، خشم این گروه را برانگیخته است. بهتازهگی محمدیعقوب مجاهد، وزیر دفاع طالبان، در یک سخنرانی خود در واکنش به نشستهای اخیر مخالفان در مسکو و دوشنبه، از چهرههای مخالف خواسته که به جای برگزاری نشستها و صدور بیانیههای به گفته او «پوچ» به افغانستان برگردند.
از سوی دیگر عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه طالبان، در واکنش به نشست ویانا گفته که این نشستها «غیرقانونی» است و برای «تضعیف و بدنام کردن» این گروه برگزار میشود. او افزوده که این نشستها نمیتواند باعث از بین رفتن روحیه جنگی جنگجویان این گروه شود. این مقام دستگاه دیپلماسی طالبان، از مخالفان سیاسی خود خواسته که از فرمان «عفو عمومی» این گروه استفاده کنند و زیر پرچم طالبان باعزت «بمیرند.»
گفتنی است که در دو سال گذشته «انستیتوت امور بینالمللی» اتریش در ویانا میزبان نشستهای مخالفان طالبان بوده است. این سومین دور گفتوگوهای چهرههای سیاسی و نهادهای مدنی و رسانهای در اروپاست. اعضای این نشست سال گذشته خواستار حمایت بینالمللی از گروههای مخالف طالبان شدند.