تجلیل از نوروز در هرات تاریخ کهن دارد. هراتیان سالیان بیشماری به پیشواز نوروز میرفتند و آمدآمد سالنو و بهار نو را جشن میگرفتند. اکنون اما تجلیل از نوروز از سوی طالبان ممنوع شده و شهروندان کشور نمیتوانند از خانههایشان بیرون شوند و به پیشواز بهار نو و فصل روییدن سبزه در دامن طبیعت سیروسفر کنند.
باشندهگان هرات از طالبان میخواهند که در نوروز ۱۴۰۳ به آنان اجازه دهند که از این روز گرامیداشت کنند.
هرات بهعنوان شهر فرهنگی در افغانستان معروف است. باشندهگان این ولایت همهساله از نوروز و سال نو با رفتن به پارکهای تفریحی و مکانهای دیدنی، برگزاری برنامههای فرهنگی و موسیقی تجلیل میکردند. این شهر اما اکنون اجازه قد برافراشتن با طراوت و تازهگی را ندارد و در سکوت سرد زمستانی فرو رفته است.
با ممنوعیت تجلیل از نوروز از سوی طالبان، این سومین سال است که شهروندان کشور بهویژه باشندهگان هرات نمیتوانند از نوروز بهگونه شایسته گرامیداشت کنند. بسیاری از مردم میگویند که در زیر پرچم طالبان، تجلیل از طراوت و تازهگی «جرم» پنداشته میشود و آنان از حق شاد زیستن و پاسداشت از سنتهای کهن محروم شدهاند. به باور آنان، طالبان با نوگرایی و ارزشهای فرهنگی بومی مردم افغانستان سر ستیز دارند.
شماری از باشندهگان هرات میگویند که طالبان آنان را از تجلیل سال نو محروم کردهاند. به گفته آنان، طالبان سال گذشته به خانوادههای هراتی اجازه ندادند که از نوروز تجلیل کنند و مانع رفتن آنها به پارکهای تفریحی شدند و امسال نیز این ممنوعیت همچنان پابرجاست.
جلیل (نام مستعار) یکی از باشندهگان هرات است. او که در سالهای گذشته با خانوادهاش روز اول سال را با بیرون رفتن از شهر جشن میگرفت، میگوید که پس از روی کار آمدن طالبان دیگر نتوانسته آزادی تجلیل از جشن نوروزی را داشته باشد.
این باشنده هرات به روزنامه ۸صبح میگوید: «همهساله با خانواده روز اول سال به ولسوالی کرخ و یا هم ساحه دشت حوض و پروانه میله میرفتیم، همه چیز را با خود میبردیم، آشپزی میکردیم و تفریح میکردیم، چون بهعنوان یک فرهنگ جاافتاده میان ما مردم شهری هرات است که به مناسبت سال نو با خانوادهها به بیرون و تفریح برویم.»
جلیل میافزاید: «سال گذشته از طرف شب آمادهگی گرفتیم و کلی وسایل تهیه کردیم که فردا برویم با خانواده به ولسوالی کرخ؛ اما صبح که شد طالبان به ما اجازه ندادند و گفتند تجلیل از سال نو حرام است، برگردید به خانههای خود. هرچه گفتیم نشد، پس برگشتیم به خانه و به همین دلیل امسال هیچ برنامه نداریم.»
او با آنکه در سال نو خورشیدی برنامهای برای تفریح و تجلیل از نوروز ندارد، از طالبان میخواهد که به مردم اجازه بدهند از ارزشهای فرهنگی و تاریخی خود تجلیل کنند و با گرامیداشت از نوروز با زایش خورشید و رویش سبزه تجدید پیمان کنند.
محدودیتهای طالبان و حرام خواندن تجلیل نوروز از سوی این گروه، سبب شده تا باشندهگان هرات و سایر شهروندان کشور از برگزاری جشن باشکوه نوروز و گرامیداشت از این جشن باستانی خودداری کنند.
سمیه یکی دیگر از باشندهگان هرات میگوید که طالبان سبب خانهنشینی آنان در روز اول فصل بهار شدهاند. به گفته او، طالبان هر چیزی را که باعث دلخوشی و شادمانی شود، از مردم میگیرند.
سمیه میگوید: «طالب چیزی بهنام خوشی به مردم باقی نگذاشت، هر چیزی را که دیدند سبب خوشحالی شهروندان میشود او را از مردم میگیرند، شبیه نوروز که تجلیل آن از ما گرفته شد. متاسفانه سال گذشته طالبان اجازه ندادند تا این روز را میله بگیریم و بهجایی برویم و پس از اینکه به هر راهی زدیم و طالب مانع شد، آمدیم خانه و روز اول سال را خانه ماندیم.»
این بانوی هراتی میافزاید: «طالبان تمام دروازههای شهر را گرفته بودند و به هیچ کسی اجازه ندادند تا برای تفریح از شهر بیرون شوند. برگشتیم به داخل شهر، پارکهای تفریحی نیز بهروی ما بسته شد و گفتند که گرامیداشت از نوروز به معنای پیروی از مجوسیهاست و حالا حکومت اسلامی دیگر به کسی چنین اجازهای نمیدهد. برگردید به خانههای خود و در روزهای غیرنوروزی به تفریح و میله بروید.»
طالبان در هرات با مسدود کردن دروازههای شهر مانع رفتن شهرنشینان به بیرون برای تجلیل از نوروز شدند؛ اما شماری از جوانان که یک روز پیش از نوروز برای تفریح به بیرون از شهر رفته بودند نیز از بدرفتاری جنگجویان طالبان شکایت میکنند.
آنان میگویند که طالبان با هجوم به دورهمیهای آنان اسبابی را که این جوانان از آن استفاده میکردند جمعآوری و ضبط کردهاند.
این در حالی است که گروه طالبان پس از تسلط بر افغانستان محدودیتهای گستردهای علیه شهروندان کشور وضع کرده و مناسبتهایی را که سبب خوشی و خوشحالی شهروندان میشود ممنوع قرار داده است.
شهروندان میگویند که افغانستان تنها کشوری است که باشندهگان آن در روز نخست سال نو اجازه تفریح و تجلیل از این روز را نداشته و از سوی طالبان محکوم به خانهنشینی شدهاند.