وزارت خارجه امریکا در گزارش سالانه خود درباره «آزادیهای مذهبی در جهان» گفته است که آزادیهای مذهبی در افغانستان با حملات خشونتآمیز و تبعیض گسترده مواجه است. براساس این گزارش، طالبان در یک سال گذشته از عبادتگاهها اقلیتهای مذهبی محافظت نکرده و هزاران تن از پیروان سلفی افغانستان را ترک کردهاند. به گفته این وزارت، کشتار، شکنجه و جابهجای اجباری هزارهها توسط طالبان و غضب زمین و خانهها در ولایتهای مختلف صورت گرفته است. این در حالی است که شماری از شهروندان کشور میگویند که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، نهتنها آزادیهای مذهبی، بلکه تمامی آزادیهای شهروندان افغانستان سرکوب شده است و این گروه مفهومی را به نام آزادی انسانی به رسمیت نمیشناسد. به گفته آنان، هر فرد یا گروهی که مخالف تفکر و رفتار طالبان عمل کند، محکوم به نابودی است. طالبان پیش از این، گرفتن تصویر را «گناه کبیره» خوانده و فعالیتهای احزاب سیاسی را در تضاد با اسلام دانسته و ممنوع کردهاند.
وزارت خارجه امریکا هفته گذشته گزارش سالانه خود درباره «آزادیهای مذهبی در جهان» را منتشر کرده است. در گزارش گفته شده که اقلیتهای مذهبی در افغانستان در جریان یک سال گذشته با حملات خشونتآمیز و تبعیض گسترده روبهرو بودهاند.
در این گزارش به نقل از سازمانهای مدافع حقوق بشر و قربانیان حملات هدفمند بر اقلیتهای مذهبی آمده است که در جریان سال ۲۰۲۳، نقض حقوق اقلیتهای مذهبی توسط طالبان بهشدت افزایش یافته و این گروه از عبادتگاههای اقلیتهای مذهبی محافظت نکرده است. وزارت خارجه امریکا در گزارش سالانه خود به جمعیت رو به کاهش سیکها و هندوها، حمله بر عبادتگاههای شیعیان و حمله بر هزارهها اشاره کرده است. در گزارش با یادآوری از کشته شدن یک روحانی سلفی در دلو ۱۴۰۲ در ولایت کاپیسا، گفته شده که پس از تسلط طالبان بر افغانستان هزاران تن از سلفیان افغانستان را ترک کردهاند.
در گزارش وزارت خارجه امریکا به نقل از منابع آمده است که کشتار، شکنجه و جابهجایی اجباری هزارهها توسط طالبان و غصب زمین و خانههای آنان در ولایتهای مختلف کشور اتفاق افتاده و جمعیت سیکها و هندوها از امنیت خود نگران هستند و از خطر شکنجه شدن در صورت شکایت به دادگاه ترس دارند.
وزارت خارجه امریکا گفته است که پس از تسلط طالبان بیش از ۹۰۰ شهروند سیک و هندو کشور را ترک کرده و تنها شش سیک و هندو برای محافظت از مکانها و کتابهای مقدس خود در افغانستان ماندهاند.
در این گزارش به نقل از یک سازمان مدافع حقوق مسیحیان آمده است: «طالبان برای محو کامل مسیحیت یا هر اقلیت مذهبی از کشور، تلاش میکنند.»
همچنان در گزارش با اشاره به منع تدریس فقه جعفری در دانشگاهها، گفته شده که هیچ روحانی شیعه در شوراهای علمایی که از سوی طالبان تاسیس شده، عضویت ندارد. براساس گزارش، طالبان در ماه سرطان ۱۴۰۲، مانع برگزاری جشن «عید غدیر»، یکی از عیدهای شیعیان در ولایتهای کابل، بلخ، هرات و دایکندی شدند.
در گزارش وزارت خارجه امریکا آمده است: «طالبان علاوه بر موضوعات مذهبی، یک برنامه درسی افراطی خشونتآمیز را برای مدارس تهیه کرده که شامل آموزش نظامی میشود.» در گزارش، با اشاره به حملات انتحاری بر نمازگزاران در بغلان در میزان ۱۴۰۲ خورشیدی، حمله بر یک باشگاه ورزشی در منطقه هزارهنشین کابل و حمله بمبگذاری بر یک بس حامل هزارهها در ۱۷ عقرب سال گذشته، تاکید شده که حملات سیستماتیک علیه هزارهها قطع نشده است.
در همین حال، شماری از شهروندان کشور میگویند که پس از تسلط طالبان در افغانستان، آزادی مفهوم خود را در کشور از دست داده و نهتنها آزادی مذهبی وجود ندارد، بلکه تمامی آزادیها بهشدت سرکوب شده است.
عبدالعلی بهزاد، یک تن از شهروندان کشور، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که تفکر طالبان در تضاد با همه آزادیهای فردی و جمعی قرار دارد. به گفته او، هر کسی که طالبانی نیندیشد، محکوم به نابودی است و از هیچ نوع آزادی در کشور برخوردار نیست. آقای بهزاد در مورد نقض حقوق اقلیتهای مذهبی میگوید هر باوری که خلاف ایدیولوژی طالبان باشد، نباید انتظار داشت که این گروه از آن حمایت یا محافظت کند. به گفته او، با تسلط طالبان بر افغانستان، تمامی اقلیتهای مذهبی به حاشیه رفتهاند و کوشش میکنند که در ظاهر خود را همسو و همباور این گروه نشان بدهند.
حسینبخش، یکی از شهروندان شیعه، طالبان را متهم به سرکوب شدید شیعیان میکند. او میگوید که آزادی مذهبی زمانی مفهوم پیدا میکند که مذاهب از سوی طالبان به رسمیت شناخته شوند. این شهروند شیعهمذهب تاکید میکند که طالبان نهتنها اقدامی برای حمایت از مذاهب دیگر نکردهاند، بلکه خود بانی خشونت و حامی سرکوبگری شیعیان و سایر اقلیتهای مذهبی هستند. به گفته او، زمانی آزادی در افغانستان مفهوم پیدا میکند که تنوع مذهبی، قومی و زبانی به رسمیت شناخته شود.
نگرانیهای شهروندان در حالی از سرکوب آزادیهای مذهبی تشدید شده که قبل از این ندامحمد ندیم، سرپرستوزیر طالبان برای وزارت تحصیلات عالی، ادعا کرده است که در افغانستان به جز مذهب حنفی، دیگر مذهبی وجود ندارد. او ادعا کرده که «تمام افغانها پیرو مذهب حنفیاند.»
همچنان محمدهاشم شهید ورور، رییس عمومی دعوت و ارشاد طالبان، در جریان یک سمینار در کابل گرفتن عکس را «گناه کبیره» خوانده است. او گفته است: «کارمندان رسانهها شما هم ریش بگذارید و از این کارها دست بکشید. تمام وقتتان را صرف گرفتن تصویر نکنید. والله که گرفتن تصویر گناه کبیره است.»
طالبان همچنان فعالیت احزاب سیاسی در کشور را ممنوع کرده و گفتهاند که حتا نام گرفتن از حزب «جرم» است. وزارت عدلیه طالبان با لغو ریاست مربوط به احزاب سیاسی در این نهاد، تهدید کرده که کسی بعد از این حق فعالیت سیاسی در افغانستان ندارد.
بسیاری از شهروندان کشور میگویند که طالبان خطر جدی برای جامعه متنوع افغانستان هستند و سیاستهای تکقومی، تکجنسیتی و مدنیستیز این گروه افغانستان را به بحرانهای عمیقتر گرفتار خواهد کرد. این گروه در جریان نزدیک به سال گذشته به رغم فشارهای جامعه جهانی و مطالبات شهروندان کشور، ساختار متکثر افغانستان را رد کرده و به تصفیه قومی، زبانی و سیاسی در کشور ادامه داده است.
نگرانیها در مورد سرکوب آزادیهای مذهبی در حالی مطرح میشود که شماری از مقامهای حکومت پیشین و دهها نهاد مدنی و فعال حقوق زن، سازمان ملل را در آستانه نشست سوم دوحه متهم به سفیدنمایی طالبان و همسویی با این گروه کردهاند. به گفته آنان، سازمان ملل خلاف منشور جهانی حقوق بشر با طالبان تعامل کرده و ارزشهای حقوق بشری و فلسفه وجودی خودی را زیر پرسش برده است.
در تازهترین مورد، نصیراحمد اندیشه، نماینده افغانستان در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، گفته است که بازیگران منطقهای و بینالمللی به امید تغییر به تلاشهای بیهوده خود برای سفید کردن این گروه ادامه دادهاند. او افزوده که کشورهای منطقه و فرامنطقه مشوقهای زیادی، از جمله وعده حذف از فهرست گروههای تروریستی و معافیت سفر مقامها را برای گروه طالبان در نظر گرفتهاند.
سفیر افغانستان در سویس در مورد حذف زنان و نمایندهگان جامعه مدنی از نشست سوم دوحه گفته است: «سازمان ملل و نمایندهگان مستقر در دوحه، زنان و جامعه مدنی افغانستان را از نشست اصلی مستثنا میکنند و وعده دادهاند که روز بعد فقط یک جلسه جداگانه برگزار کنند. با این کار، اساساً سازمان ملل و سایر میزبانان به شرایط طالبان در مورد پروتکل، دستور کار و شرکتکنندهگان در نشست دوحه تسلیم شدهاند.»